Levant: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 15.11, 23 Ocak 2016 tarihindeki hâli

Levant (Arapça: المشرق el-maşrık), Akdeniz'in doğu sahillerinde bulunan geniş bir araziyi tanımlamak için kullanılan, sınırları kesin olmayan, coğrafî, tarihî ve kültürel bir adlandırma. Genel olarak tarih süreci içerisinde Toros Dağları'nın güneyinde,Orta Doğu'da geniş bir alanı belirtmektedir. Batısında Akdeniz, güneyinde Arabistan Çölü ve doğusunda Mezopotamya ile sınırlanmıştır. Levant Kafkasya Dağları'nı, Arap Yarımadası'nın belirli bir parçasını ve -her ne kadar kimi kaynaklarda Kilikya dahil edilse de- Anadolu'yu içermez. Sina Yarımadası, Levant ile Mısır arasında bir kara köprüsü oluşturduğundan dışarıda tutulabilir. Zamanla Levant insanı ve kültürü Sina ve Nil Nehri arasındaki bölgeye egemen olmuş olsa da, bu bölge coğrafi Levant'ı tam olarak karşılamaz.^{[kaynak belirtilmeli]}

Dar anlamda Lübnan ve Filistin ile sınırlandırabileceğimiz Levant, Osmanlı dönemindeki karşılığıyla Bilâdü'ş-Şâm (Arapça: سوريّة الكبرى) yani Şam Vilayeti'dir, bu da Şam kenti ve yakın Akdeniz kıyısındaki beldeleri içerir. Fakat bu tabir ne Hatay'ı ne de Suriye'nin Akdeniz kıyılarını kapsar. Bu açıdan bir diğer dar görüştür. Geniş anlamda ise İtalya'nın doğusundaki Doğu Akdeniz Havzası 'nın tamamını tanımlamak için kullanılır. Maşrek (Arapça:المشرق) ise Arapça kökenli bu bölge içinde kullanılabilinecek benzer bir tabirdir.^[1]

Etimoloji

Levant kelimesi Latince'de kalkmak, kaldırmak, (Güneş için) doğmak anlamlarına gelen levare fiilinden türemiştir. Esasen Batı'da genel ifadeyle "doğu", "güneşin doğduğu yer" veya "İtalya'nın doğusunda kalan Akdeniz toprakları" için kullanılagelen tabir^[2] Türkçe'ye Fransızca'dan geçmiştir.^[3] Doğuyu adlandırmada güneşi referans gösteren benzer tabirlere Yunanca'da (Ἀνατολή, bkz. Anadolu), Almanca'da (Morgenland, direkt çevirisi "sabah ülkesi, sabahın toprakları"), İtalyanca'da (Levante), Macarca'da (Kelet), İspanyolca ve Katalanca'da (Levante ve Llevant) ve İbranice'de (mizrah) rastlanılmaktadır.

Yine Latince kökenli "Orient" kelimesi de kelime anlamı "yükselmek" olan orior kökünden türemiştir ve "doğu" anlamına gelmektedir. (bkz. Şark Ekspresi)

Coğrafî ve modern zaman kullanımı

Levant kelimesi İngilizce'de 16. yüzyılda, ilk İngiliz tüccarların bölgeye gelmesini takiben kullanıldı. İngiliz gemileri 1570 yılında Akdeniz'de göründü ve İngiliz ticaret şirketleri 1579 yılında Osmanlı sultanı ile kapitülasyon anlaşması imzaladı.^[4] 1579 yılında İngilizler, Osmanlı Devleti ile ticaret için Levant Şirketi'ni kurdu ve 1670 yılında aynı amaç doğrultusunda Fransız Compagnie de Levant kuruldu. "Levanten" tabiri aslen doğu Akdeniz coğrafyasının Avrupa kökenli sakinlerini tanımlarken zamanla bölgedeki "yerli" ve "azınlık" gruplarını da kapsar hâle geldi.^[3]^[5]

