Rumi takvim

Rumi Takvim, Hicret'i (Miladi 622) başlangıç kabul eden güneş yılı esasına dayalı bir takvim. Dünya'nın Güneş etrafında dolanımını esas alan Şemsi Takvim düzeninde, 13 Mart 1840'ta uygulanmaya başladı. Kameri takvim sisteminde 1 yıl 354 gün, Şemsi takvim sisteminde ise Dünya'nın Güneş etrafında dolanımı esas alındığından bir yıl 365 gün olarak hesaplanır.

Rumi Takvime Geçiş

Tanzimat Dönemi'ne kadar Osmanlı Devleti'nde hicrî takvim her sahada resmî takvim olarak kullanılıyordu, yılbaşı 1 Muharrem'di Tanzimat Dönemi'nde 13 Mart 1840 miladî tarihi 1 Mart 1256 cuma günü olarak Rumî takvimin yılbaşı kabul edildi. Bu tarihten sonra çift takvim uygulaması başladı, aynı anda hem hicrî takvim hem de Rumî takvim 1870 miladî yılına kadar birlikte uygulandı. Hicrî takvim ay yılına göre Rumi takvim ise güneş yılı esaslı hesaplandığı için hicri takvimde senenin son günü Rumî takvimin çakışan senesinden her yıl 11 gün daha geriye düşüyordu. İkiliğin önlenmesi için o tarihten sonra artık sadece Rumî takvim kullanılmaya başlandı. Rumî takvim, batının kullandığı Gregoryen miladî takvimden 13 gün gerideydi. Rumi ile miladi arasında -her iki takvim de güneş yılı esasına göre düzenlendiği için- aradaki 13 günlük fark sabitti, böylece hicrî takvimin aksine mevsimlerin hep aynı aylara denk gelmesi temin edilmiş oldu, yıl farkı da takvimin başladığı zamanki fark olan 584 yıla sabitlenmiş oldu. Bu fark; Rumi Takvim'in Julyen Takvimi'ni, miladi takvimin ise Gregoryen Takvimi'ni esas almasından ileri gelir. 8 Şubat 1332 tarih ve 125 sayılı kanunla Julyen esaslı Rumî takvim yürürlükten kaldırılarak Gregoryen esaslı Rumî takvime geçildi. Bu değişiklik miladî takvimde 1917 senesine denk gelir.

125 sayılı Kanun'un getirdiği yenilikler

• 15 Şubat 1332 tarihini 1 Mart 1333 (M. 1917) günü takip etti, böylece tarihten 13 gün silinerek gün sayısındaki hata düzeltildi
• 1333 Rumî yılı teknik sebeple 1 Mart'tan başlamakla beraber 10 ay devam ederek, 31 Kanunievvel (Aralık) 1333 (1917) günü sona erdi.
• 1334 Rumî yılının ilk günü ise 1918 miladî yılının ilk günüyle aynı anda Gregoryen takvimi esasına uygun olarak 1 Kanunisanî (Ocak) oldu. 13 günlük fark böylece giderilmiş oldu. 1334 Rumî yılından (M. 1918) itibaren Rumî ve Miladî takvimlerdeki ay ve gün farkı ortadan kalktı. Denkleştirmenin başlangıcı 1 Kanunisanî 1334 = 1 Kanunisanî (Ocak) 1918 şeklinde gerçekleşti.

698 sayılı Kanun'un getirdiği yenilikler

26 Kanunievvel (Aralık) 1341 (M. 1925) tarih ve 698 sayılı Kanun'la Rumî takvim başlangıcı olan 1300'lü seneler terkedilip batılı ülkelerin kullandığı 1900'lü seneler resmen uygulamaya konuldu. Böylece Türkiye Cumhuriyeti'nde Rumî 1341 senesinden itibaren seneler 1925 ve devamı şeklinde adlandırılmaya başlandı. Bu son olay Türkiye'de Takvim İnkılâbı olarak ya da saat ve ölçü birimlerinde yapılan değişiklikle birlikte Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik olarak da bilinir.

Türkiye Cumhuriyeti'nde malî yılbaşı uygulaması 1983'e kadar 1 Mart yılbaşı kabul edilerek uygulanmaya devam etti.

Rumi takvimde aylar

Ay	Malî	Osmanlıca	Gün	Notlar
1	Onbirinci Ay	Kânûn-ı Sânî	كانون الثاني	31	İkinci Kânûn
2	Onikinci Ay	Şubat	شباط	28
3	Birinci Ay	Mart	مارت	31
4	İkinci Ay	Nisan	نيسان	30
5	Üçüncü Ay	Mayıs	مايس	31
6	Dördüncü Ay	Haziran	حزيران	30
7	Beşinci Ay	Temmuz	تموز	31
8	Altıncı Ay	Ağustos	أغسطس	31
9	Yedinci Ay	Eylül	أيلول	30
10	Sekizinci AY	Teşrin-i Evvel	تشرين الاول	31	İlk Teşrin
11	Dokuzuncu Ay	Teşrin-i Sânî	تشرين الثاني	30	İkinci Teşrin
12	Onuncu Ay	Kânûn-ı Evvel	كانون الاول	31	İlk Kânûn