Kramp
Kramp, ani, istemsiz bir kas kasılması veya aşırı kısalmasıdır; genellikle geçici ve zararsız olmakla birlikte, önemli derecede ağrıya ve etkilenen kasta felç benzeri hareketsizliğe neden olabilirler. Kas krampları yaygındır ve genellikle hamilelik, fiziksel egzersiz veya aşırı efor, yaş ile ilişkilidir veya bir motor nöron bozukluğunun bir işareti olabilir.[1] Bir iskelet kasında veya düz kasta kramplar oluşabilir. İskelet kası kramplarına, kas yorgunluğu veya sodyum (hiponatrem) adı verilen bir durum), potasyum (hipokalem) adı verilen) veya magnezyum (hipomagnezemi adı verilen[2]) gibi elektrolitlerin eksikliği neden olabilir. Bazı iskelet kası kramplarının bilinen bir nedeni yoktur.[1] Düz kas krampları regl veya gastroenterit nedeniyle olabilir.
Bir kramp genellikle aniden başlar ve genellikle birkaç saniye, dakika veya saat içinde kendi kendine geçer. Huzursuz bacak sendromu ve dinlenme krampları, kas krampları ile aynı kabul edilmez.[1]
Patofizyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Kas kasılması, beynin nöronlar boyunca uzanan elektrik yüklerindeki dalgalar olan aksiyon potansiyellerini başlatmasıyla başlar. Dalgalar, bir kastaki bir hücre grubuna gider ve kalsiyum iyonlarının, hücrelerin kalsiyum depolama alanları olan sarkoplazmik retikuladan (SR) çıkmasına izin verir. Serbest kalan kalsiyum, enerji taşıyan adenozin trifosfat (ATP) moleküllerinin gücü altında miyofibrillerin büzülmesini sağlar. Bu arada, kalsiyum hızlı kalsiyum pompaları tarafından hızlı bir şekilde SR'ye geri pompalanır. Her kas hücresi tamamen kasılır; tüm kasın daha güçlü kasılması, kastaki daha fazla hücre grubu üzerinde daha fazla aksiyon potansiyeli gerektirir. Aksiyon potansiyelleri durduğunda, SR'den kalsiyum akışı durur ve kas gevşer. Hızlı kalsiyum pompaları, sodyum-potasyum gradyanı tarafından çalıştırılır. Sodyum-potasyum gradyanı, sodyum-potasyum pompası ve bunlarla ilişkili iyon kanalları tarafından korunur. Potasyum veya sodyum eksikliği, sodyum-potasyum gradyanının kalsiyum pompalarını çalıştıracak kadar güçlü olmasını engeller; Kalsiyum iyonları miyofibrillerde kalır, kası kasılmaya zorlar ve krampa neden olur. Sodyum gradyanı yerine ATP tarafından desteklenen yavaş kalsiyum pompaları kalsiyumu tekrar depoya ittiğinden, kramp sonunda hafifler.[kaynak belirtilmeli]
Aktin filamentlerinden tam olarak ayrılmayan miyozin proteinleri nedeniyle kaslar düzgün bir şekilde gevşeyemediğinde kramplar meydana gelebilir. İskelet kasında, ATP seviyeleri, aktine bağlanmaları veya aktine ayrılmaları ve kasılma veya gevşemeye izin vermeleri için miyozin başlarına bağlanacak kadar büyük olmalıdır; yeterli düzeyde ATP olmaması, miyozin başlarının aktine bağlı kaldığı anlamına gelir. Miyozin proteinleri ayrılıp kasın gevşemesine izin vermeden önce kasın iyileşmesine (ATP'yi yeniden sentezlemesine) izin verilmelidir. İskelet kasları, antagonistik çiftler olarak çalışır. Bir iskelet kasının kasılması, çiftteki karşıt kasın gevşemesini gerektirir.
Ayırıcı tanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kramp nedenleri arasında hiperfleksiyon, hipoksi, sıcaklıkta büyük değişikliklere maruz kalma, dehidrasyon veya düşük kan tuzu bulunur.
1965 gibi erken bir tarihte araştırmacılar, bacak kramplarının ve huzursuz bacak sendromunun bazen hiperinsülinemi olarak adlandırılan aşırı insülinden kaynaklanabileceğini gözlemlediler.[3]
Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]
Germe, masaj ve bol sıvı içmek basit kas kramplarının tedavisinde yardımcı olabilir.[4]
İlaç tedavisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Sıtma önleyici ilaç kinin, kramp sayısını, krampların yoğunluğunu ve bir kişinin kramp yaşadığı gün sayısını azaltmak için biraz etkili olabilen geleneksel bir tedavidir. Kinin, bir kas krampının süresini (uzunluğunu) azalttığı gösterilmemiştir.[1] Kinin tedavisi hematolojik ve kardiyak toksisiteye yol açabilir. Düşük etkinliği ve olumsuz yan etkileri nedeniyle kas kramplarının tedavisinde ilaç olarak kullanılması FDA tarafından önerilmemektedir.[5]
Magnezyum genellikle kas kramplarını tedavi etmek için kullanılır. Orta kalitede kanıtlar, magnezyumun yaşlı erişkinlerde krampları tedavi etme veya önlemede etkili olmadığını göstermektedir.[1] Magnezyumun hamilelik, karaciğer sirozu, diğer tıbbi durumlar veya egzersiz nedeniyle oluşan kramplara yardımcı olup olmadığı bilinmemektedir.[1] Oral magnezyum tedavisinin önemli yan etkileri yok gibi görünmektedir, ancak bu ilacı kullanan kişilerin %11-37'sinde ishal ve mide bulantısı ile ilişkili olabilir.[1]
Önleme[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeterli kondisyon, antrenman, zihinsel hazırlık, hidrasyon ve elektrolit dengesi kas kramplarını önlemede yardımcı olabilir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g Garrison (September 2020). "Magnesium for skeletal muscle cramps". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2020 (9): CD009402. doi:10.1002/14651858.CD009402.pub3. ISSN 1469-493X. PMC 8094171 $2. PMID 32956536. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Gragossian (6 Eylül 2020). "Hypomagnesemia". National Center for Biotechnology Information (NCBI). PMID 29763179. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
Hypomagnesemia is an electrolyte disturbance caused when there is a low level of serum magnesium [...] in the blood
- ^ Roberts (1965). "Spontaneous Leg Cramps and "restless Legs" Due to Diabetogenic Hyperinsulinism: Observations on 131 Patients". Journal of the American Geriatrics Society. 13 (7): 602-38. doi:10.1111/j.1532-5415.1965.tb00617.x. PMID 14300967.
- ^ a b Bentley S (June 1996). "Exercise-induced muscle cramp. Proposed mechanisms and management". Sports Med. 21 (6): 409-20. doi:10.2165/00007256-199621060-00003. PMID 8784961. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "PMID 8784961" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Assessment: Symptomatic treatment for muscle cramps (an evidence-based review): Report of the Therapeutics and Technology Assessment Subcommittee of the American Academy of Neurology". Neurology. 74 (8): 691-6. 2010. doi:10.1212/WNL.0b013e3181d0ccca. PMID 20177124.