Şist
Şist ya da Kiltaşı, orta dereceden bir tür başkalaşım kayacı[1]'dır. (Bazen tortul kayaç olarak da adlandırılabilir.[2]) Şist kelimesi Yunanca bir sözcük olan σχίζειν (şizin)'den gelmektedir. Kelimenin anlamı "bölmek"tir. Şist'in anlamının Yunanca "bölmek" olmasının sebebi büyük olasılıkla, şistin alüminyum levhalar halinde kolayca ayrılabilir yapıda olmasından kaynaklanıyordur.
Kayaçlar sıcaklık ve basınç etkisi altında metamorfizmaya uğraması sonucu yapraklanmalı kayaçlara donüşür. Bu yapraklanmalı kayaçlara şist adı verilir. Şist kelimesi sedimanter bir kayaç için kullanılan bir ad değil de metamorfik kayaçların %80'ini ifade eden genel bir isimdir. Şist terimi kayaçların içindeki baskın minerallerle beraber kullanılarak asıl kayacın adını oluşturur. Örneğin mika açısından zengin olan ya da başkalaşarak mika açısından zenginleşmiş şistlere "mikaşist" denir. Bazı şistler ise renklerine göre adlandırılır. Yeşil bir madde olan serpentinit açısından zengin şist, yeşilşist ya da greenşist adını alır.
Madencilik Tarihi Terimolojisi
18.yy'ın ortalarından önce arduvaz, kiltaşı ve şist arasında bir ayrım yoktu[3]. Hatta kömür madenciliğince kiltaşı, 20.yy'a kadar arduvaz olarak adlandırıldı.[4]
-
Şist -
Mikaşist -
Yeşilşist -
Mavişist
Kaynakça
- ^ "Schist definition". Dictionary of Geology. Retrieved 2013-07-12.
- ^ http://tr.wiktionary.org/wiki/%C5%9Fist
- ^ R. W. Raymond, Slate, A Glossary of Mining and Metallurigical Terms, American Institute of Mining Engineers, 1881; page 78.
- ^ Albert H. Fay, Slate, A Glossary of the Mining and Mineral Industry, United States Bureau of Mines, 1920; page 622.