19. yüzyıla ait gezi yazılarında tabir, Osmanlı Devleti'nin yönetiminde bulunan ve -Yunanistan gibi- bir zamanlar bulunmuş olan tüm doğu topraklarıyla ilişkilendirildi. Ayrıca Birinci Dünya Savaşı sonrası bölgede kurulan Fransız Suriye ve Lübnan Mandası (1920-1946), Levant Devletleri olarak da adlandırılırdı.^[6]

Ebla, Mari ve Ugarit'te önemli pek çok kazının yapıldığı o zamanda bu terim arkeolojide genel hale geldi. Bu siteler Mezopotamya, Kuzey Afrika, Arabistan olarak sınıflandıralamadığından önce Levantine olarak adlandırılıyordu.^{[kaynak belirtilmeli]}

Bugün Levant tipik olarak arkeloglar ve tarihçiler tarafından Haçlı Seferleri tartışıldığında tarih öncesi,antikçağ ve bölgenin ortaçağ tarihine referans olarak kullanılır.Sözcük ayrıca ara sıra, modern veya çağdaş olaylara, insanlara, devletlere, ayni bölgedeki devlet kısımlarına, İsrail, Lübnan,Suriye ve Filistin kara toprağına referans olarak kullanılır.

İçerdiği Bölgeler

Günümüzdeki anlamıyla Levant bölgesi ise Osmanlı Devletinden 1. Dünya Savaşı sonrası kopan, manda yönetimine dönüştürülen Fransız Suriye ve Lübnan Mandası ve İngiliz Filistin Mandası ait toprakları ve bu topraklara sahip devletleri tanımlar.

Bu devlet ve bölgelere şu şekilde genişletilebilinir.

Türkiye (Çukurova çevresi)
Güney Kıbrıs
Kuzey Kıbrıs
Mısır (Sina Yarımadası çevresi)

Kültür

Akdeniz'in en doğuda kalan kısmına Levant Denizi de denir.^[7]
Bölgede konuşulan Arapça Levanten Arapça'dır.
Doğu ve Akdeniz mutfaklarının birleşiminden oluşan Levant mutfağı özelliklede Humus mezesi oldukça meşhurdur.^{[kaynak belirtilmeli]}
Levant bölgesi Hristiyanlar^[8], Müslümanlar^[9] ve Yahudiler^[10] için kutsal sayılan birçok mekâna sahiptir.
Bölgedeki egemen etnik grup Arap olsada, dünyadaki Yahudi nüfusunun yarıya yakını ve Türk, Ermeni, Kürt, Süryani, Rum gibi gruplar bölgede yaşar. Bunun dışında Dürziler, Arap Ortodokslar, Alaviler (Nusayriler) ve Marunilerin anavatanı sayılır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Ayrıca bakınız

İç bağlantılar

Amioun (İngilizce)

Notlar

^ http://www.nisanyansozluk.com/?k=ma%C5%9Fr%C4%B1k
^ http://dictionary.reference.com/browse/levant
^ ^a ^b http://www.nisanyansozluk.com/?k=levanten
^ Braudel,Fernand,The Mediterranean and Mediterranean World in the Age of Phillip II
^ http://www.levantine-journal.org/AboutJLS.aspx
^ https://books.google.com/books?id=lNV6-HsUppsC&pg=RA3-PA247 The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, 1. Cilt, Sayfa 247, "Levant"
^ https://en.wikipedia.org/wiki/Levantine_Sea
^ https://tr.wikipedia.org/wiki/Portal:Hristiyanl%C4%B1k/Kutsal_%C5%9Fehirler
^ https://tr.wikipedia.org/wiki/Kategori:%C4%B0slam%27da_kutsal_%C5%9Fehirler
^ https://tr.wikipedia.org/wiki/D%C3%B6rt_Kutsal_%C5%9Eehir

Kaynakça

Levantine Haritage Site Includes many oral and scholarly histories and genealogies for some Levantine Turkish families.

