Şapka

Klasik bir fötr şapka

Şapka, başa giyilen veya takılan, pek çok farklı türü olan aksesuar. Başı sıcaktan, soğuktan veya yağıştan korumak amacıyla, dinî bir gereklilik olarak ya da sadece dekoratif kaygılarla giyilir.

Tarihçe:

Şapka kullanımına ilk olarak eski Mısır ve Yunan zamanında Teb şehrinde bulunan mezarlarda erkeklerin giydiklerine rastlanılmıştır. MÖ 3200 yılında Mısırda erkelerin başlarında tüyler, krallarının ise taçlar yada peruklar üzerine geçirilmiş bezlerin olduğu bilinmektedir. MÖ 3000 yıllarında Girit adasında yaşayan Minosluların başlarında uzun sivri tepeli şapkaları, Asurluların kendilerine özgün yuvarlak şapkaları vardı.

Eski Yunanistan'da şapkayı yoksullar giyer ve o tarihlerde Petasos denirdi. Eski Roma imparatorluğunda ise durum tam tersine şapkayı zenginler giyerdi. Yoksulların ve kölelerin giymesi yasak olan şapka, ancak kölelikten kurtulunca özgürlüğün simgesi olarak konik şapkaları giyilirdi. Ortaçağda deri şapkalarda takılmaya başlanmıştır. 11. yy ‘a kadar sürecek Hristiyan geleneğinde kadınların başlarını örtmek için vual kullanılır, daha sonra vual yerini tepesi sivri kukuleta, boynu ve omuzları örten yüzü açıkta bırakan başlıklara dönülür. Doğu toplumları şapkadan daha uzaktırlar ve genelde saçlarını süslemektedirler. MS 11 ve MS 13 yüzyıllarda yapılan haçlı severleri, doğudaki bu saç süsleme kültürünü Batıya taşınmasına neden olur. Batılı kadında saçını taş ve boncuklarla süslemektedir. 15.yy’da çeşitler ve renkler artmaya başlar. İngiltere kralı 8.Henry’nin portreleri 16.yy’da kral şapkalarınında çeşitlendiği gösterir. Bu şapkalar ya büyük tüylü bereler yada büyük kenarlıdırlar. Kadınların kullandıkları vualler bu yüzyıldada görülmektedir. Yüzün iki yanına sarkmakta olan sonraları başın arkasını da örten başlıklara dönüşecek buna da Fransız kukuletası adı verilecektir. 17.yy’da İngiliz şovalyelerinin kulandıkları şapkalara Sombrero denilirdi. Bunlar hem geniş kenarlı hemde tüylerle süslüdür. Yine bu yüzyılda bayan şapka moda evlerinin açılmaya başlanıldığını görürüz ilk 1529 yıllarındaki kayıtlarda Milan ve kuzey İtalyada hasır, şerit vb materyaller kullanarak şapka yapanlara “Millaners” denilirdi. O zamanlar çok moda olan bu şapkalar daha sonraları İsviçre ve İtalyan hasırlar yerini emitasyon hasırlara bırakmıştır. Günümüzde kullanılan bere yine bu devirlerde İtalyanlar ve Fransızlar tarafından yapılmıştır. Bunlar genelde kağıt, kuru ot ve at kılından yapılmıştır.

Wikimedia Commons'ta Şapka ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.