Schrödinger'in kedisi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır: | 1. satır: | ||
[[Dosya:Schrodingers_cat.svg|400px|thumb|right|Schrödinger'in Kedisi - Deney düzeneği, '' hem ölü hem diri '' kedi (solda)]] |
[[Dosya:Schrodingers_cat.svg|400px|thumb|right|Schrödinger'in Kedisi - Deney düzeneği, '' hem ölü hem diri '' kedi (solda)]] |
||
Bu makale düşünülmüş bir teori hakkındadır. Schrödinger’in kedisi üçlemesi adlı roman için.Rastgele dağıtım için kod adı Schrödinger’in kedisi.Schrödinger’in kedisi düşünülmüş bir teoridir bazen paradox diye tanımlanan,Erwin Schrödinger tarafından 1935 te icat edilmiş. Problem olarak gördüğü günlük nesnelere uygulanan kuantum mekaniğinin Copenhagen yorumunu resimlendirdi. Senaryoda bir kedi rastgele bir duruma bırakılıyor ölü ya da diri olabilir karar vermek için gözlemlemeye ihtiyaç duyulan. Bu düşünülmüş deney ayrıca özellikle teoriksel tartışmaları kuantum mekaniğinin yorumudur. |
|||
'''Schrödinger'in Kedisi''', [[Avusturya]]lı fizikçi [[Erwin Schrödinger]] tarafından ortaya atılmış, [[kuantum fiziği]]yle ilgili olan, hakkında çok tartışma yapılmış düşünce deneyi. Genellikle [[kuantum mekaniği]] ve [[Kopenhag Yorumu]]'yla ilgili bir [[paradoks]] olarak bilinir. |
|||
Schrödinger’ in kedisi; bir kedi bir küçük şişe zehir ve radyoaktif kaynakla bir kapalı bir kutuya bırakılıyor. Eğer içerideki monitör radyoaktifliği algılarsa(azalmakta olan tek atom)küçük şişe kırılır, zehir kediyi öldürür. Bir süre sonra kuantum mekaniğin Copenhagen anlamdırması kedinin bir dalga fonksiyonu olduğunu anlık olarak hayatta veya ölü olma ihtimalini vurgular.Kutuya bir kez bakıldığında kedi canlı veya ölü olabilir, ikisi birden olamaz. |
|||
Deney, [[1935]] yılında ortaya atılmıştır ve tamamen teorik bir deneydir. Deney, Schrödinger'in [[Kopenhag Yorumu]]nu ve genel olarak kuantum fiziğinde gördüğü bazı sorunları açıklamaktadır. Deney, deneyin sonunda '' ölü ya da diri olabilecek '' hayali bir [[kedi]]yle ilgilidir. Ürünün ölü ya da diri olması, ''gözlemden önceki rastgele bir durum''un sonucudur. |
|||
Başlangıç ve Motivasyon |
|||
== Deney düzeneği == |
|||
1935 ‘te Schrödinger tasarlamış ,kendisinin düşünülmüş deneyini bir tartışma olarak EPR makalesinde yazarların isimleri Einstein, Rodolski ve Rosen.Genel teori diğer adıyla Copenhagen, bir kuantum sistemi reaksiyon gösterene kadar süper pozisyonunda durduğunda ya da gözlendiğinde, dış dünya bir ya da birkaç olası durumda çöker. EPR deneyine göre çok parçacıkla beraber bir sistem geniş bir alana parçalandığında bu süperpozisyon olur. Schrödinger ve Einstein Eintein’ın EPR hakkındaki makalesini değiştirdiler, Einstein’ın makalesinde belirtildiği gibi stabil olmayan küçük bir fıçı barut bir süre sonra patlayan ve patlamayan süper pozisyonlar içerdi.Daha ayrıntılı açıklamak gerekirse Schrödinger prensipte geniş bir aralıkta kuantum parçacığına bağlı olarak değişen bir süper pozisyon tanımladı. Schrödinger bir senaryo önerdi kapalı bi kutuda kedinin canlı veya ölü olması radyoaktif atoma bağlı oysa ki radyoaktif madde çürümüş ve radyasyon emilmiş ve ya emilmemiş olabilir. Ona göre kutu açılmadan kedinin |
|||
Deneyde kapalı bir kutunun içinde bir düzenek ve başlangıçta canlı olan bir kedi vardır. (Kutunun içinin hiçbir şekilde gözlemlenememesi çok önemli bir noktadır. Bunun sebebi [[Kopenhag Yorumu]]'dur.) Düzeneğin içeriği şöyledir: Bozunma olasılığı %50 olan bir parçacık, bu parçacığın bozunmasıyla ortama yayılacak olan zehirli gazdır. |
|||
ölü olup olmadığını bilemeyiz.Schrödinger kedinin ölü ya da diri olma olasılığı düşüncesini desteklemedi aksine o kasıtlı olarak kuantum mekaniğinin incelediği varolan saçmalığı örneklendirdi.Ama Schöringer’ den beri fizikçiler kuantum mekaniğinin matematiğini yüksek fizik kabul ettiler , bazıları kedinin canlı ya da ölü olması süper pozisyonunu oldukça gerçek kabul etti. Schrödinger’in kedisi,düşünülmüş deney, kuantum fiziğinin modern yorumu olarak Copenhagen yorumuna denk gelir. Fizikçiler Schrödinger’in kedisinin bir yol olarak resimle gösterilmesine ve ayrıntılı özelliklerin karşılaştırılmasına her birinin zayıf ve güçlü yönleriyle karşılaştırılması üzerine anlaştılar. |
|||
Düşünülmüş Deney |
|||
Buradaki önemli nokta ise, bozunma olasılığının tam olarak %50 olmasıdır. Bu şekilde parçacığın bozunup bozunmayacağı önceden kestirilemez. Sonuç olarak kedi, kutu açıldığında ya zehirlenip ölmüş bir şekilde görülecektir, ya da parçacık bozunmadıysa diri olarak görülecektir. |
|||
Schrödinger : |
|||
Ancak deneyin paradoks olarak tanımlanmasının nedeni sonuç değil, '' gözlemlenmeyen '' deney aşamasıdır. Önemli kısım, gözlem yapılmadan önce kutunun içinde '' neler olduğudur. '' Kutu açılmadan, gözlem yapılmadan önce kedi ne durumdaydı? Ölü müydü, diri miydi? Kuantum fiziğine göre '' hem ölü, hem diri '' dir. |
|||
Hatta çok saçma durumlar oluşturulabilir.Bir kedi çelikten bir odaya hapsedilir,onu izleyen bir araçla birlikte,Gieger sayacında küçük, az miktarda radyoaktif bir element vardır, belki de bir saatte atomları parçalanacaktır ama eşit olasılıkta, belki hiçbiri olmayacaktı; eğer gerçekleşirse sayaç tüpü boşalır ve rölenin serbest bıraktığı çekiç hidrosiyanik şişesini kırar. Eğer biri bir saatte kendi kendine bütün sistemden ayrılırsa denebilir ki kedi hala yaşıyor eğer aynı sırada atom aşınmışsa. |
|||
Açıklama için lütfen [[Kopenhag Yorumu]] sayfasına bakınız. |
|||
Belirsizlik aslında atomik alanı sınırlandırır, atomik alan mikroskopik belirsizlik haline gelir ve gözlemle kararlaştırılır. Bu bizi gerçekte kabul edilen ‘blurred model ‘den korur. İçinde hiçbir şeyi somutlaştırmadı temiz olmayan ya da çelişkili. |
|||
Erwin Schrödinger, ''<br> |
|||
'' |
|||
Schrödinger’in ünlü |
|||
düşünce deneyinden bir soru bir kuantum sistemi var olmayı bıraktığı zaman |
|||
süper pozisyon bir diğeri haline gelebilir mi ? ( daha teknik bir deyişle |
|||
gerçek kuantum durumların lineer kombinasyonu olmayı bıraktığı zaman,hangileri |
|||
farklı klasik durumlarda benzerlik gösterir ve tek klasik kullanım yerine |
|||
olmaya başladı?). Eğer kedi kurtulursa sadece hayatta olduğunu hatırlar. Ama |
|||
EPR deneylerinde standart mikroskopik |
|||
kauntum mekaniğinin makroskopik nesneler |
|||
gerektirdiği vardır, mesela kedi ve defter her zaman eşsiz klasik tanımlamayı |
|||
yapamaz. Bu düşünce deneyi örneklerle açıklar bu apaçık paradoksu. Sezgilerimiz der ki |
|||
durumları karıştırabilen gözlemci yok, görünüyor ki düşünülmüş deneyler |
|||
karıştırılabilir. Kedi bir gözlemciye ihtiyaç duyar mı ya da kedi iyi |
|||
tanımlanmış tek bir durum için dışardan başka bir gözlemciye ihtiyaç duyar mı ? |
|||
Bütün alternatifler düşünsel deneyden etkilenen Albert Einstein’a absürt |
|||
göründü. 1950’de Schrödinger’e bir mektup gönderdi : |
|||
Loue dışında, eğer |
|||
dürüstsen gerçeklik varsayımı çevresinde dolaşamayan tek çağdaş fizikçi sensin. Gerçeklik, |
|||
yayınlanan deneysellikten bağımsızdır. Çoğu basitçe göremez ne çeşit hayali |
|||
riskli oyundur gerçeklikle oynanan. Ama onların yorumu şık bir şekilde senin radyoaktif atom+ |
|||
barut+kutuda kedi sisteminle çürütülmüştür,dalga fonksiyonu olan sistem kedinin |
|||
canlı ya da havaya uçmuş olmasını içerir. Kimse gerçekten evhamlanmadı kedinin |
|||
varlığı ya da yokluğu üzerien bir şeyler gözlemlemeden bağımsızdı. |
|||
Not olarak baruttan sorumlu olmak Schrödinger’in |
|||
deneysel kurulumunda bahsedilmedi,barut yerine hidrosiyanik asit, Geiger sayacı |
|||
da yükseltici olarak kullanıldı. |
|||
== Ayrıca bakınız == |
== Ayrıca bakınız == |
Sayfanın 18.14, 15 Ocak 2015 tarihindeki hâli
Bu makale düşünülmüş bir teori hakkındadır. Schrödinger’in kedisi üçlemesi adlı roman için.Rastgele dağıtım için kod adı Schrödinger’in kedisi.Schrödinger’in kedisi düşünülmüş bir teoridir bazen paradox diye tanımlanan,Erwin Schrödinger tarafından 1935 te icat edilmiş. Problem olarak gördüğü günlük nesnelere uygulanan kuantum mekaniğinin Copenhagen yorumunu resimlendirdi. Senaryoda bir kedi rastgele bir duruma bırakılıyor ölü ya da diri olabilir karar vermek için gözlemlemeye ihtiyaç duyulan. Bu düşünülmüş deney ayrıca özellikle teoriksel tartışmaları kuantum mekaniğinin yorumudur.
Schrödinger’ in kedisi; bir kedi bir küçük şişe zehir ve radyoaktif kaynakla bir kapalı bir kutuya bırakılıyor. Eğer içerideki monitör radyoaktifliği algılarsa(azalmakta olan tek atom)küçük şişe kırılır, zehir kediyi öldürür. Bir süre sonra kuantum mekaniğin Copenhagen anlamdırması kedinin bir dalga fonksiyonu olduğunu anlık olarak hayatta veya ölü olma ihtimalini vurgular.Kutuya bir kez bakıldığında kedi canlı veya ölü olabilir, ikisi birden olamaz.
Başlangıç ve Motivasyon
1935 ‘te Schrödinger tasarlamış ,kendisinin düşünülmüş deneyini bir tartışma olarak EPR makalesinde yazarların isimleri Einstein, Rodolski ve Rosen.Genel teori diğer adıyla Copenhagen, bir kuantum sistemi reaksiyon gösterene kadar süper pozisyonunda durduğunda ya da gözlendiğinde, dış dünya bir ya da birkaç olası durumda çöker. EPR deneyine göre çok parçacıkla beraber bir sistem geniş bir alana parçalandığında bu süperpozisyon olur. Schrödinger ve Einstein Eintein’ın EPR hakkındaki makalesini değiştirdiler, Einstein’ın makalesinde belirtildiği gibi stabil olmayan küçük bir fıçı barut bir süre sonra patlayan ve patlamayan süper pozisyonlar içerdi.Daha ayrıntılı açıklamak gerekirse Schrödinger prensipte geniş bir aralıkta kuantum parçacığına bağlı olarak değişen bir süper pozisyon tanımladı. Schrödinger bir senaryo önerdi kapalı bi kutuda kedinin canlı veya ölü olması radyoaktif atoma bağlı oysa ki radyoaktif madde çürümüş ve radyasyon emilmiş ve ya emilmemiş olabilir. Ona göre kutu açılmadan kedinin ölü olup olmadığını bilemeyiz.Schrödinger kedinin ölü ya da diri olma olasılığı düşüncesini desteklemedi aksine o kasıtlı olarak kuantum mekaniğinin incelediği varolan saçmalığı örneklendirdi.Ama Schöringer’ den beri fizikçiler kuantum mekaniğinin matematiğini yüksek fizik kabul ettiler , bazıları kedinin canlı ya da ölü olması süper pozisyonunu oldukça gerçek kabul etti. Schrödinger’in kedisi,düşünülmüş deney, kuantum fiziğinin modern yorumu olarak Copenhagen yorumuna denk gelir. Fizikçiler Schrödinger’in kedisinin bir yol olarak resimle gösterilmesine ve ayrıntılı özelliklerin karşılaştırılmasına her birinin zayıf ve güçlü yönleriyle karşılaştırılması üzerine anlaştılar.
Düşünülmüş Deney
Schrödinger :
Hatta çok saçma durumlar oluşturulabilir.Bir kedi çelikten bir odaya hapsedilir,onu izleyen bir araçla birlikte,Gieger sayacında küçük, az miktarda radyoaktif bir element vardır, belki de bir saatte atomları parçalanacaktır ama eşit olasılıkta, belki hiçbiri olmayacaktı; eğer gerçekleşirse sayaç tüpü boşalır ve rölenin serbest bıraktığı çekiç hidrosiyanik şişesini kırar. Eğer biri bir saatte kendi kendine bütün sistemden ayrılırsa denebilir ki kedi hala yaşıyor eğer aynı sırada atom aşınmışsa.
Belirsizlik aslında atomik alanı sınırlandırır, atomik alan mikroskopik belirsizlik haline gelir ve gözlemle kararlaştırılır. Bu bizi gerçekte kabul edilen ‘blurred model ‘den korur. İçinde hiçbir şeyi somutlaştırmadı temiz olmayan ya da çelişkili.
Erwin Schrödinger,
Schrödinger’in ünlü düşünce deneyinden bir soru bir kuantum sistemi var olmayı bıraktığı zaman süper pozisyon bir diğeri haline gelebilir mi ? ( daha teknik bir deyişle gerçek kuantum durumların lineer kombinasyonu olmayı bıraktığı zaman,hangileri farklı klasik durumlarda benzerlik gösterir ve tek klasik kullanım yerine olmaya başladı?). Eğer kedi kurtulursa sadece hayatta olduğunu hatırlar. Ama EPR deneylerinde standart mikroskopik kauntum mekaniğinin makroskopik nesneler gerektirdiği vardır, mesela kedi ve defter her zaman eşsiz klasik tanımlamayı yapamaz. Bu düşünce deneyi örneklerle açıklar bu apaçık paradoksu. Sezgilerimiz der ki durumları karıştırabilen gözlemci yok, görünüyor ki düşünülmüş deneyler karıştırılabilir. Kedi bir gözlemciye ihtiyaç duyar mı ya da kedi iyi tanımlanmış tek bir durum için dışardan başka bir gözlemciye ihtiyaç duyar mı ? Bütün alternatifler düşünsel deneyden etkilenen Albert Einstein’a absürt göründü. 1950’de Schrödinger’e bir mektup gönderdi :
Loue dışında, eğer dürüstsen gerçeklik varsayımı çevresinde dolaşamayan tek çağdaş fizikçi sensin. Gerçeklik, yayınlanan deneysellikten bağımsızdır. Çoğu basitçe göremez ne çeşit hayali riskli oyundur gerçeklikle oynanan. Ama onların yorumu şık bir şekilde senin radyoaktif atom+ barut+kutuda kedi sisteminle çürütülmüştür,dalga fonksiyonu olan sistem kedinin canlı ya da havaya uçmuş olmasını içerir. Kimse gerçekten evhamlanmadı kedinin varlığı ya da yokluğu üzerien bir şeyler gözlemlemeden bağımsızdı.
Not olarak baruttan sorumlu olmak Schrödinger’in deneysel kurulumunda bahsedilmedi,barut yerine hidrosiyanik asit, Geiger sayacı da yükseltici olarak kullanıldı.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Schrödinger'in kedisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Schrödinger's cat in audio produced by Sift
- Erwin Schrödinger, The Present Situation in Quantum Mechanics (Translation)
- The EPR paper
- Viennese Meow (the cat's perspective - short story)
- The story of Schroedinger's cat (an epic poem); The Straight Dope
- Tom Leggett (Aug. 1, 2000) New life for Schrödinger's cat, Physics World, UK Experiments at two universities claim to observe superposition in large scale systems
- Information Philosopher on Schrödinger's cat
- A YouTube video explaining Schrödingers cat