Samsat

Samsat
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Adıyaman
Coğrafi bölge	Güneydoğu
Rakım	610 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	7,893
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl plaka kodu	02
Resmî site Belediye sitesi Kaymakamlık sitesi

Samsat, Adıyaman ilinin bir ilçesidir.

Tarihçe

Kuruluş tarihi çok eskilere dayanan Samsat’a Sümerler zamanında “Semizata” dendiği rivayet edilmektedir. Mısırlıların ise yine Samsat’a “Şamşuata”(?) veya “Şemşiata”(?) dediği rivayet edilmektedir. Ancak kentin adını Kommagene krallarından I. Antiochos Epiphanes’in dedesi olan Kral Samos’tan almış olduğu düşünülmektedir. Bu ismin manasının ne olduğu bilinmemekle birlikte antik çağlardan itibaren Samsat ismi muhtemelen Kral Samos’tan dolayı “Samasota”, “Samusat”, “Şimsat” “Simisat” adıyla adlandırılmıştır. Samsat adının Süryanice ve İbranice isminin “Simsat” (Şimsat) olduğu ve bu ismin “Güneş” “Güneş Diyarı” manalarına geldiği söylenmekle birlikte bunun yanlış olduğu kanati vardır. Çünkü ortaçağın ilk dönemlerinde 4. yüzyılın başlarında Ermeniler Hıristiyanlığı kabul etmeden önce ateşperest idiler. Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde bu eski dinlerini muhafaza etmiş olan Ermenilere “Arevebaşt” (yani güneşe tapınan) veya “Arevorti” (güneşin oğlu) deniliyordu. Bunların 14. yüzyıla kadar yoğun olarak yaşadıkları en önemli merkez Samsat’tı. Bu yüzden "Güneş Diyarı" değil de güneşe tapanların memleketi olarak bilinmelidir. İslam fetihleriyle birlikte “Samosata” ismi Arap şivesine uydurularak artık “Sümeysat” olarak adlandırılacaktır. Osmanlıların son dönemlerinden itibaren günümüze kadar olan dönemde ise “Sümeysat” adı değişerek günümüzdeki kullanılan “Samsat” halini almıştır.

Sümerler zamanında SEMİATA adı Verilen SAMSAT’ın Demir çağında Hitit krallığının merkezi olduğu tahmin edilmektedir. Bölge MÖ 708'de 11. Sargon tarafından zapt edilerek Asur’a bağlı bir eyalet durumuna gelir. MÖ 605 yılında Babillilerin eline geçer. Daha sonra sırasıyla Medlerin, Perslerin (MÖ 533), Makedonya krallığının (MÖ 333)'de Selevkosların hakimiyeti altına girer.

Samsat MÖ 609'da Kommagene Krallığı'nın merkezi olur. Kommagene kralları Antiochos sanıyla anılır. 150 yıllık bu süre içinde 4 kral tahta geçmiştir. Bunlardan Kral Antichos III’ün Romalılara yenilgisi üerine Kommagene Devletinin egemeliği sona erdi. M.S. 72 yılında bir Roma eyaleti haline getirilen Samsat, bir ilim merkezi haline geldi. Ülü bilgin Lukianus bu dönemde Samsat’ta doğar. Bu arada Samsat birkaç kez Perslerle Romalılar arasında el değiştirir. M.S. 271’de tekrar Romalıların eline geçer. Bu dönemde nüfusu 50.000’i geçer.

Daha sonra Bizans’ın ve sonra da Arapların eline geçer. Samsat’a, Ömer zamanında Şimşat, Şümişat denir. 1085’te Melikşah, 1114’de Zengiler, 1180’de Selahattin Eyyubi, 1203’de Anadolu Selçukluları'nda Rüknettin Süleyman II, Samsat’a hakim olur. 1237’de Harzemşahlar tarafından yağma edilen Samsat, 1240’da Moğol İmparatoru Hülagü Han tarafından, sonra da Dulkadiroğulları tarafından istila edilir.

1392’de Yıldırım Beyazıt Tarafından Osmanlı Devleti’ne bağlanır. 1401’de Timur tarafından tahrip edilir. 1516’da Yavuz Sultan Selim tarafından tekrar Osmanlılara katılır. Osmanlı yönetiminde eski önemini kaybeder ve sancak merkezi olur.

Cumhuriyet döneminde daha da küçülerek bucak merkezi durumuna girer. Samsat, 1960’da ilçe merkezi haline getirilir ve Adıyaman iline bağlanır.

Samsat ilçesi, Atatürk Barajının göl sularının altında kalmasından dolayı 05.03.1988 tarihinde eski yerleşim yeriden tahliye edilmiş ve 21.04.1988 tarihli, 3433 sayılı kanunla, merkezi değiştirilerek bugünkü yerine taşınmıştır.

Günümüzde yapılan Arkeolojik araştırma ve kazılarla Eski Samsat ve civarında o dönemlere ait saraylar, su kemerleri, kaleler, v.b. yapılar, kıymetli eşyalar bulunmuştur. Bu eserlerden bir kısmı Adıyaman müzesinde sergilenmektedir.

Coğrafya

İlçemiz Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, Adıyaman ilinin Güney-Doğu kesiminde yer almakta olup, km²’ye 35 kişi düşmektedir.

Batısında Atatürk Baraj Gölü, kuzeyinde Kahta ilçesi, doğusunda Atatürk Baraj Gölü, güneyinde Atatürk Baraj Gölü (karşı kıyıda) Şanlıurfa ili Bozova ilçesi) bulunmaktadır.

Yeni Samsat ilçesi, Atatürk Baraj Gölü'nün kıyısında üç yandan baraj gölü ile çevrili bir yarımada görüntüsü almıştır. Denizden yüksekliği 610 m olan ilçemizin il merkezine uzaklığı 47 km'dir.

Arazi yapısı itibariyle ilçemiz, güneye doğru eğilimlerle alçalan bir ova görünümündedir. Bitki örtüsü olarak ekilen, hububat ve tütünden ibarettir.

İklim

Yazları oldukça sıcak ve kurak kışları ise ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimi göze çarpsa da nispi nemin düşük olması nedeniyle Güney Doğu Anadolu iklimine benzemektedir. Ancak son yıllarda Atatürk Baraj Gölü nedeniyle nem oranı nispetten artmıştır.

Nüfus

İlçenin nüfusu 2000 genel nüfus sayımına göre 12541 kişidir. Bunun 6917'si ilçe merkezinde, 5624'i ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.

Nüfusun tamamını Kürtler olusturmaktadir.

Yıllara göre ilçe nüfus verileri
Yıllar	Merkez	Köyler	Toplam
2007
2000	6917	5624	12541
1997
1990	3354	8097	11451
1985
1980
1975
1970
1965
1960

Dış bağlantılar

• YerelNet