[1] ttp://www.nisanyansozluk.com/?k=ma%C5%9Fr%C4%B1k

[2] ttp://dictionary.reference.com/browse/levant

[:0-3] ttp://www.nisanyansozluk.com/?k=levanten

[4] Braudel,Fernand,The Mediterranean and Mediterranean World in the Age of Phillip II

[5] ttp://www.levantine-journal.org/AboutJLS.aspx

[6] ttps://books.google.com/books?id=lNV6-HsUppsC&pg=RA3-PA247 The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, 1. Cilt, Sayfa 247, "Levant"

[7] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Levantine_Sea

[8] ttps://tr.wikipedia.org/wiki/Portal:Hristiyanl%C4%B1k/Kutsal_%C5%9Fehirler

[9] ttps://tr.wikipedia.org/wiki/Kategori:%C4%B0slam%27da_kutsal_%C5%9Fehirler

[10] ttps://tr.wikipedia.org/wiki/D%C3%B6rt_Kutsal_%C5%9Eehir

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ 2. satır: / 2. satır: @@
 [[Dosya:The Levant 3.png|right|thumb|200px|Levant Bölgesi]]
-'''Levant''', Batı Dillerinden gelen [[Bereketli Hilal]]'in [[Mısır]] ve [[Sina Yarımadası]] hariç [[Akdeniz]] Kıyılarını tanımlamak için kullanılan sınırları net olmayan coğrafi bir terim olup sözcükte anlam açısından Doğu kelimesine gönderme vardır.{{Kaynak belirt}} Genel olarak  tarihsel süreç içerisinde [[Toros Dağları]]'nın güneyindeki [[Orta Doğu]]'da geniş bir alanı belirtmektedir. Batı'da [[Akdeniz]], güneyde Arabistan Çölü ve Doğu'da [[Mezopotamya]] ile sınırlanmıştır. Levant [[Kafkasya]] Dağları'nı, [[Arap Yarımadası]]'nın belirli bir parçasını ve [[Anadolu]]'yu içermez. [[Kilikya]] kimi kaynaklarda Levant bölgesinin içinde gösterilse de Sina Yarımadası, Levant ile [[Mısır]] arasında bir kara köprüsü oluşturduğundan dışarıda tutulabilir. Zamanla Levant insanı ve kültürü Sina ve Nil Nehri arasındaki bölgeye egemen olmuş olsa da, bu bölge coğrafi Levant'i tam olarak karşılamaz.{{Kaynak belirt}}
+'''Levant''' (Arapça: المشرق el-maşrık), Akdeniz'in doğu sahillerinde bulunan geniş bir araziyi tanımlamak için kullanılan, sınırları kesin olmayan, coğrafî, tarihî ve kültürel bir adlandırma. Genel olarak tarih süreci içerisinde [[Toros Dağları]]'nın güneyinde,[[Orta Doğu]]'da geniş bir alanı belirtmektedir. Batısında [[Akdeniz]], güneyinde Arabistan Çölü ve doğusunda [[Mezopotamya]] ile sınırlanmıştır. Levant [[Kafkasya]] Dağları'nı, [[Arap Yarımadası]]'nın belirli bir parçasını ve -her ne kadar kimi kaynaklarda [[Kilikya]] dahil edilse de- [[Anadolu]]'yu içermez. Sina Yarımadası, Levant ile [[Mısır]] arasında bir kara köprüsü oluşturduğundan dışarıda tutulabilir. Zamanla Levant insanı ve kültürü Sina ve Nil Nehri arasındaki bölgeye egemen olmuş olsa da, bu bölge coğrafi Levant'ı tam olarak karşılamaz.{{Kaynak belirt}}
-Dar anlamda [[Lübnan]] ve [[Filistin]] ile sınırlandırabileceğimiz Levant, Osmanlı dönemimdeki karşılığla '''Bilâdü'ş-Şâm''' ([[Arapça]]: سوريّة الكبرى) yani Şam Vilayeti'dir, bu da  Şam kenti ve yakın Akdeniz kıyısındaki beldeleri içerir. Fakat bu tabir ne [[Hatay]]'ı ne de Suriye'nin Akdeniz kıyılarını kapsar. Bu açıdan bir diğer dar görüştür. Geniş anlamda ise İtalya'nın doğusundaki ''Doğu Akdeniz Havzası'' 'nın tamamını tanımlamak için kullanılır. '''[[Maşrek]]''' ([[Arapça]]:المشرق) ise Arapça kökenli bu bölge içinde kullanılabilinecek benzer bir tabirdir.{{Kaynak belirt}}
+Dar anlamda [[Lübnan]] ve [[Filistin]] ile sınırlandırabileceğimiz Levant, Osmanlı dönemindeki karşılığıyla '''Bilâdü'ş-Şâm''' ([[Arapça]]: سوريّة الكبرى) yani Şam Vilayeti'dir, bu da Şam kenti ve yakın Akdeniz kıyısındaki beldeleri içerir. Fakat bu tabir ne [[Hatay]]'ı ne de Suriye'nin Akdeniz kıyılarını kapsar. Bu açıdan bir diğer dar görüştür. Geniş anlamda ise İtalya'nın doğusundaki ''Doğu Akdeniz Havzası'' 'nın tamamını tanımlamak için kullanılır. ''[[Maşrek]]'' ([[Arapça]]:المشرق) ise Arapça kökenli bu bölge içinde kullanılabilinecek benzer bir tabirdir.<ref>http://www.nisanyansozluk.com/?k=ma%C5%9Fr%C4%B1k</ref>
 == Etimoloji ==
+Levant kelimesi [[Latince]]'de ''kalkmak, kaldırmak, (Güneş için) doğmak'' anlamlarına gelen ''levare'' fiilinden türemiştir. Esasen [[Batı dünyası|Batı]]'da genel ifadeyle "doğu", "güneşin doğduğu yer" veya "İtalya'nın doğusunda kalan Akdeniz toprakları" için kullanılagelen tabir<ref>http://dictionary.reference.com/browse/levant</ref> [[Türkçe]]'ye [[Fransızca]]'dan geçmiştir.<ref name=":0">http://www.nisanyansozluk.com/?k=levanten</ref> Doğuyu adlandırmada güneşi referans gösteren benzer tabirlere [[Yunanca]]'da (''Ἀνατολή'', bkz. [[Anadolu]]), [[Almanca]]'da (''Morgenland,'' direkt çevirisi "sabah ülkesi, sabahın toprakları"), [[İtalyanca]]'da (''Levante''), [[Macarca]]'da (''Kelet''), [[İspanyolca]] ve [[Katalanca]]'da (''Levante'' ve ''Llevant'') ve [[İbranice]]'de ([[mizrah]]) rastlanılmaktadır.
-Levant terimi ilk defa [[İngilizce]]'de 1497 yılında söylendi.{{Kaynak belirt}} Orijinal olarak geniş anlamda, '' Venedik'in Akdeniz doğu toprağı '' olarak kullanılıyordu.[[Fransızca]] Levant kelimesinden gelmektedir, yükselme manası taşıyan kelime, güneşin yükseldiği nokta anlmıyla kullanılır. Antik Yunan'da (şimdiki Anadolu) ve Germen anavatanında da benzer şekliyle kullanılmışıtr.{{Kaynak belirt}}
+Yine Latince kökenli "Orient" kelimesi de kelime anlamı "yükselmek" olan ''orior'' kökünden türemiştir ve "doğu" anlamına gelmektedir. (bkz. [[Şark Ekspresi]])
-== Tarih ==
+== Coğrafî ve modern zaman kullanımı ==
 [[Dosya:A) Prince of Lebanon, Moslem of Damascus.jpg|right|thumb|150px|19. yüzyıl Levant sakinleri]]
