Koşaç: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
k 176.239.40.32 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Xqbot tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. |
Değişiklik özeti yok |
||
| 2. satır: | 2. satır: | ||
* -dir |
* -dir |
||
* değil(dir)}} |
* değil(dir)}} |
||
'''Koşaç''', '''isnat |
'''Koşaç''', '''isnat edâdı''' veya '''haber edâdı''', [[isim cümlesi|isim cümlelerinde]] [[özne]] ile [[yüklem]]i birleştiren; yükleme güçlü ihtimal, olumluluk, olumsuzluk, süreklilik veya kesinlik kavramları veren '''-dir''' eki ile '''değil''' kelimesi.<ref>{{TDK2|koşaç|Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. 1972|4 Kasım 2012}}</ref> Bazı kaynaklarda tüm [[ek-fiil]]ler koşaç olarak anılır. Koşaçlar isim cümlelerinde [[özne]]yi [[yüklem]]e bağlayan ve yüklemde cümlenin bitiş halini oluşturan dilbilgisel ögelerdir. |
||
== Bildirme koşacı == |
== Bildirme koşacı == |
||
Sayfanın 18.48, 4 Ocak 2013 tarihindeki hâli
| Örnekler |
|---|
|
Koşaç, isnat edâdı veya haber edâdı, isim cümlelerinde özne ile yüklemi birleştiren; yükleme güçlü ihtimal, olumluluk, olumsuzluk, süreklilik veya kesinlik kavramları veren -dir eki ile değil kelimesi.[1] Bazı kaynaklarda tüm ek-fiiller koşaç olarak anılır. Koşaçlar isim cümlelerinde özneyi yükleme bağlayan ve yüklemde cümlenin bitiş halini oluşturan dilbilgisel ögelerdir.
Bildirme koşacı
Bildirme eki veya bildirme koşacı -dir ekidir.[2]
- Annem bir çocuk doktorudur.
- Buralarda iklim çok güzeldir.
Pek çok cümlede -dir eki gizli durumdadır:
- Ben bir öğrenciyim(dir).
-dir ekinin kökeni Eski Türkçe "tur-" (ayağa kalk-) fiiline dayanır. Bu fiile geniş zaman eki "-ır"ın eklenmesi ile oluşturulmuş, zamanla diğer fiiller için de kullanılmaya başlanmıştır.[2]
-dır koşacı Türkçedeki dört ek-fiilden biridir. Diğer ek-fiiller (-di, -miş ve -se) -dir'den farklı olarak bileşik zamanlı fiil yapmakta da kullanılırlar.
Olumsuzluk koşacı
Olumsuzluk koşacı değil sözcüğüdür.[3]
- Bugün hava pek güneşli değil(dir).
- Bu işi Ahmet'e değil, Deren'e vermelisiniz.
İngilizcede
İngilizcedeki başlıca koşaçlar (copula) be fiilinin farklı zaman yapılarında kullanımıdır. İngilizcede de -Türkçedekine benzer şekilde- fiil soylu olmayan kelimeleri özneye bağlayarak yüklem görevinde kullanılmalarını sağlar.
- Mary and John are my friends. (Mary ve John benim arkadaşlarım[dır]).
- The sky was blue. (Gökyüzü maviydi.)
- I am taller than most people. (Ben çoğu kişiden daha uzunum[dur]).
- The birds were there. (Kuşlar oradaydılar.)
Kaynakça
- ^ "koşaç." Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. 1972. Türk Dil Kurumu. Erişim: 4 Kasım 2012
- ^ a b Türk Dilinde "+dır" Bildirme Eki ve "+dır" Bildirme Ekiyle Yapılan Belirsizlik Kelimeleri Doç. Dr. Hülya Savran. Sosyal Bilimler Dergisi. Yıl: 9, Sayı: 14, 2008/1. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi
- ^ "Olumsuzluk koşacı." Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü 1972. Türk Dil Kurumu. Erişim: 18 Aralık 2012.
Ayrıca bakınız
 | Dilbilgisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |