İçeriğe atla

Beta blokör: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Makina86 (mesaj | katkılar)
Bilgi eklendi. Bilgi kutusuna mavi bağlantı konuldu
Makina86 (mesaj | katkılar)
Bilgi eklendi
1. satır: 1. satır:
{{düzenle-tr}}
{{düzenle-tr}}

{{Infobox drug class
{{Infobox drug class
| Name = Beta blockers
| Name = Beta blokörler
| Synonyms = β-blokörler, beta-adrenerjik bloke edici ajanlar, beta antagonistleri, beta-adrenerjik antagonistler, beta-adrenoreseptör antagonistleri, beta adrenerjik reseptör antagonistleri, BB
| Synonyms = β-blokörler, beta-adrenerjik bloke edici ajanlar, beta antagonistleri, beta-adrenerjik antagonistler, beta-adrenoreseptör antagonistleri, beta adrenerjik reseptör antagonistleri, BB
| Image = Propranolol-2D-skeletal.png
| Image = Propranolol-2D-skeletal.png
17. satır: 16. satır:
}}
}}


'''Beta blokörler''', aynı zamanda '''β-blokerler''' olarak da yazılır, çoğunlukla anormal kalp ritimlerini ([[aritmi]]) tedavi etmek ve ilk kalp krizinden sonra kalbi ikinci [[kalp krizi]]nden korumak için kullanılan bir ilaç sınıfıdır ([[Profilaksi|ikincil önleme]]).<ref name="pmid10381708">{{dergi kaynağı | yazarlar = Freemantle N, Cleland J, Young P, Mason J, Harrison J | başlık = beta Blockade after myocardial infarction: systematic review and meta regression analysis | dergi = BMJ | cilt = 318 | sayı = 7200 | sayfalar =1730-1737| tarih = Haziran 1999 | pmid = 10381708 | pmc = 31101 |doi= 10.1136/bmj.318.7200.1730 }}</ref> Ayrıca, [[yüksek tansiyon]] tedavisinde yaygın olarak kullanılırlar, ancak artık çoğu hastanın ilk tedavisi için ilk tercih değildirler.<ref name="pmid24352797">{{dergi kaynağı | yazarlar = James PA, Oparil S, Carter BL, Cushman WC, Dennison-Himmelfarb C, Handler J, Lackland DT, LeFevre ML, MacKenzie TD, Ogedegbe O, Smith SC, Svetkey LP, Taler SJ, Townsend RR, Wright JT, Narva AS, Ortiz E | başlık = 2014 evidence-based guideline for the management of high blood pressure in adults: report from the panel members appointed to the Eighth Joint National Committee (JNC 8) | dergi = JAMA | cilt = 311 | sayı = 5 | sayfalar =507-520| tarih = Şubat 2014 | pmid = 24352797 |doi= 10.1001/jama.2013.284427 }}</ref>
'''Beta blokörler''', aynı zamanda '''β-blokerler''' olarak da yazılır, çoğunlukla anormal kalp ritimlerini ([[aritmi]]) tedavi etmek ve ilk kalp krizinden sonra kalbi ikinci [[kalp krizi]]nden korumak için kullanılan bir ilaç sınıfıdır ([[Profilaksi|ikincil önleme]]).<ref name="pmid10381708">{{dergi kaynağı | yazarlar = Freemantle N, Cleland J, Young P, Mason J, Harrison J | başlık = beta Blockade after myocardial infarction: systematic review and meta regression analysis | dergi = BMJ | cilt = 318 | sayı = 7200 | sayfalar =1730-1737| tarih = Haziran 1999 | pmid = 10381708 | pmc = 31101 |doi= 10.1136/bmj.318.7200.1730 }}</ref> Ayrıca, [[yüksek tansiyon]] tedavisinde yaygın olarak kullanılır ancak artık çoğu hastanın ilk tedavisi için ilk tercih değildirler.<ref name="pmid24352797">{{dergi kaynağı | yazarlar = James PA, Oparil S, Carter BL, Cushman WC, Dennison-Himmelfarb C, Handler J, Lackland DT, LeFevre ML, MacKenzie TD, Ogedegbe O, Smith SC, Svetkey LP, Taler SJ, Townsend RR, Wright JT, Narva AS, Ortiz E | başlık = 2014 evidence-based guideline for the management of high blood pressure in adults: report from the panel members appointed to the Eighth Joint National Committee (JNC 8) | dergi = JAMA | cilt = 311 | sayı = 5 | sayfalar =507-520| tarih = Şubat 2014 | pmid = 24352797 |doi= 10.1001/jama.2013.284427 }}</ref>

Beta blokörler, [[savaş ya da kaç tepkisi]]ne aracılık eden [[sempatik sinir sistemi]]nin [[Adrenerjik reseptör|adrenerjik beta reseptör]]leri üzerindeki [[endojen]] [[katekolamin]]ler [[Adrenalin|epinefrin]] (adrenalin) ve [[Noradrenalin|norepinefrin]] (noradrenalin) için reseptör bölgelerini tıkayan [[Antagonist (farmakoloji)|rekabetçi antagonist]]lerdir.<ref name="Frishman_2005">{{kitap kaynağı | kısım = Beta-Adrenergic Blockers | kısım-url = https://books.google.com/books?id=y3R1Vd3NHqcC&q=mode+of+action+of+beta+blockers&pg=PA152 | başlık = Current Cardiovascular Drugs | editörler = Frishman WH, Cheng-Lai A, Nawarskas J | yıl = 2005 | yayımcı = Current Science Group | erişimtarihi = 7 Eylül 2010 | isbn = 978-1-57340-221-7 }}</ref>{{rp|152}}<ref name="Barranger_2006">{{kitap kaynağı | yazarlar = Barranger K, Vivian E, Peterson AM | chapter = Hypertension | kısım-url = https://books.google.com/books?id=EaP1yJz4fkEC&pg=PA205 | başlık = Pharmacotherapeutics for advanced practice: a practical approach | editörler = Arcangelo VP, Peterson AM | yıl = 2006 | yayımcı = Lippincott Williams & Wilkins | sayfa = 205 | erişimtarihi = 7 Eylül 2010| isbn = 978-0-7817-5784-3 }}</ref> Bazıları tüm [[Adrenerjik reseptör|β-adrenerjik reseptör]] türlerinin etkinleşmesini engeller ve diğer β<sub>1</sub>, β<sub>2</sub> ve β<sub>3</sub> reseptörleri denilen üç beta reseptör tipinden biri için seçicidir.<ref name="Frishman_2005" />{{rp|153}} β1-adrenerjik reseptörler esasen kalpte ve böbreklerdedir .<ref name="Barranger_2006" /> β2-adrenerjik reseptörler esasen akciğerlerde, mide-bağırsak sisteminde, karaciğerde, rahimde, damar düz kasında ve iskelet kasındadır.<ref name="Barranger_2006" /> β3-adrenerjik reseptörler yağ hücrelerinde bulunur.<ref name="pmid7609752">{{dergi kaynağı | yazarlar= Clément K, Vaisse C, Manning BS, Basdevant A, Guy-Grand B, Ruiz J, Silver KD, Shuldiner AR, Froguel P, Strosberg AD | başlık = Genetic variation in the beta 3-adrenergic receptor and an increased capacity to gain weight in patients with morbid obesity | dergi = The New England Journal of Medicine | cilt = 333 | sayı= 6 | sayfalar = 352–354 |tarih = Ağustos 1995 | pmid = 7609752 | doi = 10.1056/NEJM199508103330605 }}</ref>

Beta reseptörleri [[kalp]] kasları, [[düz kas]]lar, solunum yolları, [[Atardamar|arter]]ler, [[böbrek]]ler ve [[sempatik sinir sistemi]]nin bir parçası olan diğer dokulardaki hücrelerde bulunur ve özellikle [[adrenalin|epinefrin]] (adrenalin) tarafından uyarıldıklarında stres tepkilerine yol açarlar. Beta blokerler epinefrin ve diğer stres hormonlarının reseptörlerine bağlanmayı engeller ve stres hormonlarının etkilerini zayıflatır.

1964'te [[James W. Black|James Black]]<ref name="telegraph">{{haber kaynağı|url=https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/medicine-obituaries/7507080/Sir-James-Black-OM.html|başlık=Sir James Black, OM|tarih=23 Mart 2010|gazete=The Telegraph|erişimtarihi=25 Mart 2010|ölüurl=hayır|arşivurl=https://web.archive.org/web/20100327031442/http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/medicine-obituaries/7507080/Sir-James-Black-OM.html|arşivtarihi=27 Mart 2010|df=mdy-all}}</ref> klinik açıdan anlamlı ilk beta blokörleri ([[propranolol]] ve pronetalol) sentezledi; [[anjina pektoris]]in tıbbi tedavisinde devrim yarattı<ref name="pmid10378820">{{dergi kaynağı | yazarlar = van der Vring JA, Daniëls MC, Holwerda NJ, Withagen PJ, Schelling A, Cleophas TJ, Hendriks MG | başlık = Combination of calcium channel blockers and beta blockers for patients with exercise-induced angina pectoris: a double-blind parallel-group comparison of different classes of calcium channel blockers. The Netherlands Working Group on Cardiovascular Research (WCN) | dergi = Angiology | cilt = 50 | sayı = 6 | sayfalar = 447–454 | tarih = Haziran 1999 | pmid = 10378820 | doi = 10.1177/000331979905000602 | s2cid = 21885509 }}</ref> ve birçok kişi tarafından 20. yüzyılın klinik tıp ve [[farmakoloji]]sine en önemli katkılardan biri olarak kabul edilir.<ref name="pmid9456487">{{dergi kaynağı | yazarlar = Stapleton MP |başlık = Sir James Black and propranolol. The role of the basic sciences in the history of cardiovascular pharmacology | dergi = Texas Heart Institute Journal | cilt = 24 | sayı = 4 | sayfalar = 336–342 |yıl= 1997 | pmid = 9456487 | pmc = 325477 }}</ref>