-Levant kelimesi 16. yüzyılda İngilizce'de geçerli hale geldi. İlk İngiliz tüccarların bölgede iş yapmaya cesaret etmeye başlamasıyla İngiliz gemileri 1570 yılında Akdeniz'de göründü ve İngiliz tüccar şirketi ,1579 yılında Osmanlı Sultanı ile anlaşmayı [[Kapitülasyon]] imzaladı.<ref>Braudel,Fernand,The Mediterranean and Mediterranean World in the Age of Phillip II</ref> Levantan ismi eksel olarak İtalyan insanı(özellikle Venedik ve Cenevizli )Fransız veya diğer Avrupa-Akdeniz orijinli insanlara karşılık gelir, ki bunlar [[Türkiye]]'de veya doğu Akdeniz sahilinde (Levant) [[Haçlı Seferleri]], [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] ve [[Osmanlı]] dönemlerinden beri yaşayan insanlardır.{{Kaynak belirt}}Onların çoğunluğu Akdeniz Deniz Cumhuriyetleri'nden (Venedik Cumhuriyeti,Ceneviz Cumhuriyeti ve Dubrovnik Cumhuriyeti gibi) tüccarların torunlarıdır. Veya [[Haçlı Seferleri]] devletlerinin yerleşenlerindendir(özellikle Türkiye ve Lübnan'daki Fransız Levantenleri). Onlar yaşamlarını [[İstanbul]] 'da (Çoğunlukla [[Galata]], [[Beyoğlu]] ve [[Nişantaşı, Şişli]] bölgeleri) ve [[İzmir]]'de (Çoğunlukla [[Bornova]], [[Buca]]) sürdürürler.
+Levant kelimesi İngilizce'de 16. yüzyılda, ilk İngiliz tüccarların bölgeye gelmesini takiben kullanıldı. İngiliz gemileri 1570 yılında Akdeniz'de göründü ve İngiliz ticaret şirketleri 1579 yılında Osmanlı sultanı ile kapitülasyon anlaşması imzaladı.<ref>Braudel,Fernand,The Mediterranean and Mediterranean World in the Age of Phillip II</ref> 1579 yılında İngilizler, [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] ile ticaret için [[Levant Şirketi]]'ni kurdu ve 1670 yılında aynı amaç doğrultusunda Fransız [[:fr:Compagnie_du_Levant|Compagnie de Levant]] kuruldu. "Levanten" tabiri aslen doğu Akdeniz coğrafyasının Avrupa kökenli sakinlerini tanımlarken zamanla bölgedeki "yerli" ve "azınlık" gruplarını da kapsar hâle geldi.<ref name=":0" /><ref>http://www.levantine-journal.org/AboutJLS.aspx</ref>
+. yüzyıla ait gezi yazılarında tabir, Osmanlı Devleti'nin yönetiminde bulunan ve -Yunanistan gibi- bir zamanlar bulunmuş olan tüm doğu topraklarıyla ilişkilendirildi. Ayrıca [[I. Dünya Savaşı|Birinci Dünya Savaşı]] sonrası bölgede kurulan [[Fransız Suriye ve Lübnan Mandası]] (1920-1946), Levant Devletleri olarak da adlandırılırdı.<ref>https://books.google.com/books?id=lNV6-HsUppsC&pg=RA3-PA247  The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, 1. Cilt, Sayfa 247, "Levant"</ref>
 [[Dosya:Mediterranee 02 EN.jpg|thumb|left|150px|Levanten Denizi, Akdeniz'in Doğusu]]
-ile 1946 yılları arasında Fransız mandası Altındaki suriye ve Lübnan ''Levant'' devletler olarak isimlendiriliyordu. Ebla, Mari ve Ugarit'te önemli pek çok kazının yapıldığı o zamanda bu terim arkeolojide genel hale geldi. Bu siteler Mezopotamya,Kuzey Afrika ,Arabistan olarak sınıflandıralamadığından önce,onlar ''Levantine'' olarak adlandırılıyordu.
+Ebla, Mari ve Ugarit'te önemli pek çok kazının yapıldığı o zamanda bu terim arkeolojide genel hale geldi. Bu siteler Mezopotamya, Kuzey Afrika, Arabistan olarak sınıflandıralamadığından önce ''Levantine'' olarak adlandırılıyordu.{{Kaynak belirt}}
-Bugün ''Levant'' tipik olarak arkeloglar ve tarihçiler tarafından [[Haçlı Seferleri]] tartışıldığında tarih öncesi,antikçağ ve bölgenin ortaçağ tarihine referans olarak kullanılır.Sözcük ayrıca ara sıra, modern veya çağdaş olaylara, insanlara, devletlere, ayni bölgedeki devlet kısımlarına, [[İsrail]], [[Lübnan]],[[Suriye]] ve Filistin Kara toprağına referans olarak kullanılır.
+Bugün ''Levant'' tipik olarak arkeloglar ve tarihçiler tarafından [[Haçlı Seferleri]] tartışıldığında tarih öncesi,antikçağ ve bölgenin ortaçağ tarihine referans olarak kullanılır.Sözcük ayrıca ara sıra, modern veya çağdaş olaylara, insanlara, devletlere, ayni bölgedeki devlet kısımlarına, [[İsrail]], [[Lübnan]],[[Suriye]] ve Filistin kara toprağına referans olarak kullanılır.
 == İçerdiği Bölgeler ==
 [[Dosya:French Mandate for Syria and the Lebanon map en.svg|150px|right|thumb|Fransız Suriye ve Lübnan Mandası]]
 [[Dosya:BritishMandatePalestine1920.png|150px|right|thumb|İngiliz Filistin Mandası]]
-Günümüzdeki anlamıyla Levant bölgesi ise Osmanlı Devletinden 1. Dünya Savaşı sonrası kopan, manda yönetimine dönüştürülen [[Fransız Suriye ve Lübnan Mandası]] ve [[İngiliz Filistin Mandası]] ait toprakları ve bu topraklara sahip devletleri tanımlar.
+Günümüzdeki anlamıyla Levant bölgesi ise Osmanlı Devletinden 1. Dünya Savaşı sonrası kopan, manda yönetimine dönüştürülen [[Fransız Suriye ve Lübnan Mandası]] ve [[Filistin|İngiliz Filistin Mandası]] ait toprakları ve bu topraklara sahip devletleri tanımlar.
 *{{bayraksimge|Türkiye}} [[Hatay]] ili ([[Türkiye]])
@@ 40. satır: / 45. satır: @@
 == Kültür ==
 [[Dosya:Levantine Arabic Map v4.png|150px|right|thumb|Levant Arapçası, Kuzey ve Güney olarak 2'ye ayrılır.]]
+*Akdeniz'in en doğuda kalan kısmına ''Levant Denizi'' de denir.<ref>[[:en:Levantine_Sea|https://en.wikipedia.org/wiki/Levantine_Sea]]</ref>
-*Doğu Akdeniz'e '''Levant Denizi''' denir, bölgede konuşulan Arapça '''Levant Arapçası''' dır.{{Kaynak belirt}}
+*Bölgede konuşulan Arapça [[Levanten Arapça]]'dır.
 *Doğu ve Akdeniz mutfaklarının birleşiminden oluşan [[Levant mutfağı]] özelliklede [[Humus]] mezesi oldukça meşhurdur.{{Kaynak belirt}}
+*Levant bölgesi Hristiyanlar<ref><nowiki>https://tr.wikipedia.org/wiki/Portal:Hristiyanl%C4%B1k/Kutsal_%C5%9Fehirler</nowiki></ref>, Müslümanlar<ref><nowiki>https://tr.wikipedia.org/wiki/Kategori:%C4%B0slam%27da_kutsal_%C5%9Fehirler</nowiki></ref> ve Yahudiler<ref><nowiki>https://tr.wikipedia.org/wiki/D%C3%B6rt_Kutsal_%C5%9Eehir</nowiki></ref> için kutsal sayılan birçok mekâna sahiptir.
-*Hristiyanlar için Antakya ve Kudüs, Müslümanlar için Kudüs ve Şam, Yahudiler içinse yalnız Kudüs dini anlamda özel yere sahiptir.{{Kaynak belirt}}
 *Bölgedeki egemen etnik grup Arap olsada, dünyadaki Yahudi nüfusunun yarıya yakını ve Türk, [[Ermeniler|Ermeni]], [[Kürtler|Kürt]], [[Süryaniler|Süryani]], [[Rum]] gibi gruplar bölgede yaşar. Bunun  dışında [[Dürziler]], [[Arap Ortodokslar]], [[Alaviler]] (Nusayriler) ve [[Maruniler]]in anavatanı sayılır.{{Kaynak belirt}}