Rika

Rika, rıka veya rik’â, (Arapça: رقعة, reqʿā) Nesih'in dendansız, yuvarlak ve kıvrak bir türüne verilen ad ve Arap harflerinin en çok kullanılan el yazısı biçimidir.

Rika hat çeşidi

Gelişim

Bu el yazısı biçimi tawqīʿ'den geliştirilmiş, kısa bildiri (roqʿa)'leri yazımı sırasında zaman ve mekandan tasarruf etmek için basitleştirilmiştir. Harfler, ister bağlantısız veya bağlantılı da olsa genellikle ṯolṯ ve tawqīʿ gibi aynı şekildedir, ama bazı açılardan farklıdır: boyutu küçük ve gözde kapalı, ama bağlantısız döngüler ve ilk harfler ṣād, żād, ṭā, ẓā, ʿayn ve ḡayn her zaman açık tutulur. Başlık parçaları ve Kur'an'da kitap baskı özelliklerini açıklayan yazıları ve diğer kitapların bitiş tarihleri, ün sahibi kişilerin ve yazarların isimleri daha çok rika ile yazılmıştır. Orta çağlarda, Müslüman ülkelerde en yaygın kullanılan rika, ilerleyen zamanlarda Türkiye'de ve İran dışında Arap ülkelerinde, diğer el yazısı biçimlerine göre üstünlük kazanmıştır. Genellikle, ijaza veya icâzet (mezuniyet belgesi veya diploma) denilen belgelerin yazımında kullanılmıştır. Günümüzde hala birkaç hattat rika ile çalışmaktadır.

Osmanlı Devleti Dönemi'nde günlük yazışmalar, mektuplar, el yazması eserler için kullanılan ve ilk olarak Osmanlı Devleti tarafından kullanılan yazı tipidir. Harf İnkılâbı'yla birlikte Osmanlıca kaldırıldığı için bu hat çeşidi Türkiye'de sadece hat sanatı olarak icra edilmektedir. Resmi dili Arapça olan ülkeler arasında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kaynakça

• Muhiddin Serin, Şevki Efendi'nin sülüs ve nesih meşk murakkai, Kubbealtı Neşriyatı İstanbul, 1996 ISBN 975-7663-29-8
• Ali Alparslan, Osmanlı Hat Sanatı Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, 2. baskı, İstanbul 2004.

Dış bağlantılar

• Calligraphy Qalam8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Mehmet Çebi Derleminden Hilye-i Şerife Örnekleri16 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kalem Güzeli Türk-İslam Sanatları

Wikimedia Commons'ta Rika ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur