Tevessül

Tevessül (Şablon:Lang-ar) ya da Vesile Allah'a yakarmakta başkaları hesabına araya bazı aracı ve şefaatçilerin konulması anlamına gelir. Kişi burada kendi şeyh ya da mürşidinin kendi günahlarının affı için şefaatçi olmasını dilemektedir. Allah'a her yakaracağı anda aşırı saygı beslediği mürşid, pir ya da şeyhinin adını zikreder. Bu hadiseye Sünnilik, Şiilik ve Sufiliğin her birinde farklı şekillerde rastlanılabilmektedir.

Maksad

Bir mürşid, pir ya da şeyh vesilesiyle Allah-u Teâlâ'ya yakınlaşmaktır. Tevessülü uygulayan Müslümanlar bunu Kur'ân-ı Kerîm'e dayandırdıklarını söylerler. Çoğu bunun onları Cenâb-ı Hakk'a yaklaştırdığına inanırlar. Sünnî İslâm mezheplerince de, Onikiciler İslâm mezhebi'nde olduğu gibi Hakk Teâlâ'ya bir peygamber, imam ya da ölü veya sağ Sufi bir Velî aracılığıyla yalvarma ve ricacı olma durumu mevcuttur. Allah'ın Kur’an-ı Kerîm'deki ifadesine göre İslam'da şehitler ölmezler. Zakir Naik gibi diğerlerine göre ise ölüler aracılığıyla ricacı olunamaz. Hamza Yusuf ise aynı görüşte olmamakla birlikte bunun fitneye sebep olabilecek kadar büyük bir mesele olmadığını, tarihte bu meselenin kaynağının ilk defa Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye tarafından ortaya çıkarıldığını ve büyütüldüğünü ifade etmektedir.

Aracılar ve şefaatçilerin nitelikleri

Kimlerin aracı ve şefaatçi olabilecekleri hususu tartışmalı bir konu olup, tarikattan tarikata değişmektedir. Genelikle, Ali, Abdülkâdir Geylânî gibi hayatta olmayan bir pir ya da tarikat şeyhinden medet umulmakta ve onların şefaatlerine nail olmak için dua edilmektedir.

Kullanılan tabirlerden bazıları

• Medet yaa Seyyid Abdülkâdir Geylânî
• Medet yaa Ali gibi tabirler kullanılarak onlardan kendi adlarına ricacı olmaları beklenmektedir.

İbn-i Teymiyye'nin tutumu

Dualar esnasında İslâm Dîni'nin Peygamberi Muhammed'den başka şefaatçi ya da aracılardan medet umulması İbn-i Teymiyye'nin görüşüne göre, Ehl-i Sünnet vel Cemaat akidesine göre Allâh’û-Celle-Celâle’hû'ya ortak koşulması manasına gelir ki, bu şirk olarak nitelendirilmektedir. Onun görüşü, medet ve şefaatin sadece ve sadece Allâh’ûr-Râhman’ûr-Râhîym'den olduğu istikâmetindedir.

Ayrıca bakınız: Selef-i Salihin, Şeyh’ûl-İslâm Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyyet’ûl-Harrânî, Selefîyye, Muhammed bin Abdülvahhab ve Vehhâbîler

Kur’ân-ı Kerîm'de tevessül örnekleri

• Maide Suresi'nin 112 ilâ - 115inci âyetlerinde İsâ'nın müridlerinin kendisinden yiyecek talep ettikleri, ve bu durumda İsâ'nın niye Hakk Teâlâ'dan istemiyorsunuz diye bir karşılık vermediği öne sürülebilir. Hattâ, arkasından gelen âyetlerde Allâh’û-Celle-Celâle’hû'nun onları bu durumlarından dolayı kınama istikâmetine gitmediği "Tevessül" i'tikadının şirk olamayacağına dair bir örnek olarak gösterilmektedir.

• Araf Suresi'nin 160ıncı âyetinde ise İsrailoğulları'nın Musa'dan su talebinde bulunmaları üzerine Allah-u Teâlâ'nın doğrudan kendisine yakarmamış olmalarından ötürü İsrailoğulları'nı azarlamak cihetine gitmediği, ama Musa'ya nasıl su bulabileceği hususunda yol gösterdiği diğer örnek olarak gösterilebilmektedir.

Bibliografya

• Chiabotti, Francesco, Shafa'a (Intercession), in Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopedia of the Prophet of God (2 vols.), Edited by C. Fitzpatrick and A. Walker, Santa Barbara, ABC-CLIO, 2014. ISBN 1610691776

Dış bağlantılar

• A lecture on Intercession in Islam titled "The Truth About Intercession" by Dr. Khalid Zaheer
• Tawassul in Quran - Şiî-Website (İngilizce)
• Tawassul in the Sunnah - Şiî-Website (İngilizce)
• The Intermediary of Shirk by Sayyid Muhammad Alawi al-Maliki - Şiî-Website (İngilizce)
• Tawassul: Is it permissible?. - Şiî-Website (İngilizce)
• A Critical look at the Isnad of the Ahadith concerning the 'Blind Man' and others.
• Position of Tawassul and Waseela in Islam
• Tawassul through Ahle Bait (a.s.) - Şiî-Website (İngilizce)