Çikler
| Makale serilerinden |
 |
Çik veya Çikler - Kök Türkler çağında tarihi bir soy veya boy adı.
Adı
Latin transkripsiyonu ČIK şeklindedir. Orhon-Yenisey yazıtında boy adını dil araştırmacıları Çik olarak okumuşlardır.
Dil
Eski Türk dili, Çik dialekti. Bu ulus Orhon-Yenisey yazılıdır.
Yurdu
Yenisey (Uluğ-Kem).
Çik bir soy adıdır [1]. Çik adlı boy arasında başka boyların ulusları da bulunmaktadır.
Çağı
VIII.yüzyıl.
Çik adlı boy hakkında VIII. yüzyıl balbal taşlarında ve yazılı taşlarda bilgiler vardır. VIII. yüzyıl öncesinde ve sonrasında Yenisey bölgesinin boyları arasında geçer. Günümüz Tıva halkını oluşturan boylardan biri olduğu sanılmaktadır
Bu konuda araştırmacı İ.V.Kormuşin ise : "Çik denilen söz ile Ulug-Kem ulusu kendilerini adlandırmamıştır, o halde bu söz onların kalan boylarını adlandırmıştır" demiştir. Tandı Tıva'da bulunan balbal ve taşlarda Çik diye bir söz bulunamamıştır.
Oğuz boyları arasında geçen "Yiğdir" veya "Iğdır" denilen İğdir boyu vardır.
Orhun-Yenisey Yazısı
Bilge Kağan yazıtında (кирилл транскрипция)
Altı otuz yaşımda Çik bodun Kırgıs birle yağı boltı. Kem keçe Çik tapa süledim. Örpente sünüşdim, süsin sançdım,az bodunığ altım, ... içgirtim.
Tıva dile birebir aktarımı
Алды одус чажымда Чик чон Кыргыс биле дайзын болду. Хем кешкеш Чик талаже халдадым. Үрбүнге чаалаштым, шериин шиштедим, бичии чону алдым, ... чагыртты.
Çevirisi.
Yirmialtı yaşımda Çik topluluğu ile Kırgız halkı düşman oldu. Yenisey akarsuyunu geçip Çik halkına kadar savaşçılarım ile vardım. Ürbünde savaştım. Askerlerini yendim, sayıca az olan halk bana bağlandı. .
Nesilleri
Uluğ-Kem (Yenisey) ulusu.
Altaylardaki Çıgat ve Çıgandık adlı topluluklar var. Bu toplulukların Yenisey dolayından göçüp gittiğine dair bir bilgi henüz yoktur.[2]
Dipnotlar
- ^ Altaylarda "Çıgat" adlı bir boy ile benzeşmektedir.
- ^ Eskiden savaş olunca ulus başka yerlere göçederdi.
İlgili yayınlar
- ČIK III этн. народ, живший в верховьях Енисея, в Саянах … (češ — čik):арын 145.// Академия наук СССР институт языкознания. Древнетюркский словарь. Издательство «Наука» Ленинград, 1969 год. (Rusça)
- И. В. Кормушин. Древние тюркские языки. Учебное пособие для студентов вузов. Абакан: Издательство Хакаского государственного университета им. Н.Ф. Катанова, 2004. — 336 с. ISBN 5-7810-0279-0 (Rusça)
 | Türk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |