Rumi takvim: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
31.223.30.46 tarafından yapılan 14206087 sayılı değişiklik geri alınıyor.
Cemyildiz (mesaj | katkılar)
2. satır: 2. satır:


== Rumî Takvime Geçiş ==
== Rumî Takvime Geçiş ==
Tanzimat Dönemi'ne kadar Osmanlı Devleti'nde Hicrî takvim her sahada resmî takvim olarak kullanılıyordu. Yılbaşı 1 Muharrem'di. [[Tanzimat Dönemi]]'nde, 13 Mart 1840 Miladî tarihi, 1 Mart 1256 Cuma günü olarak Rumî takvimin yılbaşı kabul edildi. Bu tarihten sonra çift takvim uygulaması başladı, aynı anda hem Hicrî takvim hem de Rumî takvim 1870 miladî yılına kadar birlikte uygulandı. Hicrî takvim ay yılına göre, Rumî takvim ise güneş yılı esaslı hesaplandığı için, Hicrî takvimde senenin son günü rumî takvimin çakışan senesinden her yıl 11 gün daha geriye düşüyordu. İkililiğin önlenmesi için o tarihten sonra artık sadece Rumî takvim kullanılmaya başlandı. Rumî takvim, Batının kullandığı Gregoryen miladî takvimden 13 gün gerideydi. Rumî ile miladî arasında -her iki takvim de güneş yılı esasına göre düzenlendiği için- aradaki 13 günlük fark sabitti, böylece Hicrî takvimin aksine mevsimlerin hep aynı aylara denk gelmesi temin edilmiş oldu, yıl farkı da takvimin başladığı zamanki fark olan 584 yıla sabitlenmiş oldu. Bu fark; Rumî Takvim'in Jülyen Takvimi'ni, Miladî takvimin ise Gregoryen Takvimi'ni esas almasından ileri gelir. 8 Şubat 1332 tarih ve 125 sayılı kanunla Jülyen esaslı Rumî takvim yürürlükten kaldırılarak Gregoryen esaslı Rumî takvime geçildi. Bu değişiklik Miladî takvimde 1917 senesine denk gelir.
Tanzimat Dönemi'ne kadar Osmanlı Devleti'nde Hicrî takvim her sahada resmi takvim olarak kullanılıyordu. Yılbaşı 1 Muharrem'di. [[Tanzimat Dönemi]]'nde, 13 Mart 1840 Miladi tarihi, 1 Mart 1256 Cuma günü olarak [[Rumi takvim|Rumi takvimin]] yılbaşı kabul edildi. Bu tarihten sonra çift takvim uygulaması başladı, aynı anda hem [[Hicri takvim]] hem de Rumi takvim 1870 miladi yılına kadar birlikte uygulandı. Hicri takvim ay yılına göre, Rumi takvim ise güneş yılı esaslı hesaplandığı için, Hicri takvimde senenin son günü rumi takvimin çakışan senesinden her yıl 11 gün daha geriye düşüyordu. İkililiğin önlenmesi için o tarihten sonra artık sadece Rumi takvim kullanılmaya başlandı. Rumi takvim, Batının kullandığı Gregoryen [[miladi takvim]]den 13 gün gerideydi. Rumi ile miladi arasında -her iki takvim de güneş yılı esasına göre düzenlendiği için- aradaki 13 günlük fark sabitti, böylece Hicri takvimin aksine mevsimlerin hep aynı aylara denk gelmesi temin edilmiş oldu, yıl farkı da takvimin başladığı zamanki fark olan 584 yıla sabitlenmiş oldu. Bu fark; Rumî Takvim'in Jülyen Takvimi'ni, Miladî takvimin ise Gregoryen Takvimi'ni esas almasından ileri gelir. 8 Şubat 1332 tarih ve 125 sayılı kanunla [[Jülyen Takvimi|Jülyen]] esaslı Rumî takvim yürürlükten kaldırılarak Gregoryen esaslı Rumi takvime geçildi. Bu değişiklik Miladi takvimde 1917 senesine denk gelir.


=== 125 sayılı Kanun'un getirdiği yenilikler ===
=== 125 sayılı Kanun'un getirdiği yenilikler ===
*15 Şubat 1332 tarihini 1 Mart 1333 (M. 1917) günü takip etti, böylece tarihten 13 gün silinerek gün sayısındaki hata düzeltildi
*15 Şubat 1332 tarihini 1 Mart 1333 (M. 1917) günü takip etti, böylece tarihten 13 gün silinerek gün sayısındaki hata düzeltildi
*1333 Rumî yılı teknik sebeple 1 Mart'tan başlamakla beraber 10 ay devam ederek, 31 Kanunievvel (Aralık) 1333 (1917) günü sona erdi.
*1333 Rumî yılı teknik sebeple 1 Mart'tan başlamakla beraber 10 ay devam ederek, 31 Kanunievvel (Aralık) 1333 (1917) günü sona erdi.
*1334 Rumî yılının ilk günü ise 1918 miladî yılının ilk günüyle aynı anda Gregoryen takvimi esasına uygun olarak 1 Kanunisanî (Ocak) oldu. 13 günlük fark böylece giderilmiş oldu. 1334 Rumî yılından (M. 1918) itibaren Rumî ve Miladî takvimlerdeki ay ve gün farkı ortadan kalktı. Denkleştirmenin başlangıcı ''1 Kanunisanî 1334'' '''=''' ''1 Kanunisanî (Ocak) 1918'' şeklinde gerçekleşti.
*1334 Rumî yılının ilk günü ise 1918 miladî yılının ilk günüyle aynı anda Gregoryen takvimi esasına uygun olarak 1 Kanunisani (Ocak) oldu. 13 günlük fark böylece giderilmiş oldu. 1334 Rumi yılından (M. 1918) itibaren Rumi ve Miladi takvimlerdeki ay ve gün farkı ortadan kalktı. Denkleştirmenin başlangıcı ''1 Kanunisanî 1334'' '''=''' ''1 Kanunisanî (Ocak) 1918'' şeklinde gerçekleşti.


=== 698 sayılı Kanun'un getirdiği yenilikler ===
=== 698 sayılı Kanun'un getirdiği yenilikler ===
26 Kanunievvel (Aralık) 1341 (M. 1925) tarih ve 698 sayılı Kanun'la Rumî takvim başlangıcı olan 1300'lü seneler terkedilip batılı ülkelerin kullandığı 1900'lü seneler resmen uygulamaya konuldu. Böylece Türkiye Cumhuriyeti'nde Rumî 1341 senesinden itibaren seneler 1925 ve devamı şeklinde adlandırılmaya başlandı. Bu son olay Türkiye'de ''Takvim İnkılâbı'' olarak ya da saat ve ölçü birimlerinde yapılan değişiklikle birlikte ''Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik'' olarak da bilinir.<ref>[http://diyanet.gov.tr/turkish/dy/default.aspx T.C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı] Diyanet Takvimi 2011, ''Başlarken'', Rumî Tarih ile İlgili Önemli Açıklama, s. 5</ref>
26 Kanunievvel (Aralık) 1341 (M. 1925) tarih ve 698 sayılı Kanun'la Rumî takvim başlangıcı olan 1300'lü seneler terkedilip batılı ülkelerin kullandığı 1900'lü seneler resmen uygulamaya konuldu. Böylece Türkiye Cumhuriyeti'nde Rumî 1341 senesinden itibaren seneler 1925 ve devamı şeklinde adlandırılmaya başlandı. Bu son olay Türkiye'de ''Takvim İnkılâbı'' olarak ya da saat ve ölçü birimlerinde yapılan değişiklikle birlikte ''Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik'' olarak da bilinir.<ref>[http://diyanet.gov.tr/turkish/dy/default.aspx T.C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı] Diyanet Takvimi 2011, ''Başlarken'', Rumî Tarih ile İlgili Önemli Açıklama, s. 5</ref>


Türkiye Cumhuriyeti'nde malî yılbaşı uygulaması 1983'e kadar 1 Mart yılbaşı kabul edilerek uygulanmaya devam etti.
Türkiye Cumhuriyeti'nde mali yılbaşı uygulaması 1983'e kadar 1 Mart yılbaşı kabul edilerek uygulanmaya devam etti.


== Rumi takvimde aylar ==
== Rumi takvimde aylar ==

Sayfanın 07.42, 3 Haziran 2014 tarihindeki hâli

Rumî Takvim, Hicret'i (Miladî 622) başlangıç kabul eden güneş yılı esasına dayalı bir takvim. Dünya'nın Güneş etrafında dolanımını esas alan Şemsî Takvim düzeninde, 13 Mart 1840'ta uygulanmaya başladı. Kamerî takvim sisteminde 1 yıl 354 gün, Şemsî takvim sisteminde ise Dünya'nın Güneş etrafında dolanımı esas alındığından bir yıl 365 gün olarak hesaplanır.

Rumî Takvime Geçiş

Tanzimat Dönemi'ne kadar Osmanlı Devleti'nde Hicrî takvim her sahada resmi takvim olarak kullanılıyordu. Yılbaşı 1 Muharrem'di. Tanzimat Dönemi'nde, 13 Mart 1840 Miladi tarihi, 1 Mart 1256 Cuma günü olarak Rumi takvimin yılbaşı kabul edildi. Bu tarihten sonra çift takvim uygulaması başladı, aynı anda hem Hicri takvim hem de Rumi takvim 1870 miladi yılına kadar birlikte uygulandı. Hicri takvim ay yılına göre, Rumi takvim ise güneş yılı esaslı hesaplandığı için, Hicri takvimde senenin son günü rumi takvimin çakışan senesinden her yıl 11 gün daha geriye düşüyordu. İkililiğin önlenmesi için o tarihten sonra artık sadece Rumi takvim kullanılmaya başlandı. Rumi takvim, Batının kullandığı Gregoryen miladi takvimden 13 gün gerideydi. Rumi ile miladi arasında -her iki takvim de güneş yılı esasına göre düzenlendiği için- aradaki 13 günlük fark sabitti, böylece Hicri takvimin aksine mevsimlerin hep aynı aylara denk gelmesi temin edilmiş oldu, yıl farkı da takvimin başladığı zamanki fark olan 584 yıla sabitlenmiş oldu. Bu fark; Rumî Takvim'in Jülyen Takvimi'ni, Miladî takvimin ise Gregoryen Takvimi'ni esas almasından ileri gelir. 8 Şubat 1332 tarih ve 125 sayılı kanunla Jülyen esaslı Rumî takvim yürürlükten kaldırılarak Gregoryen esaslı Rumi takvime geçildi. Bu değişiklik Miladi takvimde 1917 senesine denk gelir.

125 sayılı Kanun'un getirdiği yenilikler

  • 15 Şubat 1332 tarihini 1 Mart 1333 (M. 1917) günü takip etti, böylece tarihten 13 gün silinerek gün sayısındaki hata düzeltildi
  • 1333 Rumî yılı teknik sebeple 1 Mart'tan başlamakla beraber 10 ay devam ederek, 31 Kanunievvel (Aralık) 1333 (1917) günü sona erdi.
  • 1334 Rumî yılının ilk günü ise 1918 miladî yılının ilk günüyle aynı anda Gregoryen takvimi esasına uygun olarak 1 Kanunisani (Ocak) oldu. 13 günlük fark böylece giderilmiş oldu. 1334 Rumi yılından (M. 1918) itibaren Rumi ve Miladi takvimlerdeki ay ve gün farkı ortadan kalktı. Denkleştirmenin başlangıcı 1 Kanunisanî 1334 = 1 Kanunisanî (Ocak) 1918 şeklinde gerçekleşti.

698 sayılı Kanun'un getirdiği yenilikler

26 Kanunievvel (Aralık) 1341 (M. 1925) tarih ve 698 sayılı Kanun'la Rumî takvim başlangıcı olan 1300'lü seneler terkedilip batılı ülkelerin kullandığı 1900'lü seneler resmen uygulamaya konuldu. Böylece Türkiye Cumhuriyeti'nde Rumî 1341 senesinden itibaren seneler 1925 ve devamı şeklinde adlandırılmaya başlandı. Bu son olay Türkiye'de Takvim İnkılâbı olarak ya da saat ve ölçü birimlerinde yapılan değişiklikle birlikte Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik olarak da bilinir.[1]

Türkiye Cumhuriyeti'nde mali yılbaşı uygulaması 1983'e kadar 1 Mart yılbaşı kabul edilerek uygulanmaya devam etti.

Rumi takvimde aylar

Ay Malî Osmanlıca Gün Notlar
1 Onbirinci Ay Kânûn-ı Sânî كانون الثاني 31 İkinci Kânûn
2 Onikinci Ay Şubat شباط 28  
3 Birinci Ay Mart مارت 31  
4 İkinci Ay Nisan نيسان 30  
5 Üçüncü Ay Mayıs مايس 31  
6 Dördüncü Ay Haziran حزيران 30  
7 Beşinci Ay Temmuz تموز 31  
8 Altıncı Ay Ağustos أغسطس 31  
9 Yedinci Ay Eylül أيلول 30  
10 Sekizinci AY Teşrin-i Evvel تشرين الاول 31 İlk Teşrin
11 Dokuzuncu Ay Teşrin-i Sânî تشرين الثاني 30 İkinci Teşrin
12 Onuncu Ay Kânûn-ı Evvel كانون الاول 31 İlk Kânûn

Kaynaklar

  1. ^ T.C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı Diyanet Takvimi 2011, Başlarken, Rumî Tarih ile İlgili Önemli Açıklama, s. 5