Yara: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
CommonsDelinker (mesaj | katkılar)
k Yanik.jpg adlı dosya, Krd tarafından Commons'tan silindiği için kaldırıldı. Gerekçe:Copyright violation: http://www.hoebehandelik.be/wonden/brandwonden-algemeen/brandwonden-onder-toezicht-behandelen
İhsanjr (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
{{about|insanlardaki yaralanma|Bitki yaraları|fitopatoloji}}
{{about|insan yaraları|Bitki yaraları|fitopatoloji}}
{{Other uses}}
{{Other uses}}
{{Hastalık bilgi kutusu
{{Hastalık bilgi kutusu

Sayfanın 06.48, 5 Eylül 2014 tarihindeki hâli

Şablon:Other uses

Yara
Yüzeyel mermi yarası.
UzmanlıkAcil tıp Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Yara, fiziksel veya kimyasal bir etkenin vücut bütünlüğünü bozacak şekilde oluşturduğu her türlü hasara denir. Biyolojik, fiziksel ve kimyasal nedenlerle deri ya da mukoz membran bütünlüğünün bozulması, tahrip olması, dokuların kesilmesi sonucu, dokuların fizyolojik özelliklerinin geçici veya tamamen kaybolmasına yara adı verilir. Sadece cilt bütünlüğünün bozulması anlamına gelmez; örneğin, künt bir darbeyle ciltte bozukluk gözlenmeyebilir ancak kemik kırığı veya iç organ yırtığı oluşabilir.

Sınıflandırma

Açık yara

Açık yaralar, yarayı oluşturan nesneye göre sınıflandırılabilir. Açık yara çeşitleri:

  • Kesik (veya insizyon); bıçak, jilet vey cam parçası gibi keskin nesnelerce oluşturulan düzgün şekilli yaradır.
  • Yırtık (veya laserasyon), künt travma sonucu oluşan düzensiz, yırtık benzeri yaradır. Yara düzgün kesilmediği için yara dudakları boyunca damar, sinir köprüleri görülebilir.
  • Sıyrık (veya abrazyon), derinin üst katmanının (epidermis) soyulduğu yüzeyel bir yaradır. Genelde kaba yüzeylere kayıp düşme sonucu oluşur.
  • Kopma (veya avülsiyon), vücuttaki bir yapının zorla koparılmasıyla oluşan yaradır. Önemli olan nokta; vücut parçası kesilerek değil, çekilerek koparılmıştır.
  • Delici; kıymık, çivi, tornavida gibi nesnelerle derinin delindiği yaradır.
  • Kesici-delici; bıçak, kama, hançer hem kesici hem de delici özelliğe sahip nesnelerce oluşturulan yara.
  • Kesici-ezici; balta, satır, girebi gibi hem ağır hem de kesici özelliğe sahip nesnelerce oluşturulan yara. Hem kesik hem bere hem de kırık oluşturabilen bir yara çeşididir.
  • Ateşli silah yaralanması; mermi, saçma ve benzeri nesnelerce oluşan yara. Tek mermi; giriş ve çıkış şeklinde iki yara oluşturabilir.
  • Açık kemik kırığı, kırık kemik ucunun deriyi delmesi ve açığa çıkmasıyla oluşan yara.
  • Kimyasal, fiziksel veya radyoaktif etkenlerle oluşmuş yaralar. Örneğin: yanık, vs.
  • Yanıklar; Bölgesel olarak ısı, ateş, toksik madde ya da radyoaktif ışınlarla karşılaşma sonucu doku hasarına bağlı olarak meydana gelen yaralardır.

Kapalı yara

  • Bere (veya kontüzyon veya çürük), künt travma sonucu küçük damarların yırtılması ve bunun sonucunda doku aralıklarına sızan kanın pıhtılaşmasıdır. Çapları küçükten büyüğe peteşi, purpura ve ekimoz olarak sıralanabilir. Ciltte görünmeyen ama daha derin dokularda oluşan türüne derin ekimoz denilir.
  • Hematom, travma sonucu yırtılan damarlardan çıkan kanın, sadece doku aralıklarına değil, doku boşluğunu dolduracak miktarda, bir kitle oluşturacak şekilde meydana gelen yaradır.
  • Ezilme, büyük bir kuvvetin doku üzerine etkisiyle dokunun sıkışması sonucu oluşan yara.
  • Kemik kırığı

Yaralar, kontaminasyon düzeylerine göre de sınıflandırılabilir:

  • Temiz yara, steril koşullarda yapılan herhangi bir mikroorganizmanın bulunmadığı, komplikasyona girmeden iyileşmeye yatkın yara çeşidi. Örneğin: ameliyat yaraları, biyopsi yaraları vb.
  • Kontamine yara, yaranın oluşumu sırasında patojen organizmaların ve yabancı maddelerin bulaştığı yaradır.
  • Enfeksiyonlu yara, yarada patojen organizmaların bulunduğu ve çoğalarak enfeksiyonun klinik bulgularını oluşturan yara. Sarımsı görünür, irin sızar, ağrılıdır ve kırmızılık görünür.
  • Kolonileşmiş yara; kronikleşmiş, içinde pek çok organizmanın koloni oluşturduğu, iyileşmesi zor yara.

Patofizyoloji

Yarayı iyileştirmek için vücut, yara iyileşme işlemi olarak bilinen bir dizi süreç oluşturur.

Kaynaklar