Başlıca hipertansiyon tedavisinde, çoğunlukla [[atenolol]] kullanılan çalışmaların [[meta-analiz]]leri, beta blokörlerin [[inme|felç]] ve toplam kardiyovasküler olayları önlemede [[Plasebo etkisi|plasebo]]dan daha etkili olmasına rağmen, [[renin-anjiotensin sistemi]]ni engelleyen [[diüretik]]ler (örn. [[ACE inhibitörü|ACE inhibitör]]leri) veya [[Kalsiyum kanal blokörü|kalsiyum kanal blokör]]leri kadar etkili olmadıklarını göstermiştir.<ref>{{dergi kaynağı | yazarlar = Wiysonge CS, Bradley HA, Volmink J, Mayosi BM, Opie LH | başlık = Beta-blockers for hypertension | dergi = The Cochrane Database of Systematic Reviews | cilt = 1 | sayı = 1 | sayfalar = CD002003 | tarih = Ocak 2017 | pmid = 28107561 | pmc = 5369873 | doi = 10.1002/14651858.CD002003.pub5 }}</ref><ref>{{dergi kaynağı |soyadı1=Reinhart |ad1=Marcia |soyadı2=Puil |ad2=Lorri |soyadı3=Salzwedel |ad3=Douglas M. |soyadı4=Wright |ad4=James M. |tarih=2023-07-13 |başlık=First-line diuretics versus other classes of antihypertensive drugs for hypertension |dergi=The Cochrane Database of Systematic Reviews |cilt=2023 |sayı=7 |sayfalar=CD008161 |doi=10.1002/14651858.CD008161.pub3 |issn=1469-493X |pmc=10339786 |pmid=37439548 }}</ref><ref>{{dergi kaynağı | yazarlar = Zhu J, Chen N, Zhou M, Guo J, Zhu C, Zhou J, Ma M, He L | başlık = Calcium channel blockers versus other classes of drugs for hypertension | dergi = The Cochrane Database of Systematic Reviews | cilt = 1 | sayı = 1 | sayfalar = CD003654 | tarih = Ocak 2022 | pmid = 35000192 | pmc = 8742884 | doi = 10.1002/14651858.CD003654.pub6 }}</ref><ref>{{dergi kaynağı | yazarlar = Wiysonge CS, Bradley HA, Volmink J, Mayosi BM, Opie LH | başlık = Beta-blockers for hypertension | dergi = The Cochrane Database of Systematic Reviews | cilt = 1 | sayı = 1 | sayfalar = CD002003 | tarih = Ocak 2017 | pmid = 28107561 | pmc = 5369873 | doi = 10.1002/14651858.cd002003.pub5 }}</ref>
Beta blokörler, [[savaş ya da kaç tepkisi]]ne aracılık eden [[sempatik sinir sistemi]]nin [[Adrenerjik reseptör|adrenerjik beta reseptör]]leri üzerindeki [[endojen]] [[katekolamin]]ler [[Adrenalin|epinefrin]] (adrenalin) ve [[Noradrenalin|norepinefrin]] (noradrenalin) için reseptör bölgelerini bloke eden [[Antagonist (farmakoloji)|rekabetçi antagonist]]lerdir.<ref name="Frishman_2005">{{kitap kaynağı | kısım = Beta-Adrenergic Blockers | kısım-url = https://books.google.com/books?id=y3R1Vd3NHqcC&q=mode+of+action+of+beta+blockers&pg=PA152 | başlık = Current Cardiovascular Drugs | editörler = Frishman WH, Cheng-Lai A, Nawarskas J | yıl = 2005 | yayımcı = Current Science Group | erişimtarihi = 7 Eylül 2010 | isbn = 978-1-57340-221-7 }}</ref>{{rp|152}}<ref name="Barranger_2006">{{kitap kaynağı | yazarlar = Barranger K, Vivian E, Peterson AM | chapter = Hypertension | kısım-url = https://books.google.com/books?id=EaP1yJz4fkEC&pg=PA205 | başlık = Pharmacotherapeutics for advanced practice: a practical approach | editörler = Arcangelo VP, Peterson AM | yıl = 2006 | yayımcı = Lippincott Williams & Wilkins | sayfa = 205 | erişimtarihi = 7 Eylül 2010| isbn = 978-0-7817-5784-3 }}</ref> Bazıları tüm [[Adrenerjik reseptör|β-adrenerjik reseptör]] türlerinin etkinleşmesini engeller ve diğerleri, β<sub>1</sub>, β<sub>2</sub> ve β<sub>3</sub> reseptörleri olarak adlandırılan bilinen üç beta reseptör tipinden biri için seçicidir.<ref name="Frishman_2005" />{{rp|153}} β1-adrenerjik reseptörler esasen kalpte ve böbreklerde bulunur.<ref name="Barranger_2006" /> β2-adrenerjik reseptörler esas olarak akciğerlerde, mide-bağırsak sisteminde, karaciğerde, rahimde, damar düz kasında ve iskelet kasında bulunur.<ref name="Barranger_2006" /> β3-adrenerjik reseptörler yağ hücrelerinde bulunur.<ref name="pmid7609752">{{dergi kaynağı | yazarlar= Clément K, Vaisse C, Manning BS, Basdevant A, Guy-Grand B, Ruiz J, Silver KD, Shuldiner AR, Froguel P, Strosberg AD | başlık = Genetic variation in the beta 3-adrenergic receptor and an increased capacity to gain weight in patients with morbid obesity | dergi = The New England Journal of Medicine | cilt = 333 | sayı= 6 | sayfalar = 352–354 |tarih = Ağustos 1995 | pmid = 7609752 | doi = 10.1056/NEJM199508103330605 }}</ref>


Beta blokerler, [[beta agonist]]lerden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Agonist gruba eklenen hacimli fenoksi grubu reseptörü işgal ederek ve agonistin bağlanmasını engeller. [[Propranolol]] bu grubun prototipi sayılır ancak [[beta reseptör]] seçiciliği yoktur. [[Kalp]] ve [[juksta glomerüler aparat]]ta bulunan [[B1 reseptörleri]]<ref>{{Web kaynağı|url=https://partone.litfl.com/adrenoreceptors.html|başlık=Life in the Fast Lane: Adrenoreceptors|erişimtarihi=6 Haziran 2022|tarih=6 Haziran 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200926125136/https://partone.litfl.com/adrenoreceptors.html|arşivtarihi=26 Eylül 2020|ölüurl=hayır}}</ref> ile [[göz]], damarlardaki [[düz kas]], [[akciğer]]ler ve [[pankreas]] gibi organlarda bulunan [[B2 reseptörü]]nü inhibe eder. Ayrıca lipofilitesi yüksek olduğundan [[Kan-beyin bariyeri|kan beyin bariyeri]]ni aşarak beyne geçer. Böylece [[konfüzyon]] ve [[sedasyon]] oluşturabilir. [[Astım]] ve [[diyabet]] hastaları dikkatle kullanmalıdır.
Beta blokerler, [[beta agonist]]lerden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Agonist gruba eklenen hacimli fenoksi grubu reseptörü işgal ederek ve agonistin bağlanmasını engeller. [[Propranolol]] bu grubun prototipi sayılır ancak [[beta reseptör]] seçiciliği yoktur. [[Kalp]] ve [[juksta glomerüler aparat]]ta bulunan [[B1 reseptörleri]]<ref>{{Web kaynağı|url=https://partone.litfl.com/adrenoreceptors.html|başlık=Life in the Fast Lane: Adrenoreceptors|erişimtarihi=6 Haziran 2022|tarih=6 Haziran 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200926125136/https://partone.litfl.com/adrenoreceptors.html|arşivtarihi=26 Eylül 2020|ölüurl=hayır}}</ref> ile [[göz]], damarlardaki [[düz kas]], [[akciğer]]ler ve [[pankreas]] gibi organlarda bulunan [[B2 reseptörü]]nü inhibe eder. Ayrıca lipofilitesi yüksek olduğundan [[Kan-beyin bariyeri|kan beyin bariyeri]]ni aşarak beyne geçer. Böylece [[konfüzyon]] ve [[sedasyon]] oluşturabilir. [[Astım]] ve [[diyabet]] hastaları dikkatle kullanmalıdır.

Sayfanın 06.34, 11 Temmuz 2024 tarihindeki hâli

Beta blokörler
Propranolol
Klinik olarak başarılı olan ilk beta bloker propranolol'un iskelet formülü
İlaç sınıfı
Sınıf tanımlayıcıları
Diğer adlarβ-blokörler, beta-adrenerjik bloke edici ajanlar, beta antagonistleri, beta-adrenerjik antagonistler, beta-adrenoreseptör antagonistleri, beta adrenerjik reseptör antagonistleri, BB
Amaçyüksek tansiyon, aritmi vs.
ATC koduC07
Biyolojik hedefBeta reseptörü
Klinik veri
Drugs.comİlaç Sınıfları
Consumer ReportsBest Buy Drugs
WebMDMedicineNet  RxList
MeSHD000319
Vikiveri öğesi

Beta blokörler, aynı zamanda β-blokerler olarak da yazılır, çoğunlukla anormal kalp ritimlerini (aritmi) tedavi etmek ve ilk kalp krizinden sonra kalbi ikinci kalp krizinden korumak için kullanılan bir ilaç sınıfıdır (ikincil önleme).[1] Ayrıca, yüksek tansiyon tedavisinde yaygın olarak kullanılır ancak artık çoğu hastanın ilk tedavisi için ilk tercih değildirler.[2]

Beta blokörler, savaş ya da kaç tepkisine aracılık eden sempatik sinir sisteminin adrenerjik beta reseptörleri üzerindeki endojen katekolaminler epinefrin (adrenalin) ve norepinefrin (noradrenalin) için reseptör bölgelerini tıkayan rekabetçi antagonistlerdir.[3]:152[4] Bazıları tüm β-adrenerjik reseptör türlerinin etkinleşmesini engeller ve diğer β1, β2 ve β3 reseptörleri denilen üç beta reseptör tipinden biri için seçicidir.[3]:153 β1-adrenerjik reseptörler esasen kalpte ve böbreklerdedir .[4] β2-adrenerjik reseptörler esasen akciğerlerde, mide-bağırsak sisteminde, karaciğerde, rahimde, damar düz kasında ve iskelet kasındadır.[4] β3-adrenerjik reseptörler yağ hücrelerinde bulunur.[5]

Beta reseptörleri kalp kasları, düz kaslar, solunum yolları, arterler, böbrekler ve sempatik sinir sisteminin bir parçası olan diğer dokulardaki hücrelerde bulunur ve özellikle epinefrin (adrenalin) tarafından uyarıldıklarında stres tepkilerine yol açarlar. Beta blokerler epinefrin ve diğer stres hormonlarının reseptörlerine bağlanmayı engeller ve stres hormonlarının etkilerini zayıflatır.

1964'te James Black[6] klinik açıdan anlamlı ilk beta blokörleri (propranolol ve pronetalol) sentezledi; anjina pektorisin tıbbi tedavisinde devrim yarattı[7] ve birçok kişi tarafından 20. yüzyılın klinik tıp ve farmakolojisine en önemli katkılardan biri olarak kabul edilir.[8]

Başlıca hipertansiyon tedavisinde, çoğunlukla atenolol kullanılan çalışmaların meta-analizleri, beta blokörlerin felç ve toplam kardiyovasküler olayları önlemede plasebodan daha etkili olmasına rağmen, renin-anjiotensin sistemini engelleyen diüretikler (örn. ACE inhibitörleri) veya kalsiyum kanal blokörleri kadar etkili olmadıklarını göstermiştir.[9][10][11][12]

Beta blokerler, beta agonistlerden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Agonist gruba eklenen hacimli fenoksi grubu reseptörü işgal ederek ve agonistin bağlanmasını engeller. Propranolol bu grubun prototipi sayılır ancak beta reseptör seçiciliği yoktur. Kalp ve juksta glomerüler aparatta bulunan B1 reseptörleri[13] ile göz, damarlardaki düz kas, akciğerler ve pankreas gibi organlarda bulunan B2 reseptörünü inhibe eder. Ayrıca lipofilitesi yüksek olduğundan kan beyin bariyerini aşarak beyne geçer. Böylece konfüzyon ve sedasyon oluşturabilir. Astım ve diyabet hastaları dikkatle kullanmalıdır. B1 blokerler (metoprolol gibi) düşük dozda selektif olduğundan astımlı hipertansif hastalarda daha güvenli kullanılırlar. Parasempatik sinir sistemini etkileyen beta blokerler, kan basıncını ve nabzı düşürür.

Kaynakça

  1. ^ Freemantle N, Cleland J, Young P, Mason J, Harrison J (Haziran 1999). "beta Blockade after myocardial infarction: systematic review and meta regression analysis". BMJ. 318 (7200). ss. 1730-1737. doi:10.1136/bmj.318.7200.1730. PMC 31101 $2. PMID 10381708. 
  2. ^ James PA, Oparil S, Carter BL, Cushman WC, Dennison-Himmelfarb C, Handler J, Lackland DT, LeFevre ML, MacKenzie TD, Ogedegbe O, Smith SC, Svetkey LP, Taler SJ, Townsend RR, Wright JT, Narva AS, Ortiz E (Şubat 2014). "2014 evidence-based guideline for the management of high blood pressure in adults: report from the panel members appointed to the Eighth Joint National Committee (JNC 8)". JAMA. 311 (5). ss. 507-520. doi:10.1001/jama.2013.284427. PMID 24352797. 
  3. ^ a b Frishman WH, Cheng-Lai A, Nawarskas J, (Ed.) (2005). "Beta-Adrenergic Blockers". Current Cardiovascular Drugs. Current Science Group. ISBN 978-1-57340-221-7. Erişim tarihi: 7 Eylül 2010. 
  4. ^ a b c Barranger K, Vivian E, Peterson AM (2006). "Hypertension". Arcangelo VP, Peterson AM (Ed.). Pharmacotherapeutics for advanced practice: a practical approach. Lippincott Williams & Wilkins. s. 205. ISBN 978-0-7817-5784-3. Erişim tarihi: 7 Eylül 2010. 
  5. ^ Clément K, Vaisse C, Manning BS, Basdevant A, Guy-Grand B, Ruiz J, Silver KD, Shuldiner AR, Froguel P, Strosberg AD (Ağustos 1995). "Genetic variation in the beta 3-adrenergic receptor and an increased capacity to gain weight in patients with morbid obesity". The New England Journal of Medicine. 333 (6). ss. 352–354. doi:10.1056/NEJM199508103330605. PMID 7609752. 
  6. ^ "Sir James Black, OM". The Telegraph. March 23, 2010. March 27, 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: March 25, 2010. 
  7. ^ van der Vring JA, Daniëls MC, Holwerda NJ, Withagen PJ, Schelling A, Cleophas TJ, Hendriks MG (Haziran 1999). "Combination of calcium channel blockers and beta blockers for patients with exercise-induced angina pectoris: a double-blind parallel-group comparison of different classes of calcium channel blockers. The Netherlands Working Group on Cardiovascular Research (WCN)". Angiology. 50 (6). ss. 447–454. doi:10.1177/000331979905000602. PMID 10378820. 
  8. ^ Stapleton MP (1997). "Sir James Black and propranolol. The role of the basic sciences in the history of cardiovascular pharmacology". Texas Heart Institute Journal. 24 (4). ss. 336–342. PMC 325477 $2. PMID 9456487. 
  9. ^ Wiysonge CS, Bradley HA, Volmink J, Mayosi BM, Opie LH (Ocak 2017). "Beta-blockers for hypertension". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (1). ss. CD002003. doi:10.1002/14651858.CD002003.pub5. PMC 5369873 $2. PMID 28107561. 
  10. ^ Reinhart, Marcia; Puil, Lorri; Salzwedel, Douglas M.; Wright, James M. (2023-07-13). "First-line diuretics versus other classes of antihypertensive drugs for hypertension". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2023 (7). ss. CD008161. doi:10.1002/14651858.CD008161.pub3. ISSN 1469-493X. PMC 10339786 $2. PMID 37439548. 
  11. ^ Zhu J, Chen N, Zhou M, Guo J, Zhu C, Zhou J, Ma M, He L (Ocak 2022). "Calcium channel blockers versus other classes of drugs for hypertension". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (1). ss. CD003654. doi:10.1002/14651858.CD003654.pub6. PMC 8742884 $2. PMID 35000192. 
  12. ^ Wiysonge CS, Bradley HA, Volmink J, Mayosi BM, Opie LH (Ocak 2017). "Beta-blockers for hypertension". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (1). ss. CD002003. doi:10.1002/14651858.cd002003.pub5. PMC 5369873 $2. PMID 28107561. 
  13. ^ "Life in the Fast Lane: Adrenoreceptors". 6 Haziran 2022. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2022.