Embriyoloji: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
k düzen |
|||
1. satır: | 1. satır: | ||
'''Embriyoloji''', [[zigot]] oluşumunu, büyümesini ve gelişimini inceleyen bilim dalı. [[Gelişim biyolojisi]]nin bir alt dalıdır. |
'''Embriyoloji''', [[zigot]] oluşumunu, büyümesini ve gelişimini inceleyen bilim dalı. [[Gelişim biyolojisi]]nin bir alt dalıdır. |
||
17. ve 18. yüzyıllarda betimleyici ve [[karşılaştırmalı anatomi|karşılaştırmalı]] çalışmalara dayan '''embriyoloji''', 19. yüzyılın sonlarına doğru [[bilim adamları]]nın, vücuttaki [[organ]] ve [[doku]]ların kendilerine özgü biçim ve işlevleri nasıl kazandıklarını belirlemeye yönelik çözümleyici ya da deneysel yaklaşımlarıyla yeni bir boyut kazandı. |
17. ve 18. yüzyıllarda betimleyici ve [[karşılaştırmalı anatomi|karşılaştırmalı]] çalışmalara dayan '''embriyoloji''', 19. yüzyılın sonlarına doğru [[bilim adamları]]nın, vücuttaki [[organ]] ve [[doku]]ların kendilerine özgü biçim ve işlevleri nasıl kazandıklarını belirlemeye yönelik çözümleyici ya da deneysel yaklaşımlarıyla yeni bir boyut kazandı. |
||
14. satır: | 14. satır: | ||
== Bilaterans == |
== Bilaterans == |
||
Bilateral [[ |
Bilateral [[hayvan]]larda, blastula iki yarısı ( bakınız : [[Ağız ve Anüs Embriyolojik kökeni]] ) Bütün hayvanlar aleminde bölen iki yoldan birini gelişir. Blastula ilk gözenek (blastopore) hayvanın ağız hale gelirse, bu bir protostome olduğunu; ilk gözenek anüs hale gelirse o zaman deuterostome olur. [[Deuterostomes]] omurgalılar dahil ederken protostomes gibi [[böcek]]ler, [[solucan]]lar ve yumuşakçalar gibi birçok omurgasız [[hayvan]] bulunmaktadır. Süreç içerisinde, daha farklılaşmış yapıya blastula değişiklikleri [[gastrulasyon]] denir. |
||
Onun blastopore ile gastrula yakında hücrelerinin üç farklı tabaka geliştirir ; |
Onun blastopore ile gastrula yakında hücrelerinin üç farklı tabaka geliştirir ; |
||
* İçteki katman veya [[ |
* İçteki katman veya [[endoderm]], sindirim organları solungaçlar, akciğerler veya yüzme kesesi varsa ve [[böbrek]]ler veya nefrit doğurur. |
||
* Orta tabaka (katman), mezodermin, kas, iskelet varsa ve kan sistemini meydana getirir. |
* Orta tabaka (katman), mezodermin, kas, iskelet varsa ve kan sistemini meydana getirir. |
||
24. satır: | 24. satır: | ||
* Hücreler veya ektoderm dış tabaka, beyin ve deri veya karapas ve saç, kıllar, ya da ölçekleri de dahil olmak üzere, sinir sistemine yol açmaktadır. |
* Hücreler veya ektoderm dış tabaka, beyin ve deri veya karapas ve saç, kıllar, ya da ölçekleri de dahil olmak üzere, sinir sistemine yol açmaktadır. |
||
[[Embriyo]]lar |
[[Embriyo]]lar birçok türü genellikle erken gelişim evrelerinde birbirine benzer olarak görünebilir. Türün ortak evrimsel geçmişi var çünkü bu benzerlik için nedenidir. Türler arasındaki bu benzerlikler ortak bir atadan evrimleştiği, aynı veya benzer işlevi ve mekanizmaya sahip yapıları olan, homolog yapılar denir. |
||
=== İnsanlarda === |
=== İnsanlarda === |
Sayfanın 20.52, 6 Temmuz 2013 tarihindeki hâli
Embriyoloji, zigot oluşumunu, büyümesini ve gelişimini inceleyen bilim dalı. Gelişim biyolojisinin bir alt dalıdır.
17. ve 18. yüzyıllarda betimleyici ve karşılaştırmalı çalışmalara dayan embriyoloji, 19. yüzyılın sonlarına doğru bilim adamlarının, vücuttaki organ ve dokuların kendilerine özgü biçim ve işlevleri nasıl kazandıklarını belirlemeye yönelik çözümleyici ya da deneysel yaklaşımlarıyla yeni bir boyut kazandı.
Embriyolojide çözümleyici çalışmaların önemini ilk kavrayanlardan biri olan Alman anatomi bilgini Wilhelm Roux (1850-1924) deneysel embriyolojini öncüsü ve en seçkin temsilcisidir; Roux'un 1855'ten başlayarak kurbağa yumurtaları üzerinde yaptığı öncü çalışmalar bu alanda kendisinden sonraki araştırmalara büyük bir ivme kazandırmıştır. Embriyondan gelişmenin hızını ve yönünü belirleyen etkenleri araştırarak 1935 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü'nü alan Alman bilim adamı Hans Speemann da embriyolojini gelişmesine yön verenlerden biridir.
Omurgalı canlıların değişik formları incelendiğinde, hepsinin embriyojik gelişiminin ilk evrelerinde yeni oluşmaya başlayan orta kulaklar görülecektir. Kara omurgalılarında bu solungaç yarığı gelişimin ileri evrelerinde kaybolur.
Hayvanların embriyonik gelişimi
Bölünme sonra, bölünen hücreler ya da Morula, bir ucunda bir delik ya da gözenek geliştirir blastula içi boş bir top gibi olmaktadır.
Bilaterans
Bilateral hayvanlarda, blastula iki yarısı ( bakınız : Ağız ve Anüs Embriyolojik kökeni ) Bütün hayvanlar aleminde bölen iki yoldan birini gelişir. Blastula ilk gözenek (blastopore) hayvanın ağız hale gelirse, bu bir protostome olduğunu; ilk gözenek anüs hale gelirse o zaman deuterostome olur. Deuterostomes omurgalılar dahil ederken protostomes gibi böcekler, solucanlar ve yumuşakçalar gibi birçok omurgasız hayvan bulunmaktadır. Süreç içerisinde, daha farklılaşmış yapıya blastula değişiklikleri gastrulasyon denir.
Onun blastopore ile gastrula yakında hücrelerinin üç farklı tabaka geliştirir ;
- İçteki katman veya endoderm, sindirim organları solungaçlar, akciğerler veya yüzme kesesi varsa ve böbrekler veya nefrit doğurur.
- Orta tabaka (katman), mezodermin, kas, iskelet varsa ve kan sistemini meydana getirir.
- Hücreler veya ektoderm dış tabaka, beyin ve deri veya karapas ve saç, kıllar, ya da ölçekleri de dahil olmak üzere, sinir sistemine yol açmaktadır.
Embriyolar birçok türü genellikle erken gelişim evrelerinde birbirine benzer olarak görünebilir. Türün ortak evrimsel geçmişi var çünkü bu benzerlik için nedenidir. Türler arasındaki bu benzerlikler ortak bir atadan evrimleştiği, aynı veya benzer işlevi ve mekanizmaya sahip yapıları olan, homolog yapılar denir.
İnsanlarda
İnsanlar bilaterans ve deuterostomes-ilk anüs olarak geliştirir.
İnsanlarda, dönem Embriyo, Zigot döllenmenin sekizinci haftanın sonuna kadar rahim duvarına implantları kendisi andan itibaren hücre bölünmesi topu temsil ediyor. Gebelik (gebeliğin onuncu haftası) sonra sekizinci haftanın ötesinde, gelişmekte olan insan sonra bir fetüs denir.