Çankaya

Koordinatlar: 39°54′30″K 32°50′46″D / 39.90833°K 32.84611°D / 39.90833; 32.84611
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Çankaya, Ankara sayfasından yönlendirildi)
Başlığın diğer anlamları için Çankaya (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Çankaya
İlçe
Kızılay Meydanı
Kızılay Meydanı
Ankara
Ankara
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlAnkara
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
Coğrafi bölümYukarı Sakarya
İdare
 • KaymakamMurat Duru
 • Belediye başkanıHüseyin Can Güner (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam1157 km²
Rakım1000 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam920,890
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu06690
İl alan kodu0312
İl plaka kodu06
Resmî site
cankayakaymakamligi.gov.tr
Çankaya

Çankaya, Ankara ilinin bir ilçesi.[1] Ankara ilinin orta kesiminde bulunan ilçe,[2] Ankara'nın başkent olması ile birlikte Türkiye'nin yönetim merkezi durumuna gelmiştir.[1] 2024 yılı nüfus verilerine göre Ankara ilinin birinci, Türkiye'nin ise en büyük ikinci ilçesi konumundadır. Türkiye'nin en kalabalık ilçelerinden biri olarak nüfusu pek çok ilden daha fazladır.[3][4] Gün içinde iki milyona kadar çıkabilmektedir.[1] 102 lise ve 13 üniversitesi ile ilçe önemli bir eğitim kentidir.[5][6][7] Türkiye Cumhuriyeti Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığının yaptığı araştırmaya göre Türkiye'nin en gelişmiş 2. ilçesi seçilmiştir.[8]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Ankara tarihi

Çankaya sırasıyla Hatti, Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar, Pers İmparatorluğu, Makedonya Krallığı, Galatlar, Roma İmparatorluğu, Doğu Roma İmparatorluğu, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Anadolu Selçuklu Devleti, Ahiler ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerini yaşamıştır.[9] 19. yüzyılda önemini kaybeden yerleşim, 20. yüzyılın başlarında Bağdat Demiryolu'nun yapılması, daha sonra Mustafa Kemal Atatürk'ün, Kurtuluş Savaşı'nı buradan yönetmesi ile gelişti. Ankara'nın, 13 Ekim 1923 tarihinde, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti olmasının ardından gelişen Çankaya, 15 Haziran 1936 tarihinde 3012 No.lu Kanun ile ilçe statüsüne erişmiştir.[10][11] Ayrıca, bu tarihte Elmadağ ve Gölbaşı bucakları Çankaya ilçesine bağlanmıştır. 1960 yılında bucak teşkilatının kaldırılmasıyla Kayaş, Cebeci, Bahçelievler ve Dikmen bucakları bu statülerini kaybetmiştir. 30 Kasım 1983 tarihinde Çankaya sınırlarına dâhil olan Gölbaşı ve Mamak, ilçe statüsüne kavuşarak Çankaya'dan ayrılmıştır.[12]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Çankaya, İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısındaki Yukarı Sakarya Bölümü'nde yer alır. Çankaya'nın doğu ve kuzeydoğusunda yine Ankara iline bağlı Mamak, Altındağ ve Elmadağ, güneyinde Gölbaşı, batısında ise Etimesgut ilçeleri bulunur.[13] Çankaya, Orta Anadolu'nun düzlükleri ortasında kayalık bir alanda kurulmuştur. Bu kayalık alan, artık kentin merkezinde küçük bir ada niteliğindedir. Bu adayı yükseltiler çevreler, ortada bir çanak bırakırlar. Eskiden bataklık olan bu çanak, Cumhuriyet döneminde kurutularak yerleşime açılmıştır.[14]

Mahalleler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çankaya'nın 124 mahallesinin 99'u merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 710.283 kişi (%77) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 57,3 km uzaklıktaki Akarlar'dır. İlçede nüfusu en fazla olan, 30.111 kişi ile Birlik mahallesidir. Çankaya'nın nüfusu 2017 yılında %0,31 artmıştır.

