Faruk Gürler: Revizyonlar arasındaki fark

Ömer Faruk Gürler
Doğum	1913; İstanbul
Ölüm	23 Ağustos 1975 (62 yaşında); İstanbul
Bağlılığı	Türkiye
Hizmet yılları	1929-1973
Rütbesi	Orgeneral
Komutası	5. Kolordu, Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanlığı, MSB Müsteşarlığı, Genelkurmay II. Başkanlığı, 2. Ordu; Türk Kara Kuvvetleri
Sonraki işi	Senatör

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 16.54, 17 Mart 2016 tarihindeki hâli

Ömer Faruk Gürler, (1913 İstanbul - 23 Ağustos 1975). Türk asker ve siyasetçi. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 15. Genelkurmay Başkanı'dır.

Askerlik kariyeri

İlk olarak 1929 yılında Kuleli Askeri Lisesi'ni, 1931 yılında Topçu Asteğmen rütbesi ile Harp Okulu'nu , 1933 yılında topçu Sınıf Okulu'nu bitirdi. 1939 yılına kadar çeşitli Topçu Birliklerinde Batarya Takım Komutanlığı yaptıktan sonra, 1939 yılında girdiği Harp Akademisi'ni 1942 yılında bitirerek Kurmay oldu. 1959 yılına kadar çeşitli karargâh ve birliklerde ve Napoli'de görev yaptı.

1958 yılında Dokuz Subay Olayı'nda Demokrat Parti iktidarına karşı askeri darbe düzenlemeye hazırlanan askeri gruba üye olmakla suçlanmışsa da askeri yargı tarafından delil yetersizliği gerekçesiyle beraat etti. 1959 yılında tuğgeneral, 1962 yılında tümgeneral, 1963 yılında korgeneral ve 1966 yılında orgeneral rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile Harp Okulu Komutan Vekilliği, Harp Akademileri Komutan Vekilliği, Tümgeneral rütbesi ile MSB Müsteşar Vekilliği ve 15. Kolordu Komutan Vekilliği, Korgeneral rütbesi ile 5. Kolordu Komutanlığı ve Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanlığı görevlerinde bulundu.

Orgeneral rütbesinde MSB Müsteşarlığı, Genelkurmay II. Başkanlığı ve 2. Ordu Komutanlığı yaptı. Kıdem sırasında Kore Savaşı'na katılan 1. Ordu Komutanı Faik Türün'den sonra ikinci olmasına rağmen genç subayların gönlünü kazanmış olması ve onlar üzerindeki siyasi etkisi göz önünde tutularak 28 Ağustos 1970 tarihinde Süleyman Demirel başbakanlığındaki hükümet tarafından Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı. 29 Ağustos 1972 tarihinde atandığı Genelkurmay Başkanlığı görevinden 5 Mart 1973 tarihinde Cumhurbaşkanı adaylığı için kendi isteği ile emekli oldu.

Genelkurmay Başkanlığı'ndan daha bir sene dolmadan ayrılması konusunda pek çok yorum yapıldı. Bunlardan biri şu şekildedir: 12 Mart 1971 muhtırası ile, ordu Mart 1973'te yapılması gereken cumhurbaşkanlığı seçimiyle Çankaya Köşkü'ne de hakim olmak istiyordu. Bu iş için ise Faruk Gürler uygun görülmüştü. Henüz altı ayını doldurmadığı genelkurmay başkanlığından ayrıldı ve cumhurbaşkanlığına aday oldu. Ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi, "ya Gürler ya da askerî darbe^[1] seçeneğiyle karşı karşıyaydı. Oylamalara bu hava içinde geçildi. Ertesi gün Milliyet gazetesi şu ayrıntıyı veriyordu: Cumhurbaşkanlığı seçimini Genelkurmay Başkanı Semih Sancar ve 52 general izledi. Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur ise meclise gelmedi.

Darbe teşebbüsü

1. Ordu Komutanı Orgeneral Faik Türün ise Faruk Gürler'i 9 Mart 1971 darbe teşebbüsüne adı karışan^[2] sol kökenli bir Milli Demokratik Devrimci olarak gördüğü için seçilmesine karşı çıkmış ve eğer Ankara'daki cuntacılar o seçilmedi diye darbe yapmaya kalkacak olurlarsa 1. Ordu ile Ankara'ya yürüyüp Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni koruyacağını Adalet Partisi Genel Başkanı ve eski Başbakan Süleyman Demirel'e bildirmişti.

Adalet Partisi'nden Sabit Osman Avcı'nın başkanlığında TBMM'de yapılan ilk tur oylamaları tam bir şoktu: Adalet Partisi adayı Emekli Orgeneral Tekin Arıburun 282, Emekli Orgeneral Faruk Gürler 175, Demokratik Parti adayı, eski Adalet Partisi mensubu ve eski TBMM Başkanı Ferruh Bozbeyli ise 45 oy almışlardı. Daha sonra Adalet Partisi lideri Süleyman Demirel ile CHP lideri Bülent Ecevit'in aralarında anlaşmaları sonucu 6 Nisan 1973 tarihinde, Emekli Oramiral Fahri Korutürk, Türkiye'nin 6. Cumhurbaşkanı olarak seçildi.

Vefatı

5 Haziran 1974 tarihinde görev süresi dolana kadar senatör olarak TBMM'de kaldı. Hastalandı ve on sene sonra 1983'te Genelkurmay Başkanı olacak yeğeni Necdet Üruğ'un yanında hayatını kaybetti.

Kaynakça

^ Neşe Düzel (4 Aralık 2010). "Cumhuriyet'in kuruluşunda katiller var". Taraf.com.tr.
^ Hasan Cemal (19 Mart 2009). "Mustafa Balbay günlükleri, Hasan Cemal günlükleri!". Milliyet.

Askerî görevi
Önce gelen: Memduh Tağmaç	TSK Genelkurmay Başkanı 29 Ağustos 1972 - 6 Mart 1973	Sonra gelen: Semih Sancar
Önce gelen: Nazmi Karakoç	Türk Kara Kuvvetleri Komutanı 28 Ağustos 1970 - 28 Ağustos 1972	Sonra gelen: Semih Sancar
Önce gelen: Nazmi Karakoç	2. Ordu Komutanı 29 Ağustos 1969 - 28 Ağustos 1970	Sonra gelen: Semih Sancar
Önce gelen: Fikret Esen	TSK Genelkurmay II. Başkanı 18 Mart 1969 - 29 Ağustos 1969	Sonra gelen: Nihat Tulunay
Önce gelen: Hüseyin Ataman	TSK Harp Akademileri Komutanı 3 Ağustos 1960 - 2 Ağustos 1962	Sonra gelen: Semih Sancar

[1] Neşe Düzel (4 Aralık 2010). "Cumhuriyet'in kuruluşunda katiller var". Taraf.com.tr.

[2] Hasan Cemal (19 Mart 2009). "Mustafa Balbay günlükleri, Hasan Cemal günlükleri!". Milliyet.

[1]

[2]

