Çandarlı Ali Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Noyder (mesaj | katkılar)
20. satır: 20. satır:
==Hayatı==
==Hayatı==


Tarihe [[Çandarlılar]] ailesi olarak geçmiş olan ailenin mensubu olup Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nin buyuk ogludur.<ref name="yasamyapit">Yılmaz, Mehmet (1999), ''Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'' C.1 s.224 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-0800710</ref> Medrese egitimi gordu ve ilmiye sinifina intisap etti. 1386'dan once kazaskerlik yaptigi bilinmektedir.
Tarihe [[Çandarlılar]] ailesi olarak geçmiş olan ailenin mensubu olup Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın büyük oğludur.<ref name="yasamyapit">Yılmaz, Mehmet (1999), ''Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'' C.1 s.224 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-0800710</ref> Medrese eğitimi gördü ve ilmiye sınıfına intisap etti. 1386'dan önce kazaskerlik yaptığı bilinmektedir.


===I. Murad Dönemi===
===I. Murad Dönemi===
28. satır: 28. satır:
1389'da Vezir-i Azam ünvanlı Çandarlı Ali Paşa, komutasında 30 bin kişilik bir kuvvet ile Rumeli'de mütteffiklik kuran vasal devlet hükümdarları olan Sırp Despotu Lazar ve Bosna Kralı Tvrtko, Hırvat prensleri ile Arnavutluk prensleri üzerine bir sefere başladı ve [[Tırnova]] ve [[Şumnu]]'yu ele geçirdi. I. Murad Anadolu'da yeni bir ordu kurdu ve çok geçmeden Rumeli'den de takviyelerle Bulgaristan'a girdi. Bunun üzerine Bulgar Kralı Şişman Hıristiyan müttefiklerinden ayrılıp teslim oldu. I. Murad ordusunun bir kısmı [[Tuna]] boylarında [[Niğbolu]] ve [[Silistre]] kalelerini ele geçirdi. Haziran sonuna birleşrn Osmanlı ordusu [[Kratova]]'da toplanmaya başladı ve I. Murad başkanlığında yapılan harp meclisinde Hristiyan müteffikler ordusu üzerine gitme kararı verildi. Şehzade Beyazid, Şehzade Yakup ve diğer deneyimli komutanlara görev belirtilerek bir muharebe planı hazırlandı. 28 Haziran 1389'da Hristiyan Sırp, Bosna, [[Eflak]], Macar ve Hırvat müttefikler ordusu ile Osmanlı ordusu [[Üsküp]]'ün kuzeyinde [[Kosova]] Ovası'nda bir meydan muharebesine giriştiler. [[I. Kosova Savaşı]]'nda Hristiyan ordusu büyük bir mağlubiyete uğratıldı. Fakat ya muharebe bittikten sonra veya muharebe sırasında I. Murad, Sırp Miloš Obilić tarafından hançerlenerek şehid edildi. I. Kosova Muharebesi'nde I. Murad şehit olduktan sonra büyük oğlu [[I. Beyazıt|Yıldırım Beyazıt]] vezir-i azam Çandarlı Ali Paşa desteğiyle tahta geçirildi . <ref name="yasamyapit"/>
1389'da Vezir-i Azam ünvanlı Çandarlı Ali Paşa, komutasında 30 bin kişilik bir kuvvet ile Rumeli'de mütteffiklik kuran vasal devlet hükümdarları olan Sırp Despotu Lazar ve Bosna Kralı Tvrtko, Hırvat prensleri ile Arnavutluk prensleri üzerine bir sefere başladı ve [[Tırnova]] ve [[Şumnu]]'yu ele geçirdi. I. Murad Anadolu'da yeni bir ordu kurdu ve çok geçmeden Rumeli'den de takviyelerle Bulgaristan'a girdi. Bunun üzerine Bulgar Kralı Şişman Hıristiyan müttefiklerinden ayrılıp teslim oldu. I. Murad ordusunun bir kısmı [[Tuna]] boylarında [[Niğbolu]] ve [[Silistre]] kalelerini ele geçirdi. Haziran sonuna birleşrn Osmanlı ordusu [[Kratova]]'da toplanmaya başladı ve I. Murad başkanlığında yapılan harp meclisinde Hristiyan müteffikler ordusu üzerine gitme kararı verildi. Şehzade Beyazid, Şehzade Yakup ve diğer deneyimli komutanlara görev belirtilerek bir muharebe planı hazırlandı. 28 Haziran 1389'da Hristiyan Sırp, Bosna, [[Eflak]], Macar ve Hırvat müttefikler ordusu ile Osmanlı ordusu [[Üsküp]]'ün kuzeyinde [[Kosova]] Ovası'nda bir meydan muharebesine giriştiler. [[I. Kosova Savaşı]]'nda Hristiyan ordusu büyük bir mağlubiyete uğratıldı. Fakat ya muharebe bittikten sonra veya muharebe sırasında I. Murad, Sırp Miloš Obilić tarafından hançerlenerek şehid edildi. I. Kosova Muharebesi'nde I. Murad şehit olduktan sonra büyük oğlu [[I. Beyazıt|Yıldırım Beyazıt]] vezir-i azam Çandarlı Ali Paşa desteğiyle tahta geçirildi . <ref name="yasamyapit"/>


=== Yildirim Beyazit Donemi===
=== Yıldırım Beyazıt Dönemi===


Yildirim Beyazit'in tum saltanat doneminde veziriazam olarak gorev yapti ve babası gibi teşkilatçı ve kuvvetli bir idareci oldugunu gosterdi. Yildirim Beyazit'in 1391'deki Istanbul kusatmasinda, 25 Eylül 1396'daki [[Nigbolu Savasi]]'na sag cenah komutani büyük şehzade [[Süleyman Çelebi]] yaninda istirak etti. [[Bulgaristan]]'ın fethinde mahir bir kumandan olduğunu gösterdi. Candarli Ali Pasa 1402'de [[Ankara Muharebesi]'ne de sol cenah komutani Suleyman Celebi yaninda katildi. <ref name="yasamyapit"/>Yıldırım Beyazıt'ın [[Timur]] ile doğrudan savaşmadan önce, çete ve müdafaa harbi yapmak suretiyle, hareket üssünden çok uzakta olan Timur kuvvetinin yıpratılmasını tavsiye etti ise de Yıldırım Beyazıt bu görüşünü kabul etmemişti.
Yıldırım Beyazıt'ın saltanat döneminin tümünde veziriazam olarak görev yapti ve babası gibi teşkilatçı ve kuvvetli bir idareci olduğunu gösterdi. Yıldırım Beyazıt'ın 1391'deki Istanbul kuşatmasına ve 25 Eylül 1396'daki [[Niğbolu Savaşı]]'na sağ cenah komutanı büyük şehzade [[Süleyman Çelebi]] yanında iştirak etti. [[Bulgaristan]]'ın fethinde mahir bir kumandan olduğunu gösterdi. Çandarlı Ali Paşa 1402'de [[Ankara Muharebesi]'ne de sol cenah komutanı şehzade Süleyman Çelebi yanında katıldı. <ref name="yasamyapit"/>Yıldırım Beyazıt'ın [[Timur]] ile doğrudan savaşmadan önce, çete ve müdafaa harbi yapmak suretiyle, hareket üssünden çok uzakta olan Timur kuvvetinin yıpratılmasını tavsiye etti ise de Yıldırım Beyazıt bu görüşünü kabul etmemişti.
Ankara Muharebesi'nde hem sag cenahin ve hem de sol cenahin geri cekilme zorunda kalmalari ile Osmanli ordusu maglubiyete ugradi ve orta cenah komutani Sultan Yildirim Beyazit Timur'a esir dustu. <ref name="yasamyapit"/>
Ankara Muharebesi'nde hem Osmanlı sağ cenahının ve hem de sol cenahının geri çekilme zorunda kalmaları ile Osmanlı ordusu mağlubiyete uğradı ve orta cenah komutanı Sultan Yıldırım Beyazıt cenbere alınıp Timur'a esir düştü. <ref name="yasamyapit"/>


=== Suleyman Celebi'ye Veziriazamlik===
=== Süleyman Çelebi'ye Veziriazamlik===


Bu yenilgiden sonra Yıldırım Beyazid'in veziriazamı olan Çandarlı Ali Paşa yaninda Suleyman Celebi ile birlikte önce Bursa'ya gidip sonra Rumeli'ye geçmek amacı ile kaçmaya başladılar ve Timur birliklerinin yakın kovalaması altında kaldılar.
Bu yenilgiden sonra Yıldırım Beyazıt'ın veziriazamı olan Çandarlı Ali Paşa yanında Süleyman Çelebi ile birlikte önce Bursa'ya gidip sonra Rumeli'ye geçmek amacı ile kaçmaya başladılar ve Timur birliklerinin yakın kovalaması altında kaldılar. Çandarlı Ali Paşa ile Süleyman Çelebi önce Bursa'ya ve orada tutunamayıp [[Gemlik]] yoluyla [[Edirne]]'ye vardılar. 1402'de Edirne'de Süleyman Çelebi Osmanlı Devleti tahtına geçtigini ilan edip ve Rumeli'de adına hutbeler okuttu. Başveziri Çandarlı Ali Paşa aracılığı ile Süleyman Çelebi sivil ve asker kadroların desteğini kazandı. 1403 başında Süleyman Çelebi ile [[Bizans Imparatoru]] taht naibi [[VII. Yannis Palaiologos]], Venedik, Genova, Rodos San Jean Şövalyeleri, Sırp Despotu Stefan Lazeraviç ve Latin Naksos Dükü arasında bir barış anlaşması imzalandı. Süleyman Çelebi resmen meşru Osmanlı Devleti hükümdarı olarak kabul edildi.


Süleyman Çelebi kardeşi İsa Celebi'ye askeri destek vererek onu Bursa'ya gnderdi ise 1406'da [[İsa Çelebi]], Bursa'da hüküm sürmeye başlayan [[Çelebi Mehmet]] tarafından öldürtülüp bertaraf edildi. Süleyman Çelebi tekrar Anadolu'yu ele geçirip Osmanlı devletini birleştirmeye karar verip harekete geçti. Rumeli'deki Osmanlı kuvvetlerini toplayıp Bizans yardımı ile Anadolu yakasına geçti. Çelebi Mehmet'in Bursa'da bulunmamasindan istifade eden Suleyman Çelebi hemen hücuma geçerek Bursa'yı eline geçirdi. Çelebi Mehmet Amasya'ya çekildi. Takiben Suleyman Çelebi Anadolu'ya yürüdü; Veziriazam Çandarlı Ali Paşa'nın entrikası ile Ankara'yı aldı. Çelebi Mehmet'in geride bıraktığı arazileri talan edip Bursa'ya döndü. Bir dönem hem Rumeli ve hem Anadolu'nun hükümdarı olan Süleyman Çelebi barışcı bir tutumla buradan devleti idareye devam etti. Çelebi Mehmet Süleyman Çelebi'nin barışcıl tutumundan fırsat bularak tekrar Bursa üzerine yürüdü. Süleyman Çelebi ve Çelebi Mehmet orduları Yenişehir ovasında karşı karşıya geldiler. Fakat Süleyman Çelebi'in veziriazamı olan Çandarlı Ali Paşa Çelebi Mehmet ordusunun danışmanları ile önceden gizli konuşmalara başladı ve onları Çelebi Mehmet'ten ayrılmaya inandırdı. Böylece savaşa girmeden ordusunun dağılması üzerine Çelebi Mehmed ordusuz tekrar Amasya'ya kaçmaya mecbur oldu.
Çandarlı Ali Paşa'nın ölümüne kadar kardeşler arasındaki mücadelede üstün konumda olan Süleyman Çelebi, daha sonra kısa sürede çözülmüş ve [[I. Mehmet]] Çelebi'nin [[Bursa]]'ya girerek iktidarı ele almasına engel olamamıştır. Çandarlı Ali Paşa ile Suleyman Celebi once Bursa'ya ve orada tutunamayip [[Gemlik]] yoluyla [[Edirne]]'ye vardilar. 1402'de Edirne'de Suleyman Celebi Osmanli Devleti tahta geçtigini ilan edip ve Rumeli'de adına hutbeler okuttu. Başveziri Çandarlı Ali Paşa aracılığı ile Suleyman Celebi sivil ve asker kadroların desteğini kazandi. 1403 başında [[Bizans Imparatoru]] taht naibi [[VII. Yannis Palaiologos]], Venedik, Genova, Rodos San Jean Şövalyeleri, Sırp Despotu Stefan Lazeraviç ve Latin Naksos Dükü arasında bir barış anlaşması imzalandı. Suleyman Celebi resmen meşru Osmanli Devleti hükümdarı olarak kabul edildi.


Böylece [[Fetret Dönemi]] sırasnda Çandarlı Ali Paşa, Süleyman Çelebi'nin vezir-i azamı olarak ve bütün idareyi kendisine bırakmış olan şehzadenin adına bir hükümdar gibi faaliyette bulundu. Eyalet-i Rum yani [[Sivas]], [[Amasya]], [[Tokat]] tarafları hariç olarak Süleyman Çelebi egemenliğini [[Anadolu]] ve [[Rumeli]]'de korumayı başardı.<ref name="yasamyapit"/>
Suleyman Celebi Isa Celebi'ye destek vererek Bursa'ya gonderdi ise 1406'da [[İsa Çelebi]], [[Çelebi Mehmet]] tarafından öldürtülüp bertaraf edildi, Kehmed CelebiBursa'yi eline gecirdi. Süleyman Çelebi tekrar Anadolu'yu ele geçirip Osmanlı devletini birleştirmeye karar verip harekete geçti. Rumeli'deki Osmanlı kuvvetlerini toplayıp Bizans yardımı ile Anadolu yakasına geçti. Çelebi Mehmet'in Bursa'da bulunmamasindan istifade eden Suleyman Çelebi hemen hücuma geçerek Bursa'yı eline geçirdi. Çelebi Mehmet Amasya'ya çekildi. Takiben Suleyman Çelebi Anadolu'ya yürüdü; Veziriazam Çandarlı Ali Paşa'nın entrikası ile Ankara'yı aldı. Celebi Mehmet'in geride bıraktığı arazileri talan etip Bursa'ya döndu. Bir dönem hem Rumeli ve hem Anadolu'nun hükümdarı barisci bir tutumla buradan devleti idareye devam etti. Çelebi Mehmet Suleyman Celebi'nin bariscil tutumundan fırsat bularak tekrar Bursa üzerine yürüdü ve. Süleyman Çelebi ve Çelebi Mehmet orduları Yenişehir ovasında karşı karşıya geldiler. Fakat Süleyman Çelebi'in veziriazami olan Çandarlı Ali Paşa Çelebi Mehmet ordusunun danışmanları ile önceden gizli konuşmalara başladı ve onları Çelebi Mehmet'ten ayrılmaya inandırdı. Böylece savaşa girmeden ordusunun dağılması üzerine Çelebi Mehmed ordusuz tekrar Amasya'ya kaçmaya mecbur oldu.
Boylece [[Fetret Donemi]] sirasinda Çandarlı Ali Paşa, Süleyman Çelebi'nin vezir-i azamı olarak ve bütün idareyi kendisine bırakmış olan şehzadenin adına bir hükümdar gibi faaliyette bulundu. Eyalet-i Rum yani [[Sivas]], [[Amasya]], [[Tokat]] tarafları hariç olarak Emir Süleyman'ın egemenligini [[Anadolu]] ve [[Rumeli]]'de korumayi basardi.<ref name="yasamyapit"/>


Candarli Ali Paşa'nın 18 Aralik 1406'da Ankara'da oldu. Onun ölümüyle Süleyman Çelebi'nin taht adayı kardeşler içindeki üstün konumu bozuldu.
Çandarlı Ali Paşa 18 Aralık 1406'da Ankara'da öldü. Onun ölümüyle Süleyman Çelebi'nin taht adayı kardeşler içindeki üstün konumu bozuldu.


Cenazesi İznik'te babası Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nin türbesine defenedildi.<ref name="yasamyapit"/> .
Çandarlı Ali Paşa'nın cenazesi [[İznik]]'te babası Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın türbesine defenedildi.<ref name="yasamyapit"/> .


== Degerlendirme==
== Degerlendirme==

Sayfanın 23.43, 15 Aralık 2013 tarihindeki hâli

Çandarlı Ali Paşa
Osmanlı Veziri
Görev süresi
22 Ocak 1387 - 18 Aralık 1406
Yerine geldiği Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa
Yerine gelen Fetret Devri
Kişisel bilgiler
Ölüm 18 Aralık 1406
Ankara

Çandarlı Ali Paşa (d.? - ö.18 Aralık 1406, Ankara) 22 Ocak 1387'de babası Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın ölümü üzerine yerine geçerek, 18 Aralık 1406 tarihinde vefatına kadar, I. Murat ve Yıldırım Bayezid için Ankara Savaşı'na kadar 15 yil 6 ay ve Fetret Devri döneminde Süleyman Çelebi'nin yanında 4 yıl 4 kusur ay vezir-i azamlık yapmış ve Osmanlı Devleti'nin kuruluş sürecinde önemli rol oynamış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı

Tarihe Çandarlılar ailesi olarak geçmiş olan ailenin mensubu olup Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın büyük oğludur.[1] Medrese eğitimi gördü ve ilmiye sınıfına intisap etti. 1386'dan önce kazaskerlik yaptığı bilinmektedir.

I. Murad Dönemi

I. Murad Karamanoğlu Alaaddin Bey üzerine sefer hazırlığı içinde iken Vezir olan babası Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nin beklenmedik şekilde 22 Ocak 1387'da ölümü üzerine vezirliğe getirildi. O zamana kadar tek bir vezir varken, Karaman seferinden sonra bu seferde çok gayreti görülen Kara Timurtaş Paşa'ya da vezir payesi verildi. Böylece Çandarlı Ali Paşa da "vezir-i azam" payesini aldı.[1]

1389'da Vezir-i Azam ünvanlı Çandarlı Ali Paşa, komutasında 30 bin kişilik bir kuvvet ile Rumeli'de mütteffiklik kuran vasal devlet hükümdarları olan Sırp Despotu Lazar ve Bosna Kralı Tvrtko, Hırvat prensleri ile Arnavutluk prensleri üzerine bir sefere başladı ve Tırnova ve Şumnu'yu ele geçirdi. I. Murad Anadolu'da yeni bir ordu kurdu ve çok geçmeden Rumeli'den de takviyelerle Bulgaristan'a girdi. Bunun üzerine Bulgar Kralı Şişman Hıristiyan müttefiklerinden ayrılıp teslim oldu. I. Murad ordusunun bir kısmı Tuna boylarında Niğbolu ve Silistre kalelerini ele geçirdi. Haziran sonuna birleşrn Osmanlı ordusu Kratova'da toplanmaya başladı ve I. Murad başkanlığında yapılan harp meclisinde Hristiyan müteffikler ordusu üzerine gitme kararı verildi. Şehzade Beyazid, Şehzade Yakup ve diğer deneyimli komutanlara görev belirtilerek bir muharebe planı hazırlandı. 28 Haziran 1389'da Hristiyan Sırp, Bosna, Eflak, Macar ve Hırvat müttefikler ordusu ile Osmanlı ordusu Üsküp'ün kuzeyinde Kosova Ovası'nda bir meydan muharebesine giriştiler. I. Kosova Savaşı'nda Hristiyan ordusu büyük bir mağlubiyete uğratıldı. Fakat ya muharebe bittikten sonra veya muharebe sırasında I. Murad, Sırp Miloš Obilić tarafından hançerlenerek şehid edildi. I. Kosova Muharebesi'nde I. Murad şehit olduktan sonra büyük oğlu Yıldırım Beyazıt vezir-i azam Çandarlı Ali Paşa desteğiyle tahta geçirildi . [1]

Yıldırım Beyazıt Dönemi

Yıldırım Beyazıt'ın saltanat döneminin tümünde veziriazam olarak görev yapti ve babası gibi teşkilatçı ve kuvvetli bir idareci olduğunu gösterdi. Yıldırım Beyazıt'ın 1391'deki Istanbul kuşatmasına ve 25 Eylül 1396'daki Niğbolu Savaşı'na sağ cenah komutanı büyük şehzade Süleyman Çelebi yanında iştirak etti. Bulgaristan'ın fethinde mahir bir kumandan olduğunu gösterdi. Çandarlı Ali Paşa 1402'de [[Ankara Muharebesi]'ne de sol cenah komutanı şehzade Süleyman Çelebi yanında katıldı. [1]Yıldırım Beyazıt'ın Timur ile doğrudan savaşmadan önce, çete ve müdafaa harbi yapmak suretiyle, hareket üssünden çok uzakta olan Timur kuvvetinin yıpratılmasını tavsiye etti ise de Yıldırım Beyazıt bu görüşünü kabul etmemişti.

Ankara Muharebesi'nde hem Osmanlı sağ cenahının ve hem de sol cenahının geri çekilme zorunda kalmaları ile Osmanlı ordusu mağlubiyete uğradı ve orta cenah komutanı Sultan Yıldırım Beyazıt cenbere alınıp Timur'a esir düştü. [1]

Süleyman Çelebi'ye Veziriazamlik

Bu yenilgiden sonra Yıldırım Beyazıt'ın veziriazamı olan Çandarlı Ali Paşa yanında Süleyman Çelebi ile birlikte önce Bursa'ya gidip sonra Rumeli'ye geçmek amacı ile kaçmaya başladılar ve Timur birliklerinin yakın kovalaması altında kaldılar. Çandarlı Ali Paşa ile Süleyman Çelebi önce Bursa'ya ve orada tutunamayıp Gemlik yoluyla Edirne'ye vardılar. 1402'de Edirne'de Süleyman Çelebi Osmanlı Devleti tahtına geçtigini ilan edip ve Rumeli'de adına hutbeler okuttu. Başveziri Çandarlı Ali Paşa aracılığı ile Süleyman Çelebi sivil ve asker kadroların desteğini kazandı. 1403 başında Süleyman Çelebi ile Bizans Imparatoru taht naibi VII. Yannis Palaiologos, Venedik, Genova, Rodos San Jean Şövalyeleri, Sırp Despotu Stefan Lazeraviç ve Latin Naksos Dükü arasında bir barış anlaşması imzalandı. Süleyman Çelebi resmen meşru Osmanlı Devleti hükümdarı olarak kabul edildi.

Süleyman Çelebi kardeşi İsa Celebi'ye askeri destek vererek onu Bursa'ya gnderdi ise 1406'da İsa Çelebi, Bursa'da hüküm sürmeye başlayan Çelebi Mehmet tarafından öldürtülüp bertaraf edildi. Süleyman Çelebi tekrar Anadolu'yu ele geçirip Osmanlı devletini birleştirmeye karar verip harekete geçti. Rumeli'deki Osmanlı kuvvetlerini toplayıp Bizans yardımı ile Anadolu yakasına geçti. Çelebi Mehmet'in Bursa'da bulunmamasindan istifade eden Suleyman Çelebi hemen hücuma geçerek Bursa'yı eline geçirdi. Çelebi Mehmet Amasya'ya çekildi. Takiben Suleyman Çelebi Anadolu'ya yürüdü; Veziriazam Çandarlı Ali Paşa'nın entrikası ile Ankara'yı aldı. Çelebi Mehmet'in geride bıraktığı arazileri talan edip Bursa'ya döndü. Bir dönem hem Rumeli ve hem Anadolu'nun hükümdarı olan Süleyman Çelebi barışcı bir tutumla buradan devleti idareye devam etti. Çelebi Mehmet Süleyman Çelebi'nin barışcıl tutumundan fırsat bularak tekrar Bursa üzerine yürüdü. Süleyman Çelebi ve Çelebi Mehmet orduları Yenişehir ovasında karşı karşıya geldiler. Fakat Süleyman Çelebi'in veziriazamı olan Çandarlı Ali Paşa Çelebi Mehmet ordusunun danışmanları ile önceden gizli konuşmalara başladı ve onları Çelebi Mehmet'ten ayrılmaya inandırdı. Böylece savaşa girmeden ordusunun dağılması üzerine Çelebi Mehmed ordusuz tekrar Amasya'ya kaçmaya mecbur oldu.

Böylece Fetret Dönemi sırasnda Çandarlı Ali Paşa, Süleyman Çelebi'nin vezir-i azamı olarak ve bütün idareyi kendisine bırakmış olan şehzadenin adına bir hükümdar gibi faaliyette bulundu. Eyalet-i Rum yani Sivas, Amasya, Tokat tarafları hariç olarak Süleyman Çelebi egemenliğini Anadolu ve Rumeli'de korumayı başardı.[1]

Çandarlı Ali Paşa 18 Aralık 1406'da Ankara'da öldü. Onun ölümüyle Süleyman Çelebi'nin taht adayı kardeşler içindeki üstün konumu bozuldu.

Çandarlı Ali Paşa'nın cenazesi İznik'te babası Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa'nın türbesine defenedildi.[1] .

Degerlendirme

Osmanlıların aşiret teşkilatını devam ettirmesini isteyen, hazine ve askeri teşkilatına aleyhtar olan tarihler istisna edilecek olursa, diğer yabancı ve Türk tarihçiler Çandarlı Ali Paşa'nın da üstun yeteneklerinden bahsetmektedirler. Modern Osmanlilar biyografi eserinde soyle degerlendirilmektedir:[1]

Alim, degerli ve tedbirli bir vezir; teskilatci bir komutan.; kudretli bir devlet adami; iyiy bir diplomat (idi). Fakat dunya zevklerine duskun biri (idi).

Ayrıca, Yıldırım Beyazıt zamanında, Ali Paşa'nın tavsiyesiyle, kadılara baktıkları davalardan muayyen bir ücret tahsis edilerek rüşvet almaları önlenmiştir. Tarihler değerini ve hizmetini takdir etmekle beraber Sultan Beyazıt'ı içkiye alıştırmasından dolayı kendisini kusurlu görürler. Çok cömert olduğunu tarihler yazarlar. Bu dönemde ailenin servetinin hükümdar ailesinin servetine eşdeğer hale geldiğini de burada belirtmek gerekir.

Eserleri

İznik'te Yeşil Cami adı verilen camii ile imareti, Gelibolu'da ve Serez]'de camileri vardır. Çandarlı Ali Paşa'nın evladı olmadığından Bursa'da yaptırmış olduğu camii ile zaviyesinin mütevelliliği ve nazırlığını Bursa kadılarına bırakmıştır.

Osmanlı saraylarında ve vezir dairelerinde içoğlanı adıyla hademe bulunmasını Ali Paşa ihdas etmiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h Yılmaz, Mehmet (1999), Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.1 s.224 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-0800710

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1974; 1988:3.Basım), Çandarlı Vezir Ailesi,, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları, ISBN:2880000005544 s.31-45
  • Yılmaz, Mehmet (1999), Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.1 s.224 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-0800710


Önce gelen:
Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa

Osmanlı Başveziri

22 Ocak 1387- 18 Aralık 1406
Sonra gelen:
Fetret Devri