Teoderik

Ravenna'da Büyük Teoderik Mozelesi

Büyük Teoderik Şablon:Dil-la; Şablon:Dil-el, Theuderikhos; Şablon:Dil-ang; Şablon:Dil-non; (d. 454 – ö. 30 Ağustos 526). Teoderik, 471-493 donemide Dogu Roma'ya tabi Germen Ostrogotlar kavminin kralı ve 493 - 526 doneminde Italya'da Ostrogotlar Krallığı kralı.. Vizigotlar'ın Kral naibi ve Doğu Roma İmparatorluğu genel valisi olarak isimlendirilir. Onun Gotça ismi Þiudareiks, "İnsanlar-kral" ya da "insanların kralı" olarak çevrilir..

Konstantinopolis'te Eğitimi

Teoderik daha kucuk yasta iken kuzey Balkanlara feodartii olarak yerlestirilmis olan Ostrogotlar kavmninin krali olan Teodemir'in oglu olarak diplomatik rehine oalark Konstantinopolis'te Bizans sarayından gonderilmis ve orada bir Bizans yuksek seviyesli soylusu gibi yetiştirilmistir.

472'den beri Doğu Roma için devamlı büyük tehlike arzediyordu. Impartor Zeno Ostrogotların Konstantinopolis üzerine yürümelerini engel olmak icin yüksek yıllık tazminat sağlamakla birrlikte ona patrici olma şerefi, Magister Militum rütbesi ve hatta Roma konsülü unvanı vermisti.

Ostrogotlar Kavmi kralı

481'de Ostrogotlar kavmıne olen eski kral Teomdemir'in yerine oğlu Teodorik seçildi. "Büyük Teodorik" olarak da anılmaya başlandı. Ilk isi kavmıne oturacak ve gelişecek bir arazi ve ülke aramaya başladı ve Balkan yarımadasında Doğu Roma İmparatorluğu için çok büyük tehlike kaynağı oldugu anlasidi.

İtalya'da Odoacre'i elemine ederek Ostrogotlar Krallığı kurması

487'de Bizans İmparatoru Zeno bu tehlikeyi önlemek için uygun bir tedbir buldu. Bir barbar Germen Heruli kavimi lideri olan Odoacer İtalya'da Bati Roma Imparatoru Romulus Augustus'u 476 yılında tahttan indirip Batı Roma İmparatorluğu'nu yıkıp, kendine İtalya Kralı ünvanı alarak İtalya'nın tümünü yönetmeye başlamıştı. Bu kendini tum Roma Imparatoru olarak goren Dogu Roma Impoaratoru Zeno'yu tedirgin etmekteydi. 488'de Büyük Teodorik bir Bizanslı elçi olarak bir diplomatik heyet ile tarafından İtalya'ya gönderildi. Bu diplomatik heyetin amacı İtalya'da kendine İtalya Kralı ünvanı verip İtalya'nın tümünü yöneten bir Odoacer'a gözdsgi vermek ve onun bu görevden ayrılıp İtalya'nın yönetimini esas yönetim hakkı olan Doğu Roma İmparatorlugu'na terketmesini istemekti.

Beklendiği gibi Odoacer bu teklifi kabul etmedi ve İmparator Zeno böylece Ostrogot Kralı olan Teodorik'i Odoacer ile savaşıp İtalya'yı almasını; bu bölgeye Ostrogotların göç etmesini ve Bizansa tabi olacakn yeni bir Ostrogot Krallığı kurmaya tesvik etti. Teodorik 488'de bu hedefe erismek için bir askeri kampanyaya başladı. Ostrogotlar önce Gepid kavimini mağlup edip Panonya'yı istila ettiler ve Padanıya'ya girdiler. Ostrogot ordusu Julian Alplerini geçip İtalya'ya girdi. 28 Ağustos 490'da ile Odoacer'in İtalya ordusuna karşı İsonzo Muharebesi'nde galip geldi. Odoacer Verona'ya kaçtı; oranın surlarını pekiştirip savunma mevzileri yaptırdı. Fakat Ostrogotlar ordusu surlar önüne geldiğinde, şehir kalesine kapanacağına, kale önüne çıkıp Ostrogotlar ordusuya bir meydan muharebesi yapmayı tercih etti. 30 Eylül 490'da Verona Muharebesi'ne girişti ve bunda da Odoacer mağlup oldu. Odoacer başkenti Ravenna'ya kaçtı. Teodorik Ostrogot ordusu ile kuzey İtalya yürüdü ve Mediolanum (Milano) ve Pavia'yi eline geçirdi. Mediolanum'da Odoacer'in İtalya ordusunun büyük bir kısmı komutanları general Tufa tarafından Teodorik'e teslim edildi. Tufa'ya inanan Teodorik teslim olan Tufa komutasında en iyi askeri birliklerini Revanna üzerine gönderdi. Fakat Tufa tam bu şehir önünde iken yine taraf değiştirdi ve emrine verilmiş en iyi Ostrogotlar birliklerine saldirip onlari elimine etti. Teodorik elindeki Ostrogot birlikleri ile Ticinum (Pavia)'a sığındı. Odoacer ise Ravenna'dan çıkıp Teodorik'i Ticnium'da kuşattı.

Teoderik ve Odoacer böylece birbirleri ile savaşmaktayken German asıllı Barbar Germen kavimlerden olan "Burgundililer" kuzey-batı İtalya'da bulunan ve savunmasiz kalan Ligürya'ya akın yaparak bu arazileri tahrip edip, büyük ganimet topladılar ve resmen Romalı vatandaşı olan birçok kişiyi köle olarak esaret altına aldılar.

Ağustos 490'da Vizigot kralı II. Alarik tarihte pek nadir görülecek şekilde Ticinumda muhasara altında bulunan Ostrogotlar Kralı Teodorik'e askeri yardım birlikleri gönderdi. Bu kenti kuşatan Odoaker bunun üzeriene kuşatmayı bırakmak zorunda kaldı. Teodorik ve Ostrogotlar ordusu Ticimnum'dan çıkıp Odoacer ordusu peşine düştü. İki ordu 11 Ağustos 490'da Addo Nehri Muharebesi'ne giriştiler. Bu muharebede de Teoderik galip geldi ve Odoaker Ravenna'ya çekildi. Onu takip eden Teodorik ve Ostrogotlar ordusu Revanna'yı kuşatma altına aldı. Fakat Ravenna etrafında bataklıklar ve göller bulunan ve bu nedenle ikmal ve tedariki nisbetten kolaylıkla sağlanan çok koronaklı bir savunma mevkii idi. Kuşatma uzadıkça uzadı ve üç yıl kadar sürdü. Ancak 2 Şubat 493'da Ravenna Piskoposu'nun aracılığı ile iki taraf birlikte müzakerelere girip bir barış antlaşması imzaladilar. İtalya Teoderik'in Ostrogot Kralığı ve Odoaker'in İtalya Krallığı arasında ikiye bölündü ve Ravenna her iki kısmın da başkenti olacaktı.

15 Mart 493'de her iki tarafta barışı kutlamak için "Ad Laurentum" sarayında bir ziyafete gittiler. Bu ziyafet sırasında yemekler yendikten sonra şerefe kadehler kaldırıldığı zaman Toeodorik kılıcını çekip Odoaker'in boğazına saplayıp onu şahsen katletti. Aynı gün Teoderik'in verdiği emirler üzerine kan gövdeyi götüren büyük bir katılam uyguladılar. Ostrogot ordusu Ravenna'da bulunan tüm Odoaker ordusu askerlerini teker teker arayıp öldürdü. Odoaker'in karısı, kardeşi ve diğer akrabaları da öldürüldü.