@@ 19. satır: / 19. satır: @@
 '''Ömer Faruk Gürler''', ([[1913]] [[İstanbul]] - [[23 Ağustos]] [[1975]]). Türk asker  ve siyasetçi. [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'nin 15. [[Genelkurmay Başkanı]]'dır.
+== Askerlik kariyeri ==
-[[1929]] yılında [[Kuleli Askeri Lisesi]]'ni, [[1931]] yılında Topçu Asteğmen rütbesi ile [[Harp Okulu]]'nu , [[1933]] yılında topçu Sınıf Okulu'nu bitirdi. [[1939]] yılına kadar çeşitli Topçu Birliklerinde Batarya Takım Komutanlığı yaptıktan sonra, 1939 yılında girdiği Harp Akademisi'ni [[1942]] yılında bitirerek Kurmay oldu. [[1959]] yılına kadar çeşitli karargâh ve birliklerde ve [[Napoli]]'de görev yaptı.
+İlk olarak 1929 yılında [[Kuleli Askeri Lisesi]]'ni, 1931 yılında Topçu Asteğmen rütbesi ile [[Harp Okulu]]'nu , [[1933]] yılında topçu Sınıf Okulu'nu bitirdi. 1939 yılına kadar çeşitli Topçu Birliklerinde Batarya Takım Komutanlığı yaptıktan sonra, 1939 yılında girdiği Harp Akademisi'ni 1942 yılında bitirerek Kurmay oldu. 1959 yılına kadar çeşitli karargâh ve birliklerde ve [[Napoli]]'de görev yaptı.
-[[1958]] yılında [[Dokuz Subay Olayı]]'nda [[Demokrat Parti (1946)|Demokrat Parti]] iktidarına karşı askeri [[darbe]] düzenlemeye hazırlanan askeri gruba üye olmakla suçlanmışsa da [[askeri yargı]] tarafından delil yetersizliği gerekçesiyle beraat etti. [[1959]] yılında [[Tuğgeneral]], [[1962]] yılında [[Tümgeneral]], [[1963]] yılında [[Korgeneral]] ve [[1966]] yılında [[Orgeneral]] rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile Harp Okulu Komutan Vekilliği, Harp Akademileri Komutan Vekilliği, Tümgeneral rütbesi ile MSB Müsteşar Vekilliği ve 15. Kolordu Komutan Vekilliği, Korgeneral rütbesi ile 5. Kolordu Komutanlığı ve Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanlığı görevlerinde bulundu.
+yılında [[Dokuz Subay Olayı]]'nda [[Demokrat Parti (1946)|Demokrat Parti]] iktidarına karşı askeri [[darbe]] düzenlemeye hazırlanan askeri gruba üye olmakla suçlanmışsa da [[askeri yargı]] tarafından delil yetersizliği gerekçesiyle beraat etti. 1959 yılında [[tuğgeneral]], 1962 yılında [[tümgeneral]], 1963 yılında [[korgeneral]] ve 1966 yılında [[orgeneral]] rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile Harp Okulu Komutan Vekilliği, Harp Akademileri Komutan Vekilliği, Tümgeneral rütbesi ile MSB Müsteşar Vekilliği ve 15. Kolordu Komutan Vekilliği, Korgeneral rütbesi ile 5. Kolordu Komutanlığı ve Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanlığı görevlerinde bulundu.
-Orgeneral rütbesinde MSB Müsteşarlığı, Genelkurmay II. Başkanlığı ve [[2. Ordu (Türkiye)|2. Ordu]] Komutanlığı yaptı. Kıdem sırasında [[Kore Savaşı]]'na katılan 1. Ordu Komutanı [[Faik Türün]]'den sonra ikinci olmasına rağmen genç subayların gönlünü kazanmış olması ve onlar üzerindeki siyasi etkisi göz önünde tutularak [[28 Ağustos]] [[1970]] tarihinde [[Süleyman Demirel]] başbakanlığındaki hükümet tarafından Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı. [[29 Ağustos]] [[1972]] tarihinde atandığı Genelkurmay Başkanlığı görevinden [[5 Mart]] [[1973]] tarihinde [[Cumhurbaşkanı]] adaylığı için kendi isteği ile emekli oldu.
+Orgeneral rütbesinde MSB Müsteşarlığı, Genelkurmay II. Başkanlığı ve [[2. Ordu (Türkiye)|2. Ordu]] Komutanlığı yaptı. Kıdem sırasında [[Kore Savaşı]]'na katılan 1. Ordu Komutanı [[Faik Türün]]'den sonra ikinci olmasına rağmen genç subayların gönlünü kazanmış olması ve onlar üzerindeki siyasi etkisi göz önünde tutularak 28 Ağustos 1970 tarihinde [[Süleyman Demirel]] başbakanlığındaki hükümet tarafından Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı. 29 Ağustos 1972 tarihinde atandığı Genelkurmay Başkanlığı görevinden 5 Mart 1973 tarihinde [[Cumhurbaşkanı]] adaylığı için kendi isteği ile emekli oldu.
-Genelkurmay Başkanlığı'ndan daha bir sene dolmadan ayrılması konusunda pek çok yorum yapıldı. Bunlardan biri şu şekildedir: [[12 Mart 1971 muhtırası]] ile, ordu [[Mart]] [[1973]]'te yapılması gereken cumhurbaşkanlığı seçimiyle [[Çankaya Köşkü]]'ne de hakim olmak istiyordu. Bu iş için ise Faruk Gürler uygun görülmüştü. Henüz altı ayını doldurmadığı genelkurmay başkanlığından ayrıldı ve cumhurbaşkanlığına aday oldu.
+Genelkurmay Başkanlığı'ndan daha bir sene dolmadan ayrılması konusunda pek çok yorum yapıldı. Bunlardan biri şu şekildedir: [[12 Mart 1971 muhtırası]] ile, ordu Mart 1973'te yapılması gereken cumhurbaşkanlığı seçimiyle [[Çankaya Köşkü]]'ne de hakim olmak istiyordu. Bu iş için ise Faruk Gürler uygun görülmüştü. Henüz altı ayını doldurmadığı genelkurmay başkanlığından ayrıldı ve cumhurbaşkanlığına aday oldu. Ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi, "ya Gürler ya da [[askerî darbe]]<ref>{{web kaynağı|url=http://www.taraf.com.tr/haber/cumhuriyet-in-kurulusunda-katiller-var.htm|başlık=Cumhuriyet’in kuruluşunda katiller var|yazar=Neşe Düzel|tarih=4 Aralık 2010|yayıncı=Taraf.com.tr}}</ref> seçeneğiyle karşı karşıyaydı. Oylamalara bu hava içinde geçildi. Ertesi gün [[Milliyet gazetesi]] şu ayrıntıyı veriyordu: Cumhurbaşkanlığı seçimini Genelkurmay Başkanı [[Semih Sancar]] ve 52 general izledi. Hava Kuvvetleri Komutanı [[Muhsin Batur]] ise meclise gelmedi.
+===Darbe teşebbüsü===
-Meclis, "ya Gürler ya da [[askerî darbe]]"<ref>http://www.taraf.com.tr/haber/cumhuriyet-in-kurulusunda-katiller-var.htm</ref> seçeneğiyle karşı karşıyaydı. Oylamalara bu hava içinde geçildi. Ertesi gün [[Milliyet gazetesi]] şu ayrıntıyı veriyordu: Cumhurbaşkanlığı seçimini Genelkurmay Başkanı [[Semih Sancar]] ve 52 general izledi. Hava Kuvvetleri Komutanı [[Muhsin Batur]] ise Meclis’e gelmedi.
+. Ordu Komutanı Orgeneral [[Faik Türün]] ise Faruk Gürler'i [[9 Mart 1971 darbe teşebbüsü]]ne adı karışan<ref>{{web kaynağı|url=http://www.milliyet.com.tr/-/hasan-cemal/siyaset/siyasetyazardetay/19.03.2009/1072874/default.htm|başlık=Mustafa Balbay günlükleri, Hasan Cemal günlükleri!|tarih=19 Mart 2009|yazar=Hasan Cemal|yayıncı=Milliyet}}</ref> sol kökenli bir [[Milli Demokratik Devrim]]ci olarak gördüğü için seçilmesine karşı çıkmış ve eğer Ankara'daki [[cunta]]cılar o seçilmedi diye darbe yapmaya kalkacak olurlarsa 1. Ordu ile Ankara'ya yürüyüp [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'ni koruyacağını [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] Genel Başkanı ve eski Başbakan [[Süleyman Demirel]]'e bildirmişti.
+Adalet Partisi'nden [[Sabit Osman Avcı]]'nın başkanlığında [[TBMM]]'de yapılan ilk tur oylamaları tam bir şoktu: Adalet Partisi adayı Emekli Orgeneral [[Tekin Arıburun]] 282, Emekli Orgeneral Faruk Gürler 175, [[Demokratik Parti (Türkiye)|Demokratik Parti]] adayı, eski [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] mensubu ve eski [[TBMM]] Başkanı [[Ferruh Bozbeyli]] ise 45 oy almışlardı. Daha sonra Adalet Partisi lideri [[Süleyman Demirel]] ile [[CHP]] lideri [[Bülent Ecevit]]'in aralarında anlaşmaları sonucu 6 Nisan 1973 tarihinde, Emekli Oramiral [[Fahri Korutürk]], Türkiye'nin 6. Cumhurbaşkanı olarak seçildi.
-. Ordu Komutanı Orgeneral [[Faik Türün]] ise Faruk Gürler'i [[9 Mart 1971 darbe teşebbüsü]]ne adı karışan<ref>http://www.milliyet.com.tr/Yazar.aspx?aType=YazarDetay&ArticleID=1072874&AuthorID=63&Date=19.03.2009&b=Mustafa%20Balbay%20gunlukleri,%20Hasan%20Cemal%20gunlukleri&a=Hasan%20Cemal&ver=61</ref> sol kökenli bir [[Milli Demokratik Devrim]]ci olarak gördüğü için seçilmesine karşı çıkmış ve eğer Ankara'daki [[cunta]]cılar o seçilmedi diye darbe yapmaya kalkacak olurlarsa 1. Ordu ile Ankara'ya yürüyüp [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'ni koruyacağını [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] Genel Başkanı ve eski Başbakan [[Süleyman Demirel]]'e bildirmişti.
-[[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]]'nden [[Sabit Osman Avcı]]'nın başkanlığında [[TBMM]]'de yapılan ilk tur oylamaları tam bir şoktu: [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] adayı Emekli Orgeneral [[Tekin Arıburun]] 282, Emekli Orgeneral Faruk Gürler 175, [[Demokratik Parti (Türkiye)|Demokratik Parti]] adayı, eski [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] mensubu ve eski [[TBMM]] Başkanı [[Ferruh Bozbeyli]] ise 45 oy almışlardı.
-Daha sonra [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] lideri [[Süleyman Demirel]] ile [[CHP]] lideri [[Bülent Ecevit]]'in aralarında anlaşmaları sonucu [[6 Nisan]] [[1973]] tarihinde, Emekli [[Oramiral]] [[Fahri Korutürk]], Türkiye'nin 6. Cumhurbaşkanı olarak seçildi.
+== Vefatı ==
 Haziran 1974 tarihinde görev süresi dolana kadar senatör olarak TBMM'de kaldı. Hastalandı ve on sene sonra 1983'te [[Genelkurmay Başkanı]] olacak yeğeni [[Necdet Üruğ]]'un yanında hayatını kaybetti.