Önmaymunlar

İkizlerini emziren halka kuyruklu bir lemur

Önmaymunlar ya da prosimiyenler, modern zooloji'de artık kabul edilmeyen bir sınıflandırmaya göre maymunlar (primates) takımı'nın bir alt takımı. Makilerı, lorisleri, galagoları, ayayları ve tarsiyerleri kapsar. Bu sınıflandırmaya göre insansıların ve maymunların soyu tükenmemiş en eski atalarıdır. Prosimiyen, Eski Yunanca'da ön, öncesi gibi anlamlara gelen prodome sözcüğünün ilk hecesiyle Latince maymun anlamına gelen simia sözcüğünden oluşturulmuş bir kelimedir. Eosen dönemde yaşamışlardır.

Coğrafya

Önmaymunların çoğunluğu Madagaskar'da ve bir kısmı Güneydoğu Asya'da yaşar.

Yaşam Biçimleri

Prosimiyenler gece yaşamaya ve ağaç yaşamına uyum sağlamış primatlardır. Gözleri iri olmakla beraber renkli göremezler. Diğer primatlar başlarını 90 derece çevirebilirken prosimiyenler 180 derece çevirebilirler. Bunun nedeni gece yaşamları ve gözlerini antropoidler gibi oynatamıyor olmasıdır.

Sınıflandırma

Tarsiyerler hariç önmaymunların hepsi Strepsirrhini alt takımına dahildir. Soyu tükenmiş olan adapidler de büyük bir olasılıkla önmaymun grubuna dahildiler. Adapidler strepsirrhinilere oldukça yakın canlılardı. Omomyidler de çok büyük ihtimalle önmaymun grubunun soyu tükenmiş elemanlarındandır. Tarsiyerlere oldukça yakın canlılar olan omomyidlerin haplorrhine oldukları düşünülmektedir.

Kaynakça ve dipnotlar

• İngilizce Vikipedi, Prosimian maddesi, 27.07.2007
• Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, Prosimian maddesi