Augusto Pinochet: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
| 43. satır: | 43. satır: | ||
1973'te darbeden 18 gün önce [[Salvador Allende]] tarafından genelkurmay başkanlığına atandı. Allende darbe sırasında askerlerin başkanlık sarayına düzenledikleri saldırı sırasında yaşamını kaybetti (Allende'nin ölüm nedeni kesinlik kazanamamıştır). Yönetimi ele geçiren Pinochet demokrat ve sosyalist muhalefeti ezmek üzere harekete geçti. Siyasi partileri kapattı, anayasayı yürürlükten kaldırdı ve üç yıl içinde yaklaşık 130 bin kişiyi tutuklattı. Haziran 1974'te cuntanın öteki üyelerini birer danışman konumuna indirerek bütün iktidarı kendi elinde topladı. Aralıkta da devlet başkanlığını üstlendi. Bu arada muhalefete yönelttiği sert baskı uygulamaları uluslararası kamuoyunda yoğun tepkilere yol açtı. Allende yönetiminin son savunma bakanı olan [[Orlando Letelier]] ise büyük olasılıkla onun emriyle Eylül 1976'da [[Washington D.C.]]'de öldürüldü. |
1973'te darbeden 18 gün önce [[Salvador Allende]] tarafından genelkurmay başkanlığına atandı. Allende darbe sırasında askerlerin başkanlık sarayına düzenledikleri saldırı sırasında yaşamını kaybetti (Allende'nin ölüm nedeni kesinlik kazanamamıştır). Yönetimi ele geçiren Pinochet demokrat ve sosyalist muhalefeti ezmek üzere harekete geçti. Siyasi partileri kapattı, anayasayı yürürlükten kaldırdı ve üç yıl içinde yaklaşık 130 bin kişiyi tutuklattı. Haziran 1974'te cuntanın öteki üyelerini birer danışman konumuna indirerek bütün iktidarı kendi elinde topladı. Aralıkta da devlet başkanlığını üstlendi. Bu arada muhalefete yönelttiği sert baskı uygulamaları uluslararası kamuoyunda yoğun tepkilere yol açtı. Allende yönetiminin son savunma bakanı olan [[Orlando Letelier]] ise büyük olasılıkla onun emriyle Eylül 1976'da [[Washington D.C.]]'de öldürüldü. |
||
Pinochet, Allende hükümetinin ekonomi politikalarına son vererek ekonomik alanda liberal bir çizgi izlemeye başladı. Ülke ekonomisini uluslararası rekabete açtı. Uygulanan politikalar sonucunda ücretlilerin geliri büyük ölçüde geriledi. Bu arada uygulanan sıkı para politikasıyla enflasyon oranı belli ölçüde düşürüldü. |
|||
Pinochet 1978'de baskı altında yapılan bir plebisitte seçmenlerin yüzde 75'inin oylarını aldı. Yeni anayasanın 1980'deki halkoylamasında onaylanarak Mart 1981'de yürürlüğe girmesinin ardından da sekiz yıllık bir dönem için devlet başkanlığını üstlendi. Ayrıca ikinci kez seçilebilme hakkını saklı tuttu. |
|||
Pinochet yönetimine karşı zamanla güçlenen muhalefet, özellikle 1982-83 yıllarındaki ekonomik bunalımın ardından açık eylemler düzenlemeye başladı. Demokrasiye daha kısa sürede dönmek istemiyle gerçekleştirilen bir dizi kitle gösterisi Pinochet'nin konumunu sarstı. Pinochet gittikçe genişleyen protesto eylemleri ve 1984'teki gerilla saldırılarının ardından sıkıyönetim ilan etti. Eylül 1986'daki bir suikast girişiminden ise yara almadan kurtuldu. Ocak 1987'de sıkıyönetimi kaldırarak siyasi partilerin kurulmasına izin verdi. Bir dönem daha iktidarda kalabilmek için halkoylamasına başvurduysa da seçmenlerin yüzde 54,6'sının hayır oyu vermesinin ardından iktidarı 1990'da sivillere devredeceğini duyurdu. 14 Aralık 1989'da yapılan seçimleri 17 siyasi partinin oluşturduğu Demokratik İttifak'ın adayı Hıristiyan Demokrat [[Patricio Aylwin]], oyların yüzde 56'sını elde ederek kazandı. Pinochet, Alywin'in göreve başladığı 11 Mart 1990'da değin görevi sürdürdü. |
|||
{{S-start}} |
{{S-start}} |
||
{{S-off}} |
{{S-off}} |
||
Sayfanın 12.26, 3 Kasım 2014 tarihindeki hâli
 | Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 9 yıl önce Mirada (katkılar | kayıtlar) tarafından gerçekleştirildi (). |
| Augusto Pinochet | |
|---|---|
| |
| 30. Şili Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 17 Aralık 1974 - 11 Mart 1990 | |
| Yerine geldiği | Salvador Allende |
| Yerine gelen | Patricio Aylwin |
| Şili Cunta Hükümeti Başkanı | |
| Görev süresi 11 Eylül 1973 - 17 Aralık 1974 | |
| Yerine gelen | José Toribio Merino |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 25 Kasım 1915 Valparaíso, Şili |
| Ölüm | 10 Aralık 2006 (91 yaşında) Santiago, Şili |
| Evlilik(ler) | Lucía Hiriart (1943–2006) |
| Dini | Roman Katolik |
Augusto José Ramón Pinochet Ugarte (d. 25 Kasım 1915, Valparaíso – ö. 10 Aralık 2006, Santiago), 1973 yılından 1990 yılına kadar Şili'yi dikta rejimi ile yöneten general. 1973'ten 1998'e kadar Şili ordusunun başkomutanı ve 1973'ten 1981'e kadar Şili Cunta Hükûmeti'nin başkanı.
11 Eylül 1973 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) destekli bir askeri darbeyle sosyalist Salvador Allende'nin Unidad Popular hükûmetini devirmiş ve ülkedeki sivil yönetimi kuruluşunun 48. yıldönümüne bir hafta kala sona erdirerek iktidara gelmiştir.
Pinochet dönemi çok sayıda insan hakları ihlalerinin yaşandığı bir dönem olarak kabul edilmesine karşın Pinochet taraftarlarına göre, Pinochet sayesinde ülkede büyük bir ekonomik kalkınma sağlanmıştır. 10 Aralık 2006'da, ev hapsinde tutulurken 91 yaşında kalp krizi geçirerek ölmüştür.
Yaşamı
1915'te Valparaíso'da dünyaya geldi. Baba tarafı 18. yy'da Şili'ye göç etmiş Fransız Breton asıllı bir ailedir. Annesi Avelina Ugarte Martínez ise Bask asıllıdır. 1936'da Santiago'daki askeri akademiyi bitirdi. 1970'te tümgeneral oldu.
1973'te darbeden 18 gün önce Salvador Allende tarafından genelkurmay başkanlığına atandı. Allende darbe sırasında askerlerin başkanlık sarayına düzenledikleri saldırı sırasında yaşamını kaybetti (Allende'nin ölüm nedeni kesinlik kazanamamıştır). Yönetimi ele geçiren Pinochet demokrat ve sosyalist muhalefeti ezmek üzere harekete geçti. Siyasi partileri kapattı, anayasayı yürürlükten kaldırdı ve üç yıl içinde yaklaşık 130 bin kişiyi tutuklattı. Haziran 1974'te cuntanın öteki üyelerini birer danışman konumuna indirerek bütün iktidarı kendi elinde topladı. Aralıkta da devlet başkanlığını üstlendi. Bu arada muhalefete yönelttiği sert baskı uygulamaları uluslararası kamuoyunda yoğun tepkilere yol açtı. Allende yönetiminin son savunma bakanı olan Orlando Letelier ise büyük olasılıkla onun emriyle Eylül 1976'da Washington D.C.'de öldürüldü.
Pinochet, Allende hükümetinin ekonomi politikalarına son vererek ekonomik alanda liberal bir çizgi izlemeye başladı. Ülke ekonomisini uluslararası rekabete açtı. Uygulanan politikalar sonucunda ücretlilerin geliri büyük ölçüde geriledi. Bu arada uygulanan sıkı para politikasıyla enflasyon oranı belli ölçüde düşürüldü.
Pinochet 1978'de baskı altında yapılan bir plebisitte seçmenlerin yüzde 75'inin oylarını aldı. Yeni anayasanın 1980'deki halkoylamasında onaylanarak Mart 1981'de yürürlüğe girmesinin ardından da sekiz yıllık bir dönem için devlet başkanlığını üstlendi. Ayrıca ikinci kez seçilebilme hakkını saklı tuttu.
Pinochet yönetimine karşı zamanla güçlenen muhalefet, özellikle 1982-83 yıllarındaki ekonomik bunalımın ardından açık eylemler düzenlemeye başladı. Demokrasiye daha kısa sürede dönmek istemiyle gerçekleştirilen bir dizi kitle gösterisi Pinochet'nin konumunu sarstı. Pinochet gittikçe genişleyen protesto eylemleri ve 1984'teki gerilla saldırılarının ardından sıkıyönetim ilan etti. Eylül 1986'daki bir suikast girişiminden ise yara almadan kurtuldu. Ocak 1987'de sıkıyönetimi kaldırarak siyasi partilerin kurulmasına izin verdi. Bir dönem daha iktidarda kalabilmek için halkoylamasına başvurduysa da seçmenlerin yüzde 54,6'sının hayır oyu vermesinin ardından iktidarı 1990'da sivillere devredeceğini duyurdu. 14 Aralık 1989'da yapılan seçimleri 17 siyasi partinin oluşturduğu Demokratik İttifak'ın adayı Hıristiyan Demokrat Patricio Aylwin, oyların yüzde 56'sını elde ederek kazandı. Pinochet, Alywin'in göreve başladığı 11 Mart 1990'da değin görevi sürdürdü.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Salvador Allende |
Şili Devlet Başkanı 1974–1990 |
Sonra gelen: Patricio Aylwin |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Carlos Prats |
Şili Ordusu Genel Kurmay Başkanı 1973–1998 |
Sonra gelen: Ricardo Izurieta |
Dış bağlantılar
- Pinochet yargılanmadan öldü - soL
- Eski Şili Diktatörü Pinochet öldü - Prensa Latina Türkçe
- Resimlerle Pinochet (BBC)
| Siyasi hayatı | | |
|---|---|---|
| Siyaseti | ||
| Tanımlar | ||
| Ailesi | Lucía Hiriart (eşi) · Lucía Pinochet (kızı) | |
  | Bir Şililinin biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Bir siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |