Çarşamba, Fatih
| Çarşamba | |
|---|---|
 | |
 Fatih | |
| Ülke |  Türkiye |
| Bölge | Marmara |
| İl | İstanbul |
| İlçe | Fatih |
| Zaman dilimi | UTC+2 (DAZD) |
| Alan kodu | (+90) 212 |
| Plaka kodu | 34 |
Çarşamba, Fatih, (Fatih, Çarşamba olarak da bilinir), İstanbul'un Fatih İlçesi'nin eski bir semti. Fatih Camii'nden Edirnekapı surlarına doğru giden Fevzi Paşa Caddesi'nin doğusunda, Küçük Nişanca semtinin kuzeyinden Haliç kıyısında Fener Mahallesi'ne kadar olan alanı kaplar.
Sınırları kesin belli olmamakla birlikte Mehmed Ağa Camii ve Hamamı ile İsmail Efendi Camii'nin bulunduğu alanı kapsar; güneydoğuda Darüşşafaka Lisesi ve eski Aspar Su Haznesi'ne (Çukurbostan) dayanır. Fatih semti, Sultanselim, Draman, Karagümrük, Edirnekapı, Fethiye ve Fener semtleriyle komşudur.
Adı
Adının kaynağı olarak iki sav vardır: Birincisi, İstanbul'un fethinden sonra Karadeniz kıyısından Çarşambalıların buraya yerleştirildiği ve odalar denilen bu yerleşme yerlerinden birisinin Çerşenbih (Çarşamba) adını aldığıdır. Diğer görüş ise, haftanın çarşamba günleri kurulan ünlü Çarşamba Pazarı'ndan dolayı zamanla semte Çarşamba denildiğidir.
Geçmişi
Bizans dönemi
Bizans döneminde bölgenin genel adı Deuteron'du ve Constantinus Suru'nun hemen dışında kalıyordu. Daha sonra Çarşamba semtinin kurulduğu yer ise Bizans'ın en büyük su haznelerinden olan Aspar Su Haznesi'nin hemen yakınıdır. Semtin Bizans İstanbul'unun ana arteri Mese'nin üzerinde olduğu sanılmaktadır. Bizans döneminde burada çok sayıda manastır ve kilisenin varlığı bilinmektedir. Bunlardan St. Notaire Kilisesi'nin bulunduğu noktanın Mehmed Ağa Camii ve Hamamı'nın kurulduğu yer olduğu da ileri sürülmektedir.
Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi
Osmanlıların kente ilk yerleştikleri yörede bulunduğu için, tarih boyunca birçok mescit, medrese, tekke ve türbenin yer aldığı; medrese mensuplarının mollaların, hocaların, ulema denilen zümreye dahil diğer bazı kişilerin yaşadığı bu semtteki dini nitelikli yapıların bir kısmı yanmış ya da çeşitli nedenlerle korunamamıştır.
1875'teki semt haritası, semtte özellikle medreselerin ve tekkelerin bulunduğunu göstermektedir. İçinde ve çevresindeki yatırlar, türbeler, semtin geleneksel, dinsel tarihi yapısının göstergeleridir. Sultan Selim mahallesinde yer almakla birlikte Çarşamba semtiyle de özdeşleşmiş Sultan Selim Camii, ayrıca İsmail Efendi Medresesi ve Camii, Murad Molla Kütüphanesi, Mehmed Ağa Camii ve Hamamı, Lokmacı Dede Türbesi, Kovacı Dede Türbesi buradadır. Darüşşafaka Lisesi ile Fatih Kız Lisesi de Çarşamba semti yakınındadır.
Semt günümüzde dinsel, geleneksel bir yaşamın merkezlerinden biri durumunda olup, semt sakinleri giyimlerinden yaşamlarına kadar bu kültürün temsilcileri görünümündedir. Eski Çarşamba Caddesi'nin adı günümüzde Darüşşafaka Caddesi'dir. Darüşşafaka Caddesi'nin Yavuz Selim Caddesi ile kesiştiği noktada karakol bulunmaktadır. 19. yy'ın sonlarında ve 20. yy'ın başlarında Çukurbostan ve diğer bostanlarla dolu olan, seyrek yerleşimli, dinsel ağırlıklı semt günümüzde, pek çok çevre semt gibi yapılaşmış ve betonlaşmış, bostan arazileri iskan bölgelerine dönüşmüştür.
Kaynaklar
- İstanbul Ansiklopedisi - T.C. Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı
Dış bağlantılar
www.facebook.com/FatihCarsamba (Türkçe)