Özbekistan'da kadın
_(5670562210).jpg) Özbekistan'da kadın | |
| Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi | |
|---|---|
| Hamilelikten dolayı anne ölümü (100.000'de) | 28 |
| Mecliste kadınlar | 22.1% (2012) |
| Orta öğretim 25 yaş üstü kadınlar | 65.9% (2010) |
| İşgücünde kadınlar | 51% (2014)[1] |
Özbekistan'daki kadınların sosyal ve yasal durumu; yerel gelenekler, din, Sovyet rejimi ve bağımsızlıktan bu yana değişen sosyal normlardan etkilenmiştir.[2]
Anne sağlığı ve doğum kontrol haplarının mevcudiyeti[değiştir | kaynağı değiştir]
Doğum kontrol haplarının ve anne sağlık hizmetlerinin mevcudiyeti karışıktır. 2003 yılında kadınların %62,3'ü ücretsiz kontraseptif kullanmaktadır.[3][4] Ancak BM, Özbekistan'da hamile kalmayı önlemek veya ertelemek isteyen kadınların yaklaşık %13,7'sinin doğum kontrol yöntemlerine sınırlı erişebilmesi nedeniyle bunu yapamadığını tahmin etmektedir.[5] 2000 yılında ülkede yaklaşık 20.900 ebe vardı.[6]
Zorunlu kısırlaştırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Özbekistan'da kadınların zorunlu kısırlaştırma uygulandığına dair haberler bulunmaktadır.[7][8][9] 12 Nisan 2012 tarihli BBC World Service "Assignment" raporunda, çoğu zaman bilgisi olmaksızın hükûmetin nüfusu kontrol etme çabasıyla kısırlaştırıldığına dair kanıtlar ortaya çıkarılmıştır.[10]
İntihar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kendini yakmak, Özbekistan'daki kadınlar arasında yaygın bir intihar şeklidir.[11] 2001 yılında tecavüz gibi nedenlerle yılda yaklaşık 500 kadının intihar ettiği tahmin edilmektedir.[12]
Kadın ticareti[değiştir | kaynağı değiştir]
Özbekistan Hükûmeti insan ticaretini kısıtlayacak bazı BM çabalarını kabul etmiştir.[13] Örneğin, insan ticareti mağdurları için telefon hatları mevcuttur[14] ve insan ticaretinin cezası beş ila sekiz yıl hapistir.[3][4]
Ancak, Özbekistan insan ticareti mağduru kadınların hem tedarikçisi hem de tüketicisi olduğundan insan ticareti devam etmektedir.[4][15]
Kadınların ekonomik fırsatları[değiştir | kaynağı değiştir]
"Sovyet döneminde ekonomideki toplumsal cinsiyet rolleri değişti ve bağımsızlıkla değişmeye devam ediyor."[16] Özbekistan'da kadınlar için ekonomik fırsatların artırılmasına yardımcı olacak programlar mevcutken, kalıcı sorunlar da vardır. Örneğin, iş gücü piyasası cinsiyet ayrımı yapmaktadır ve kadınlara genellikle daha düşük ücret ödenmektedir.[17] Kadınlar ayrıca gece mesaisine çıkmamakta veya fazladan mesai yapamamaktadırlar. 2003 yılı itibarıyla cinsel tacize karşı bilinen bir yasa yoktu.[18]
Engelli çocukları veya birçok çocuğu olan anneler, öngörülen emeklilik yaşından (55) beş yıl kadar erken (50) emekli olabilmektedirler.[3]
Zorla evlilik ve gelin kaçırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Gelin kaçırma yoluyla zorla evlilik ülkenin bazı bölgelerinde -özellikle Karakalpakistan'da- gerçekleşmektedir.[19] Gelin kaçırma olaylarının ekonomik istikrarsızlığa bağlı olduğuna inanılmaktadır.[20]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Labor force participation rate, female (% of female population ages 15-64) (modeled ILO estimate) - Data". data.worldbank.org. 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "Domestic Violence in Uzbekistan" (PDF). 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ a b c "Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women". Un.org. 2 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ a b c "The United Nations Human Rights Treaties". Bayefsky.com. 28 Mart 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "United Nations Statistics Division". Unstats.un.org. 10 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "Committee on Economic, Social and Cultural Rights". 21 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "BBC News - Uzbekistan's policy of secretly sterilising women". BBC News. 12 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.
- ^ "BBC Radio 4 - Crossing Continents, Forced Sterilisation in Uzbekistan". BBC. 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.
- ^ "Birth Control by Decree in Uzbekistan". Institute for War and Peace Reporting. 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.
- ^ "BBC World Service - Assignment, Forcible Sterilisation In Uzbekistan". BBC. 12 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.
- ^ "Institute for War and Peace Reporting | Giving Voice, Driving Change". Iwpr.net. 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "IWRAW Home Page". Iwraw.igc.org. 27 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ UN, CEDAW: (Concluding Observations, 2006) 5
- ^ UNFPA, State of the World Population 2006:( A Passage to Hope; Women and International Migration, 2006) 49
- ^ "International Covenant on Civil and Political Rights". 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ Uzbeks. (2003). In C. R. Ember, & M. Ember (Eds.), Encyclopedia of sex and gender: men and women in the world's cultures. Dordrecht, The Netherlands: Springer Science+Business Media.
- ^ CEDAW: Concluding Observations, 2006, Uzbekistan
- ^ "Not A Minute More : Ending Violence Against Women" (PDF). Cities-localgovernments.org. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ Alena Aminova, "Uzbekistan: No Love Lost in Karakalpak Bride Thefts" 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Institute of War and Peace Reporting, 14 June 2004
- ^ See Aminova; Jamila Sujud and Rashid Musayev, "Bride Kidnapping Returns in Central Asia 29 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Central Asia Online, 18 January 2010