İtalya'nın birleşmesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot: Duzeltme |
|||
| 15. satır: | 15. satır: | ||
{{Link SM|de}} |
{{Link SM|de}} |
||
{{Link SM|es}} |
{{Link SM|es}} |
||
[[af:Unifikasie van Italië]] |
|||
[[als:Risorgimento]] |
|||
[[ar:توحيد إيطاليا]] |
|||
[[be:Рысарджымента]] |
|||
[[be-x-old:Рысарджымэнта]] |
|||
[[bg:Рисорджименто]] |
|||
[[ca:Unificació italiana]] |
|||
[[cs:Risorgimento]] |
|||
[[da:Risorgimento]] |
|||
[[de:Risorgimento]] |
|||
[[el:Ιταλική ενοποίηση]] |
|||
[[en:Italian unification]] |
|||
[[eo:Unuiĝo de Italio]] |
|||
[[es:Unificación de Italia]] |
|||
[[et:Itaalia ühinemine]] |
|||
[[fa:یگانگی ایتالیا]] |
|||
[[fi:Italian yhdistyminen]] |
|||
[[fiu-vro:Ütidse Itaalia luuminõ]] |
|||
[[fr:Risorgimento]] |
|||
[[fur:Risuriment]] |
|||
[[ga:Risorgimento]] |
|||
[[gl:Risorgimento]] |
|||
[[he:איחוד איטליה]] |
|||
[[hi:इतालवी एकीकरण]] |
|||
[[hr:Ujedinjenje Italije]] |
|||
[[hu:Risorgimento]] |
|||
[[id:Unifikasi Italia]] |
|||
[[is:Sameining Ítalíu]] |
|||
[[it:Risorgimento]] |
|||
[[ja:イタリア統一運動]] |
|||
[[ka:იტალიის გაერთიანება]] |
|||
[[ko:이탈리아의 통일]] |
|||
[[la:Unificatio Italiae]] |
|||
[[lt:Italijos suvienijimas]] |
|||
[[mk:Обединување на Италија]] |
|||
[[nl:Risorgimento]] |
|||
[[nn:Samlinga av Italia]] |
|||
[[no:Italias samling]] |
|||
[[pl:Zjednoczenie Włoch]] |
|||
[[pt:Risorgimento]] |
|||
[[ro:Unificarea Italiei]] |
|||
[[ru:Рисорджименто]] |
|||
[[scn:Risurgimentu]] |
|||
[[sh:Ujedinjenje Italije]] |
|||
[[simple:Italian unification]] |
|||
[[sk:Risorgimento]] |
|||
[[sl:Risorgimento]] |
|||
[[sr:Уједињење Италије]] |
|||
[[sv:Italiens enande]] |
|||
[[ta:இத்தாலிய ஐக்கியம்]] |
|||
[[uk:Рісорджименто]] |
|||
[[vec:Risorgimento]] |
|||
[[vi:Thống nhất nước Ý]] |
|||
[[war:Pag-urusa han Italya]] |
|||
[[zh:意大利統一]] |
|||
[[zh-min-nan:Italia thóng-it]] |
|||
Sayfanın 01.27, 10 Mart 2013 tarihindeki hâli
| İtalya tarihi |
|---|
 |
İtalya'nın birleşmesi (İtalyanca: Risorgimento; Diriliş ya da Yeniden doğuş) 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın başlarında İtalya yarımadasında bulunan devletleri tek bir çatı altında birleştirmeyi amaçlayan siyasi ve sosyal hareket. Bu süreç İtalya'da 1848 Devrimleri ile başlamış, 1886 yılında tamamlanmıştır.
İtalya yarımadasındaki devletler
İtalya Antik Roma döneminde ilk altın çağını yaşamıştır. Roma İmparatorluğunun çökmesiyle İtalya'da irili ufaklı devletler ortaya çıkmıştır. Venedik Cumhuriyeti, Ceneviz Cumhuriyeti, Papalık Devleti, Lombard Birliği, Napoli Krallığı ve Floransa Cumhuriyeti gibi bu devletler kendi aralarında ve diğer ülkelerle savaşmışlardır. Ayrıca İtalya'nın tarihinde güney bölgesinde kurulmuş Müslüman bir Sicilya Emirliği dönemi de vardır.
Birleşme fikrinin başlangıcı
18. yüzyılın sonlarında İtalya Fransız etkisi altına girdi. Napolyon’un emrindeki ordular, 1796’da İtalya’ya girerek iki yıl içinde yarımadayı hem işgal etti; hem de Avusturya’yı barış yapmaya zorladı. Milano topraklarını işgal eden Napolyon, ardından Roma’ya yöneldi. Papayı ağır bir tazminat ödemeye mahkum ettikten sonra bu kez de kuzeye, Alpleri aşarak Avusturya’ya girdi. Yine durmadı ve son bir hamleyle 12 Mayıs 1797 tarihinde Venedik’i de işgal etti. Anavatanın tehlikeye düştüğünü gören Avusturya, 18 Ekim 1797 tarihinde Napolyon ile “Compo Formio” antlaşmasını imzaladı.
Viyana Kongresi İtalya'nın Fransız işgalinden önce yöneten hanedanlara geri verilmesini öngörüyordu. Böylece Papalık Devleti, Sardinya-Piemonte Krallığı, Toskana Grandüklüğü, Modena Düklüğü ve Lombardiya-Venedik Krallığı tekrar kuruldu. Ancak Carbonari adı verilen gizli dernekler İtalya'nın birleşmesi için çalışmaya başladılar. Giuseppe Mazzini ve Giuseppe Garibaldi birleşme hareketinin öncüleri arasında yer alıyorlardı. Ayrıca Sardinya kralı II. Vittorio Emanuele de bu birleşme hareketini destekleyenler arasındaydı.