Mahalleler
Semtler

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede karasal iklim hüküm sürmektedir. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kuraktır. Kışları kuru bir ayaz görülür. İlkbahar mevsiminde kırkikindi olarak adlandırılan yükselim yağışları düşer. İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin en az yağış alan bölümü[15] olduğu için ilçede yılın üçte biri güneşli geçer.[14] Ankara il merkezi'nin yıllık yağış ortalaması 404,5 milimetredir. En çok yağış 51,8 mm ile mayıs ayında düşerken, en az yağış 14,4 mm ile ağustos ayında düşer.[16]

 Ankara iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 16 19 25 30 33 37 40 42 35 32 24 17 42
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 1 4 10 15 20 24 27 28 24 18 10 4 15
Ortalama sıcaklık (°C) 0,4 1,9 6,0 11,2 15,9 19,9 23,4 22,9 18,5 12,9 6,6 2,3 10
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −6 −5 −1 3 6 9 12 12 8 3 −1 −3 3
En düşük sıcaklık (°C) −31 −31 −27 −11 −6 2 3 3 −2 −8 −18 −25 −31
Ortalama yağış (mm) 40 31 36 51 52 39 17 15 18 32 36 48 415
Kaynak: Worldweather.org[17] Weatherbase.com,[18][19]


Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Botanik Parkı
Kuğulu Park

Ankara ilinin en yüksek nüfusuna sahip ilçesi olan Çankaya'nın nüfusu 2020 sayımlarına göre 925.828 kişidir.[20] İlçe ayrıca Türkiye'nin de nüfus bakımından en büyük ikinci ilçesi konumundadır. 2000 nüfus sayımında 769.331 olan nüfus 21 yılda yaklaşık 156.497 kişi artmıştır. Bir milyona yaklaşan nüfusun 445.235'i erkek; 480.593'ü kadındır. Nüfusun tamamı kentte yaşar.[20]

Yıl Toplam Şehir Kır
1940[21] 69.899 48.052 21.847
1945[22] 22.571 veri yok 22.571
1950[23] 24.551 veri yok 24.551
1955[24] 210.294 180.989 29.305
1960[25][a] 323.814 304.077 19.737
1965[26] 496.953 470.454 26.499
1970[27] 683.210 653.290 29.920
1975[28] 927.809 895.005 32.804
1980[29] 968.668 921.882 46.786
1985[30][b] 667.351 665.128 2.223
1990[31] 714.330 712.304 2.026
2000[32] 769.331 758.490 10.841
2007[33] 792.189 792.189 veri yok
2008[34] 785.330 785.330 veri yok
2009[35] 794.288 794.288 veri yok
2010[36] 797.109 797.109 veri yok
2011[37] 813.339 813.339 veri yok
2012[38] 832.075 832.075 veri yok
2013[39][c] 914.501 914.501 veri yok
2014[40] 913.715 913.715 veri yok
2015[41] 922.536 922.536 veri yok
2016[41] 919.119 919.119 veri yok
2017[41] 921.999 921.999 veri yok
2018[41] 920.890 920.890 veri yok
2019[41] 944.609 944.609 veri yok
2020[41] 925.828 925.828 veri yok
2021[41] 949.265 949.265 veri yok
2022[41] 942.553 942.553 veri yok
2023[41] 937.546 937.546 veri yok

Not: 2004 yılında köyler mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.


Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüksek nüfusu nedeniyle birçok ilköğretim okulu ve liseye sahip olan Çankaya genel olarak bir öğrenci kenti görünümündedir. İlçede yüzden fazla ilköğretim kurumunun yanında,[5] onlarca lise bulunmaktadır.[6]

Üniversiteler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çankaya'daki on adet üniversitede yüz bini aşan öğrenci yüksek öğrenim görmektedir.[42] Türkiye'nin önemli üniversitelerinden birçoğu ile birlikte vakıf üniversiteleri ilçede yer almaktadır.[43] Dünya'nın en iyi bin üniversitesi listesinde, Türkiye'den dereceye giren iki üniversiteden biri Çankaya'dadır.[44] Kentte birçok üniversitenin yanı sıra, üniversite hastaneleri, fakülteler gibi üniversite alt kuruluşları bulunmaktadır. Çankaya'daki üniversitelere sadece Ankara'dan değil, Türkiye'nin dört köşesinden ve ülke dışından öğrenciler gelmektedir.[45][46][47] Çankaya'daki üniversiteler şunlardır:

Devlet: Ankara Üniversitesi,[48] Gazi Üniversitesi,[49] Hacettepe Üniversitesi,[50] Orta Doğu Teknik Üniversitesi:[51] Vakıf: Bilkent Üniversitesi,[52] Çankaya Üniversitesi,[53] TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi,[54] Ufuk Üniversitesi,[55] TED Üniversitesi:[56] Askeri: Kara Harp Okulu[57]

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Müzeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Ankara'daki müzeler
Pembe Köşk

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün mozolesinin bulunduğu Anıtkabir, Atatürk'e ait eşyaların da sergilendiği bir müze olarak ilçe sınırları içerisinde yer alır. İsmet İnönü Evi, Türkiye Cumhuriyeti 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün 1925’ten 1973’te ölümüne kadar 48 yıl yaşamış olduğu yer olarak, müze biçiminde varlığını sürdürmektedir. Orta Doğu Teknik Üniversitesi içerisinde yer alan ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi'nin kuruluş amacı; MÖ 7000 yılından beri Anadolu'da gelişen teknolojinin tarihini belgelemek ve günümüz teknolojisini sergilemektir. Türkiye Büyük Millet Meclisi yerleşkesinde yer alan Atatürk ve Meclis Müzesinde, 1920 ve 30'lardan kalma, Meclis, İnkılaplar ve Atatürk ile ilgili çeşitli belge ve fotoğraflar teşhir edilmektedir. Beşevler'de yer alan Atatürk Eğitim Müzesinde, Türk Eğitim Tarihi ile ilgili belge, eşya, kitap teşhir salonları, kütüphane ve Başöğretmen Atatürk arşivi bulunmaktadır. MTA Tabiat Tarihi Müzesinde, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'nün kuruluşundan bugüne kadar yapılmış jeolojik çalışmalar sırasında bulunan mineraller, taş örnekleri, fosiller sergilenmektedir. TRT Müzesinde, 1981 yılında eski radyo malzemeleri toplanarak sergilenmektedir. Jandarma'nın tarihini ve bugününü her yönüyle tanıtmak ve korumak amacıyla kurulan Jandarma Müzesi, Jandarma Eğitim Komutanlığı içerisinde yer almaktadır.[58] İlçede ayrıca Gazi Üniversitesi bünyesinde Gazi Üniversitesi Resim Heykel Müzesi ve Gazi Üniversitesi Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi, Ankara Üniversitesi bünyesinde Oyuncak Müzesi bulunur.[59]

Şenlikler[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe, Ankara'da gerçekleştirilen kültürel organizasyonların merkezi konumundadır. Bu faaliyetlerin birçoğu geleneksel hale gelmiştir. Çankaya'daki sinema alanındaki önemli organizasyonlardan biri Ankara Uluslararası Film Festivali'dir.[60] 1998 yılından beri düzenlenen festival, belgesel, uzun film ve kısa film yarışmaları barındırır. Yaklaşık 17 dalda ödül dağıtılır.

Tiyatro alanındaki önemli bir şenlik, Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat İçin Vakıf tarafından 1996 yılından beri gerçekleştirilen Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali'dir.[61]

Kore'de Savaşan Türkler Anıtı

Bunların haricinde Çankaya'da 1983'ten beri Ankara Uluslararası Müzik Festivali[62] ve 1996'dan beri de Ankara Caz Festivali gerçekleştirilir.[63]

Anıtlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Ankara'daki anıtlar ve heykeller

Çankaya'da irili ufaklı birçok tarihî ya da modern anıt bulunmaktadır. Bunların en önemlilerinden biri Kızılay Meydanı'ndaki, Emniyet Anıtı olarak da bilinen Güvenpark Anıtı'dır. Anıt, 1935 yılında Prof. C. Hozlmeister ve Prof. J. Thorak'a yaptırılarak Türk Polis Teşkilatı'na hediye edilmiştir. Projesi Prof. C. Hozlmeister tarafından çizilen anıtın kabartma ve heykelleri Prof. J. Thorak ve Anton Hanak tarafından yapılmıştır.[64] Özellikle Kızılay çevresindeki Sakarya ve Yüksel Caddelerinde birçok heykel bulunmaktadır. Bunların başlıcaları Taşankara ve Barış Heykeli'dir. Heykeltıraş Burhan Alkar tarafından 1979'da taştan yapılan Barış Heykeli, Sakarya Caddesi yaya bölgesinde bulunmaktadır. Genç bir kız ile erkeğin birlikte uçurdukları güvercin, özgürlük ve barışı simgelemektedir.[65] Bu heykel gibi Taşankara da Danimarkalı heykeltıraş Jørgen Haugen Sørensen tarafından 1992 yılında yapılmış ve Sakarya Caddesi yaya bölgesine konmuştur.[65]

4.30 metre yüksekliğindeki mermer Mimar Sinan Anıtı ise Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin önünde bulunmaktadır. Eserde Mimar Sinan kendine özgü kıyafetleriyle ayakta dururken resmedilmiştir. Bu anıt 1956 yılında heykeltıraş Hüseyin Anka Özkan'a yaptırılmıştır.[66]

Modern yapı ve yapıtlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çankaya'da 80'li yıllardan itibaren inşa edilen önemli eserler arasında, sadece ilçenin değil Ankara'nın da simgesi olan Atakule, Kocatepe Camii ve Hitit Güneş Kursu Anıtı sayılabilir. Atakule İş Merkezi, Ankara'nın başkent oluşunun 66. yıldönümü nedeniyle 13 Ekim 1989'da açılmıştır. Ankara ilinin ilk, Türkiye'de açılan ikinci alışveriş merkezi olan Atakule, 125 m yüksekliğe ve kulenin tepesinde döner restorana sahiptir.[67]

Kocatepe semtindeki Kocatepe Camii'nin yapımına 1967 yılında başlanmış ve 1987 yılında bitirilmiştir. 88 m uzunluğunda dört minaresi vardır.[68]

Çankaya Köşkü[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Çankaya Köşkü

1924 - 2014 yılları arası Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları'nın ikamet etmiş olduğu köşktür. 2014 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları'nın resmî konutunun Cumhurbaşkanlığı Külliyesi olmasıyla Çankaya Köşkü artık Türkiye Cumhuriyeti Başbakanları tarafından kullanılmaktadır. Çankaya Köşkü, Ankara'nın merkezi olan Kızılay Meydanı'nın yaklaşık 5 kilometre güneyindedir ve rakımı 1,071 metredir.

Ankara'nın yüksek bir tepesinde yer alan köşk, Kasabyan adlı bir Ermeni tüccar tarafından 1800'lü yılların son çeyreğinde bir bağevi olarak yaptırıldı. Sonrasında kentin zengin ailelerinden Bulgurzadeler'in eline geçti. Ankara Müftüsü Rıfat Efendi'nin gayretleriyle halk arasında 4500 lira toplanıp, Bulgurzade Tevfik Efendi'den satın alınan köşk, Mustafa Kemal Atatürk'e hediye edildi.

