Fıkıh usûlü

Aslî deliller (Arapça: أصول الفقه Usul ul-Fiqh), bir İslam hukuku yani fıkıh terimi.

Geleneksel İslam algısında; aslî deliller terimi ve içinde barındırdığı alt başlıklar, Şer'î delillerin bir kısmını oluşturmaktadır. Şer'î delillerin diğer kısmı ise fer'î delillerdir.

Gelenekten gelen bilgi: Aslî deliller dörde ayrılır, bunlar:

• Kitap (Kur'an)
• Sünnet
• İcmâ
• Kıyas (Şiîlerde Akıl)

Ancak İslam'ı, Kur'an'ı merkeze alarak okuyan bir kısım müslümanlar; gelenekten gelen, şer'i delil olarak ifade edilen bu delillerin, İslam adına oluşturulmuş düşünceler olduğunu, İslam'ın asıl kaynağı olan Kur'an'da; sünnet, icma ve kıyası delil olarak kabul etmemizi gerektirecek hiçbir bilginin olmadığını savunurlar. Bu delil olarak sayılan Sünnet, İcma ve Kıyas'ın İslam için önemli faydalanılanacak, eleştirilecek, ayıklamaya açık bilgiler olduğunu savunurlar ancak başlı başına bunların üzerinde tartışılmaz deliller olduğu iddiasını reddederler.

Gelenekte bu dört asli delilden, ilk ikisi yani Kur'an ve Sünnet, vahye dayanan yani İslam dinindeki naslara dayanan delillerken diğer ikisi yani icma ve kıyas ise vahiy temelli olmayıp akli olmakla beraber İslami naslar ile ilişkilidir.

Geleneksel İslam hukukunda herhangi bir konu hakkında delil arandığı zaman, ilk önce Kitaba yani Kur'an'a başvurulur. Eğer Kur'an'da birebir karşılık gelen bir şey bulunamazsa, Sünnet'e bakılır. Daha sonra sırasıyla icma ve kıyas, sonra ise fer'î delillere başvurulur. Yani sıra şu şekildedir:

1. Kitap yani Kur'an
2. Sünnet
3. İcmâ
4. Kıyas (Şiîlerde Akıl)
5. Fer'î deliller