Âşık Paşa
| Âşık Paşa | |
|---|---|
 Âşık Paşa'nın Kırşehir'de bulunan türbesinin maketi | |
| Doğum | 1272 Kırşehir |
| Ölüm | 3 Kasım 1333 Kırşehir |
| Mahlas | Âşık |
| Meslek | Yazar, şâir |
| Dil | Türkçe |
| Önemli eser | Garibnâme |
| Akrabalar | Muhlis Paşa (Baba) |
Etkilendikleri | |
Âşık Paşa (d. 1272 – ö. 3 Kasım 1333), Türk şâir ve mutasavvıf.
Kimliği
1272 yılında Kırşehir'de doğdu. Baba İlyas'ın oğullarından Muhlis Paşa'ın oğludur. Mutasavvıf bir aile geleneğinde yetişmiştir. Eserlerinde tasavvufun etkisi büyüktür. Dîndar birisidir ve bu nedenle eserlerindeki tasavvufi yönün yanı sıra yoğun biçimde dini motifler mevcuttur. Eserlerinin ve düşüncelerinin önemli bir yönü de o dönemde Türkçe'ye verdiği önemdir. Çünkü o dönemlerde Türkçe'den çok Arapça ve Farsça'ya değer verilmektedir, şâir bunu kınar ve eserlerini Türkçe ile kaleme alır.
Kırşehir'de yerleşen Muhlis Paşa'nın üç oğlundan en büyüğü Alâ ed-Dîn Ali'dir. Bu yüzden Alâ ed-Dîn Ali, baş ağa, yani en büyük kardeş olarak tanınmıştır. Baş Ağa adı zamanla Beşe, sonra da Paşa olarak söylenmiş, şiirlerinde (Âşık) mahlasını kullandığı için de, asıl adı unutularak (Aşık Paşa) adı, her tarafta ün yapmıştır.
Yaşamı
Âşık Paşa, dînî ve tasavvufî bilgilerini Kırşehirli Şeyh Süleyman'dan öğrenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş yıllarında babası ile birlikte Osman Gazi'nin yanında hizmet görmüştür. Orhan Gazi'nin Osmanlı İmparatorluğu'nun başına geçtiği yıllarda, Kırşehir'e gelerek baba ocağına yerleşmiştir. Âşık Paşa, Kırşehir'deki Âhiler'in büyük saygıyla bağlandıkları bir mürşid olarak çevresindeki Oğuzlara dostluk ve kardeşlik ilkelerini aşılamış, onlara Türkçe seslenmiş ve eserlerini Türkçe ile yazmıştır.
Vefatı
Kırşehir'de, 3 Kasım 1333 tarihinde vefat etmiştir. Mezarı üzerine türbe yapılmıştır ve bu türbe ziyaretgâh hâline gelmiştir.
Eserleri
- Garibnâme: 12 bin beyitlik ahlâkî, tasavvufî, didaktik bir eserdir.
- Fakrnâme
- Vasf-ı Hâl
- Kimya Risâlesi
- Hikâye
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Yavuz, Kemal "Âşık Paşa" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi , C. 1 s.259-261 , İstanbul: Yapi Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. ISBN 975-08090072-9