İtalya'da Ostrogotlar Krallığı hükümdarlığı

Üç yıl süren savaştan sonra 100,000-200,000 kadar Ostrogot İtalya'ya göç ettirildi. Ravenns başkentli olarsk yeni Ostrogot Krsliği kuruldu. Teoderik'in Ostrogot Krallığı İtalya, Sicilya, Dalmaçya ve İtalya'nın kuzeyindeki bazı arazilerde iyice yerleşmiş oldu. Teodorik Ostrogot Krallığı tebaları üzerinde tam hükmü olmakla beraber hukuken Roma vatandaşlığı taşıyan İtalya'lar için Konstantinopolis'de bulunan Doğu Roma İmparator'un naibi olarak hükümet etmekte idi. Teoderik gerçekte tüm İtalya üzerinde mutlak hükümdar olmakla beraber hayatının sonuna kadar hukuki olarak Roma vatandaşlarına karşı hukuken bir "naiplik" görevi olduğunu devamlı ilan etmekten vazgeçmedi. Böylece Teoderik hukuken aynı topraklar üzerinde yaşayan değişik hukuki statülü, değişik hukuklu, değişik dili olan, Hristiyanlığın iki ayrı mezhebinden olan iki değişik halk kütlesi üzrinde değişik iki hukuki statü ile hüküm sürdü. Bu iki değişik statülü halk arasında nikah huküne yasaktı. Teoderik aynı zamanda Toulouse şehrinde başkentleri olarak Galya (Fransa) ve İberik Yarımadası'nın üzerinde hükümdarlık yapan Vizigot Krallığı'nın da Teodeorik'in damadı olan kral II. Alarik'in ölümüyle onun yerine Vizigot Kralı ilan edilen Teoderik'ik torunu Amalrik için Teoderik naiplik görevini taşıyıp hukuken bu arazileri de yönetimi altında idi.

Teoderik hükümetinin son yıllarında Franklar ve Burgundililer krallıkları ile yakın müttefiklik kurmak için bir seri diplomatik evlenmeler organize etti. Teoderik boylece tüm Germen kaviminden halklar üzerinde bir tek güç olmak istmekteydi. Onun bu hedefi ona gayet önemli diplomatik güçler kazsndiracak diye Bizans ımpartorluğu yarafından endişe ile karşılanmaya başlandı. Bizans imparatoru, Franklar kralı olan I. Clovis ile müttefiklik görüşmelerine başladı. Bu görüşmelerden ortaya çıkan ittifak Teoderik öldükten sonra Ostrogotların İtalya'da yenilip oradan atılmalarına ufak da olsa bir etki yapmıştır.

Buyuk Teorderik'in erkek cocgu olmamaisti. Kizi Amalasuntha idi. Kizini Iberya'li (modern Ispanya) bir Vizigotlar Prensi olana Eutharic Cilliga (Latince: Flavius Eutharicus Cillica) ele evlendirmisti. Eutharric Teoderik'e benzer olarak Konstantiopolis'de egitim gormustu ve Dogu Roma Imparatorlugu icin de Konsul rutbesi ve Imparator olan I. Justin ile birlikte ""Silahlar Kardesi" (filius per arma) unvanini tasimaktaydi. Buyuk Teoderik Eutharic'i once eski Ostrogot kraliyet hanedani olan "Amali" hanedaninin bir uyesi olarak kabul edilip ilan etti ve Ostrogotlar Kralligi kral varisi ve veliahti olarak olarak Ama Eutharic daha Teoderik yasamakta iken 522'de oldu. Bunun uzerine Buyuk Teoderik kizinin yeni dogmus erkek cocugu olan Athalrik'i kendine varis olarak ve ostrogotlara Kralligi veliahti olarak secti.

Dış bağlantılar

• Wolfram, Herwig (2001) Die Goten, Munih: 4. Auflage (Almanca)
• Bury, J. B. (1923) ''History of the Later Roman Empire [1], (İngilizce)

Resmî unvanlar
Önce gelen: Odoacer Hanedansız İtalya Kralı	Ostrogotlar Krallığı Kralı 493–526	Sonra gelen: Athalarik