Çong-Taş
.svg){kind=small} Çong-Taş, Kırgızistan
| |
|---|---|
 Kırgızistan'da konumu | |
| Bilgiler | |
| Rakım | 1.140 metre |
| Koordinatlar | 42°44′59″K 74°36′06″D / 42.74972°K 74.60167°D |
| Yönetim | |
| İl | Çuy İli |
| İlçe | Alamudun İlçesi |
Çong-Taş (Kırgızca: Чоң Таш; чоң büyük ve Таш taş anlamındadır,[1] Türkçe çeviriyazımı: Çoñ-Taş veya Çonğ-Taş) Kırgızistan'da Çuy İlinde ortalama deniz seviyesinden 1.140 metre yükseklikte yerleşik bir köydür.
Çüy оblаstı, Alamüdün rayonu'na bağlı olan Çonğ-Taş, başkent Bişkek’in güneyinde kısa bir mesafede - şimdi şehir insanlarının çok sevdiği bir dinlenme yeridir. Önceleri, göçebe oymakların hayvanlarıyla birlikte yayladan inip konakladıkları kışlak yeri olan yerleşim yeri, yerel göçebe insanların yerleşmek zorunda kaldıları 1930'lu yıllarda kurulmuştur.[2]
İsim kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]
Kırgızca'da coğrafi adlarda da sık görülen Çon (“sırt, arka.”), düzlük yerlerde bulunan büyük kambura benzer coğrafi şekiller için kullanılmaktadır. Kırgızistan'da bu kelimeyle kurulmuş, Beşik-Çon (2 köy), Çon-Arık (3 köy) , Çon-Aşuu (geçit), Çon-Say (geçit), Orto-Çon (köy) , Sarı-Çon (ırmak, köy, 2 sıradağ), Temir-Çon (ırmak, köy) ve Çaar-Çon (dağ, boğaz) gibi yer adları bulunur.
Sovyet katliam anıtı[değiştir | kaynağı değiştir]
1938 yılında, Kırgızistan Sovyetler Birliği'nin bir parçası iken, Çon-Taş, Sovyet gizli polisi NKVD, tarafından idam yeri olarak kullanılmıştır. 137 kişi - Kırgızistan'ın her yerinden politikacılar, öğretmenler, bilim adamları ve diğer uzman ve aydın insanlar - gizlice, Bişkek (Frunze) cezaevinden alınmış, kurşuna dizilmiş ve bedenleri köy yakınlarında bir dağ NKVD yerinde bir tuğla fırınında yakılmıştır. Bu, Joseph Stalin'in Orta Asya'daki milliyetçi hareketleri çökertme düzeninin bir parçasıdır.[2] Öldürülenlerin birisi de Törökul Aytmatov, Kırgız yazar Cengiz Aytmatov'un babasıdır.[3] Günümüzde, katliam anıtı bir taş heykel dikilidir.
1991 yılında Stalin baskı dönemi kurbanlarına ait bir toplu mezarın kazımı yapılmış. Kazıda, 40 cm toprağın altında, 4 × 4 × 4 ebadında bir oda bulunmuş, burada 137 (veya bazı kaynaklara göre, 138) iskeletler, bunların bazıları tam kişisel eşyaları ve kağıtları ile birlikte bulunmuştur. Cesetler 100 m. ilerideki "Ata Beyit" Mezarlığına (Babalar mezarlığı) taşınmış, tüm masrafları Cengiz Aytmatov ödemiştir.
Çon-Taş Katliamı İçin Kaynakça
- B.D. Abdırrahmanov, “Çon Taş”, Aktaranlar: Nurgül Moldalieva, Arslan Küçükyıldız ve Tuğba Ekici, Bilig, Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı, Ankara, 1997, Sayı 4, 13-16. s.
- “Törekul Aytmatov”, Aktaranlar: Nurgül Moldalieva, Arslan Küçükyıldız ve Tuğba Ekici, Bilig, Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı, Ankara, 1997, Sayı 4, 17-21. s.
Çon-Taş doğumlular[değiştir | kaynağı değiştir]
- Sopubek Begaliev, ekonomist ve siyasetçi.
- Suimenkul Chokmorov, aktör ve sanatçı.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Tuncer Gülensoy ve Burul Sağınbayeva, Kırgız Türkçesi-Türkiye Türkçesi ve Türkiye-Türkçesi-Kırgız Türkçesi sözlük, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri 2004.
- ^ a b Alan J. DeYoung, Madeleine Reeves, Galina K. Valyayeva (2006) "Surviving the Transition?: Case Studies of Schools and Schooling", ISBN 1593115113, s. 66. 14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ "Short description of the village and memorial". 26 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2010.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Kırgızistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |