Rumeli ağızları: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k Kategori eklendi. |
Bosna Hersek -> Bosna-Hersek |
||
10. satır: | 10. satır: | ||
=== Batı Rumeli === |
=== Batı Rumeli === |
||
Batı Rumeli kolunun özellikleri Gyula Németh’in “Bulgaristan Türk Ağızlarının Sınıflandırılması Üzerine” adlı makalesinde, 8 maddede gösterilmiştir. Sonrasında birçok çalışmada da bu madde açıklaması benimsenmiş, uygulanmıştır. Batı Rumeli sahasının coğrafi sınırları [[Bulgaristan]]’da [[Tuna]]’nın hemen güneyindeki [[Lom]]’dan doğuya doğru [[Vraça]], [[Sofya]], [[Samokov]]’dan doğuya doğru ilerleyip [[Köstendil]]’e uzanır. Ayrıca [[Makedonya Cumhuriyeti|Makedonya]], [[Arnavutluk]], [[Bosna |
Batı Rumeli kolunun özellikleri Gyula Németh’in “Bulgaristan Türk Ağızlarının Sınıflandırılması Üzerine” adlı makalesinde, 8 maddede gösterilmiştir. Sonrasında birçok çalışmada da bu madde açıklaması benimsenmiş, uygulanmıştır. Batı Rumeli sahasının coğrafi sınırları [[Bulgaristan]]’da [[Tuna]]’nın hemen güneyindeki [[Lom]]’dan doğuya doğru [[Vraça]], [[Sofya]], [[Samokov]]’dan doğuya doğru ilerleyip [[Köstendil]]’e uzanır. Ayrıca [[Makedonya Cumhuriyeti|Makedonya]], [[Arnavutluk]], [[Bosna-Hersek]] ve [[Sırbistan]]’da [[Adakale]]’yi uç olarak kapsar.<ref name=Nemeth/> [[Kosova]] da Batı Rumeli Türkçesinin içinde yer alır. |
||
=== Doğu Rumeli === |
=== Doğu Rumeli === |
Sayfanın 18.53, 14 Eylül 2014 tarihindeki hâli
Rumeli ağızları, Türkiye Türkçesi ağız bölgesinin Balkanlar bölgesinde; Rumeli kolunda yer alan ağızlardır. Eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulan Türkiye Türkçesi Rumeli'de çeşitli ağızlarla konuşulmaktadır.
Ağız Bölgeleri
Türkiye Türkçesi, tarihî Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında günümüzde konuşulmaya devam eden Türk ağızları bakımından bazı gruplara ayrılır. Söz konusu gruplandırma için Anadolu ve Rumeli ağız bölgelerinden söz edilir.
Rumeli Ağız Bölgesi
Türkiye Türkçesinin kollarından Rumeli kolu ana ağız grupları bakımından Doğu Rumeli ve Batı Rumeli olarak ikiye ayrılır.[1]
Batı Rumeli
Batı Rumeli kolunun özellikleri Gyula Németh’in “Bulgaristan Türk Ağızlarının Sınıflandırılması Üzerine” adlı makalesinde, 8 maddede gösterilmiştir. Sonrasında birçok çalışmada da bu madde açıklaması benimsenmiş, uygulanmıştır. Batı Rumeli sahasının coğrafi sınırları Bulgaristan’da Tuna’nın hemen güneyindeki Lom’dan doğuya doğru Vraça, Sofya, Samokov’dan doğuya doğru ilerleyip Köstendil’e uzanır. Ayrıca Makedonya, Arnavutluk, Bosna-Hersek ve Sırbistan’da Adakale’yi uç olarak kapsar.[1] Kosova da Batı Rumeli Türkçesinin içinde yer alır.
Doğu Rumeli
Batı Rumeli’nin doğusunda kalan bütün alandır. Bulgaristan’da Lom, Vraça, Sofya, Samokov ve Köstendil şehirlerinin doğusundan itibaren ülkenin tamamı, Yunanistan, Makedonya’nın güney kesimleri ve Türkiye’nin Trakya’sı (Doğu Trakya) bu sahanın içindedir.
Özellikler
Birkaç özellik:
- Doğu Rumeli, Deliorman ve Batı Trakya yazı diline yakındır.
- Batı Rumeli’de (mesela Makedonya ve Kosova'da) arkaik, eski özellikler görülür: beg ‘bey’, dügün ‘düğün’, yagmur ‘yağmur’…
Örnek Metinler
Temsilî Şekiller
Yazı Dili | Batı Rumeli Kuzey Makedonya-Kosova |
Doğu Rumeli Rodoplar (Bulgaristan-Yunanistan) |
Karadeniz | Güneydoğu Anadolu | Ege |
---|---|---|---|---|---|
gidiyorum | gideym/cideym | gityirin | kitéyrım/cideyrum | gidirem | gidivereyom |
ağladığım kadar | agladıgım ka' | ağladığım gıda(nı) | āladuğum kadar | ağladıgım gadar | ağladığım gadā |
görmüş | gürmiş/cürmiş | gȫmüş | körmiş | görmiş | görmüş |
güzel kız | güzel/cüzel kız | güzel gız | küzel kiz | gözel gız | güzel gız |
ne yapacakmış? | n’yapacak imiş? | ni yapçāmış? | n'ābaçāmiş? | ne yapcahmış? | n’apıvēcēmiş? |
yağmura mı bakıyorsun? | yagmura mi bakaysın | yağmıra mı bakyısın? | yāmora mi pakayisun? | yagmıra mı bagıyorsun | yağmıra mı bakıyoñ |
koşacağım | koşacim/koşacagım | kaşçan | koşacağum/koşeceem | goşacağam | goşçen |
Not: Şekiller temsilîdir. Seslerde değişiklik olabilir.