Mustafa Kemal Atatürk, 1921 yılında buraya yerleşmiştir. 1924 yılında Mimar Vedat Bey ve Mimar Arif Hikmet Bey'in yapmış olduğu ilavelerle köşk bugünkü halini almıştır.[69][70]

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara Kent Metro Ağı Haritası

İlçe Ankara ilinin merkezinde bulunmaktadır.[59] İlçe içi ulaşımı kolaylaştıran 4 adet faal, 2 adet de inşaat halinde olan metro vardır.[71] Metro güzergâhları Dikimevi - Söğütözü, M1 Kızılay - Batıkent, M2 Kızılay - Koru, M3 Batıkent - Törekent, M4 Gar - Gazino, M5 Gar - Esenboğa Havalimanı hatları üzerinde konumlanmıştır. Bu metrolar Çankaya'yı, Yenimahalle, Altındağ, Etimesgut, Sincan, Keçiören, Pursaklar, Çubuk ilçelerine bağlar. Yapımına 1992 yılında başlanan Ankaray metrosundan Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminali'ne direkt geçiş vardır.[72][73] Sincan-Kayaş Banliyö Tren Hattı'nın ilçe üzerinden geçen istasyonları mevcuttur. İlçeye havayolu ile ulaşım, 28 km mesafede bulunan, Çankaya'nın kuzeydoğusundaki Esenboğa Uluslararası Havalimanı ile mümkündür.[74]

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

İdari bölünme[değiştir | kaynağı değiştir]

1936 yılında Ankara'nın merkez ilçesi olan Çankaya'dan, 1960 yılında Elmadağ ayrılıp ilçe olmuştur. 1983 yılında ise Çankaya'dan Mamak ve Gölbaşı ayrılarak iki yeni ilçe kurulmuştur. 1984 yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi kurulmuş, Çankaya da bu belediyeye bağlı bir metropol olmuştur.[75] İlçe bir belediye başkanlığına ve bir kaymakamlığa bağlıdır. İlçede 124 tane mahalle vardır.[76]

Kaymakamlar[değiştir | kaynağı değiştir]

# Kaymakam Başlama Tarihi Bitiş Tarihi # Kaymakam Başlama Tarihi Bitiş Tarihi
1 Haluk Nihat Pepeyi 28 Şubat 1936 6 Haziran 1938 2 Daniş Yurdakul 6 Ocak 1938 10 Kasım 1941
3 Necmettin Ergün 1 Aralık 1941 2 Nisan 1942 4 Cemal Dinç 27 Ağustos 1942 3 Kasım 1943
5 Cemal Gönenç 6 Ocak 1944 8 Şubat 1947 6 Ekrem Güvenç 13 Şubat 1947 10 Mayıs 1949
7 Asım Sağıroğlu 11 Mayıs 1949 15 Kasım 1951 8 İbrahim Öztürk 5 Mayıs 1954 1 Aralık 1955
9 M. Kemal Yılmaz 20 Ocak 1956 28 Mayıs 1960 10 Selahattin Özaltan 8 Mayıs 1960 25 Ekim 1961
11 Faruk Cemal Vefkioğlu 20 Kasım 1961 27 Ocak 1965 12 S. Zeki Köseoğlu 12 Ağustos 1965 30 Kasım 1968
13 Ömer Haliloğlu 13 Kasım 1968 6 Ekim 1971 14 Tacettin Özünçer 6 Ekim 1971 29 Eylül 1977
15 Agah Büyüksağış 12 Aralık 1977 15 Şubat 1978 16 Fevzi Baysan 19 Haziran 1978 7 Aralık 1979
17 İ. Cahit Ertan 18 Şubat 1980 11 Nisan 1984 18 N. Kemal Eren 17 Eylül 1984 15 Eylül 1988
19 Çetin Yücel 15 Eylül 1988 3 Eylül 1992 20 T. Fikret Saygılı 3 Eylül 1992 21 Mart 1994
21 A. Namık Tekin 8 Haziran 1994 19 Eylül 1996 22 E. Selçuk Botsalı 19 Eylül 1996 17 Ekim 2001
23 M. Yıldırım Kadıoğlu 17 Ekim 2001 6 Kasım 2006 24 M. Hulusi Arat 7 Kasım 2006 18 Eylül 2011
25 Mehmet Ali Yıldırım 18 Eylül 2011 8 Ekim 2014 26 Aydın Ergün 8 Ekim 2014 16 Aralık 2016
27 Kadir Çakır 1 Aralık 2016 2 Kasım 2018 28 Hüdayar Mete Buhara 8 Kasım 2018 16 Mayıs 2022
29 Murat Duru 18 Mayıs 2022 Görevde
Kaynak:[77]

Belediye başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim İsim Parti
1984 Erdoğan Yavuzlar Anavatan Partisi
1989 Doğan Taşdelen Sosyaldemokrat Halkçı Parti
1994
1999 Haydar Yılmaz Cumhuriyet Halk Partisi
2004 Muzaffer Eryılmaz
2009 Bülent Tanık
2014 Alper Taşdelen
2019
2024 Hüseyin Can Güner

Çankaya Belediye Başkanlığı, 1963 yılından itibaren on iki seçimden dokuzunu CHP ya da SHP kazanmıştır. Geriye kalan üç yönetimin ikisi bağımsız, biri Anavatan Partisi'ne mensuptur. Belediye başkanlığını 2024'te yapılan seçimler sonucunda CHP'li Hüseyin Can Güner kazanmıştır ve bu görevi yürütmeye devam etmektedir.

Kardeş kentler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kardeş kentler:

Ön protokol imzalayanlar:

Görüntüler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Elmadağ ilçesinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.
  2. ^ Mamak ve Gölbaşı ilçelerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  3. ^ Yenimahalle ilçesinin bazı mahalleleri Çankaya ilçesine bağlandığından nüfus artışı fazla olmuştur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel
  1. ^ a b c "Çankaya Kaymakamlığı sitesi İlçe Tanıtımı bölümü". 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2009. 
  2. ^ Ankara districts görüntüsünde görüldüğü gibi
  3. ^ Bu illere örnek olarak; Tunceli, Hakkâri ve Karaman sayılabilir.
  4. ^ "En kalabalık ilçe Esenyurt'un nüfusu, 57 ili geçti". Anadolu Ajansı. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 
  5. ^ a b "Çankaya Millî Eğitim Müdürlüğü ilkokullar sayfası". 14 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  6. ^ a b "Çankaya Millî Eğitim Müdürlüğü liseler sayfası". 14 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  7. ^ "YÖK Universiteler". www.yok.gov.tr. 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 
  8. ^ "2022 İlçe SEGE Raporu" (PDF). 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022. 
  9. ^ Dünya Tarihi Atlası. ODTÜ Yayıncılık. ISBN 975-95848-3-2. 
  10. ^ "İl ve İlçe Kuruluş Tarihleri" (PDF). İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, İl Genel İdaresi Daire Başkanlığı, İl İdaresi ve Mülki Bölümler Şubesi. 2018. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020. 
  11. ^ "Çankaya Kaymakamlığı Tarihçesi". 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2009. 
  12. ^ "TARİHÇE". Çankaya Belediyesi. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020. 
  13. ^ [[:File::Ankara districts.png|Ankara districts]] görüntüsüne göre
  14. ^ a b "Çankaya Belediyesi". 19 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2009. 
  15. ^ "Türkiye Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Aylık ve Yıllık Ortalama Yağış Dağılışı (1960-2000) sayfası". 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009. 
  16. ^ "Türkiye Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara'nın Yıllık Toplam Yağış Verileri sayfası". 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009. 
  17. ^ "Worldweather.org". 9 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2010. 
  19. ^ "Türkiye Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü". 7 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009. 
  20. ^ a b "TUİK istatistikleri". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2016. 
  21. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  22. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  23. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  24. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  25. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  26. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  36. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  37. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  38. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  39. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  40. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  41. ^ a b c d e f g h i
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Çankaya Nüfusu - Ankara". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Ankara Çankaya Nüfusu". nufusune.com. 
  42. ^ "Çankaya Belediyesi resmi sitesi, kültürel yaşam bölümü". 8 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  43. ^ "Örnek olarak ODTÜ dünyanın en iyi 438. üniversitesi seçilmiştir. Hürriyet Gazetesinin konuya ilişkin sayfası". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
  44. ^ "Hürriyet Gazetesi konuya ilişkin sayfası". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  45. ^ "ODTÜ resmî sitesi, Erasmus ve Diğer Değişim Programları Yönergesi, Erasmus Kapsamında ODTÜ'ye Gelen Öğrenciler başlığı". 11 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
  46. ^ "E. Yağcı'nın konuya ilişkin makalesi" (PDF). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. [ölü/kırık bağlantı]
  47. ^ "Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi resmî sitesi, Sokrates/Erasmus başlığı". 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
  48. ^ "Ankara Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". 20 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  49. ^ "Gazi Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  50. ^ "Hacettepe Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". 14 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  51. ^ "ODTÜ resmî sitesi, İletişim bölümü". 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  52. ^ "Bilkent Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". 2 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  53. ^ "Çankaya Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". 26 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  54. ^ "TOBB ETÜ resmî sitesi, İletişim bölümü". 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  55. ^ "Ufuk Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". 22 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  56. ^ "TED Üniversitesi resmî sitesi, İletişim bölümü". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2012. 
  57. ^ "Kara Harp Okulu resmî sitesi, İletişim bölümü". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  58. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2009. 
  59. ^ a b "Kültür Bakanlığı, Ankara'nın ilçeleri sayfası". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2009. 
  60. ^ "Film Festivali resmî sitesi". 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  61. ^ "Tiyatro Festivali resmî sitesi". 21 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  62. ^ "Müzik Festivali resmî sitesi". 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  63. ^ "Caz Festivali resmî sitesi". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  64. ^ "ankaraheykelleri.com". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  65. ^ a b Ankara Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi - ISBN 975-95848-3-2 - Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları - Sayfa:269
  66. ^ "Kültür Bakanlığı, Ankara'nın Anıtları sayfası". 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2010. 
  67. ^ Mehmet Hengirmen. Turistik Ankara. Engin Yayınları. s. 86. ISBN 975-320-123-0. 
  68. ^ "T.C. Ankara Valiliği resmi sitesi, Camiler sayfası". 27 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2009. 
  69. ^ "Aksiyon dergisi, Kasapyan Köşkü'nden Çankaya'ya sayfası". 3 Eylül 2007. Erişim tarihi: 16 Haziran 2009. [ölü/kırık bağlantı]
  70. ^ "Zaman gazetesi, Kasapyan Köşkü'nden Çankaya'ya sayfası". 4 Eylül 2007. Erişim tarihi: 16 Haziran 2009. [ölü/kırık bağlantı]
  71. ^ "Ego Genel Müdürlüğü'nün konuya ilişkin sayfası". 3 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2009. 
  72. ^ "Ego Genel Müdürlüğü'nün konuya ilişkin sayfası". 24 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2009. 
  73. ^ "Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ulaşım Rehberi sayfası". 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2009. 
  74. ^ "Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı resmi sitesi, Ulaşım sayfası". 24 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2009. 
  75. ^ "Çankaya Kaymakamlığı resmî sitesi". 8 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2009. 
  76. ^ "Çankaya Kaymakamlığı resmî sitesinin konuya ilişkin sayfası". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014. 
  77. ^ "Çankaya Kaymakamlığı resmî sitesi". 25 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2009. 
  78. ^ "Çankaya Belediyesi". 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014. 
Genel

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yenimahalle, Altındağ
 
Etimesgut Kuzey Mamak
Batı   Çankaya    Doğu
Güney
Gölbaşı, Balâ Elmadağ
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çankaya&oldid=32936880" sayfasından alınmıştır