Umut (film, 1970)

Umut
	Filmin sinema afişi
Yönetmen	Yılmaz Güney
Yapımcı	Cevat Alkan; Yılmaz Güney; Abdurrahman Keskiner
Senarist	Yılmaz Güney
Hikâye (eser)	Yılmaz Güney
Oyuncular	Yılmaz Güney; Tuncel Kurtiz; Gülsen Alnıaçık; Osman Alyanak; Enver Dönmez; Kürşat Alnıaçık; Lütfü Engin; Ahmet Koç
Müzik	Arif Erkin
Görüntü yönetmeni	Kaya Ererez
Kurgu	Celal Köse
Yapım şirketi	Güney Film
Stüdyo	Lale Film
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram
Renk	Siyah–beyaz
Yapım yılı	1970
Çıkış tarih(ler)i	Eylül 1970 (Türkiye); Mayıs 1971 (Cannes)
Süre	100 dakika
Ülke	Türkiye
Dil	Türkçe
Çekim yer(ler)i	Çukurova

Umut, senaristliğini, yönetmenliğini, yapımcılığını ve başrol oyunculuğunu Yılmaz Güney'in yaptığı 1970 yapımı filmdir. Filmin oyuncu kadrosunda Yılmaz Güney'in yanı sıra Tuncel Kurtiz, Gülsen Alnıaçık, Osman Alyanak ve Enver Dönmez yer almaktadır.^[1]^[2] Film, geçimini atına bağlamış olan bir faytoncunun, atının bir araba çarpması sonucu ölmesinin ardından meçhul bir definenin peşinden koşmasını anlatmaktadır.^[3] Türk sinemasının ilk gerçekçi filmi olan Umut, ülkede o tarihe kadar çekilen en iyi film olarak kabul edilmiştir.^[4]^[5] Çekildiği dönemde Türkiye'de sansüre uğrayan film,^[6] 1971'de Cannes Film Festivali'nde,^[7] ardından restore edilmiş hâliyle 2015'te Venedik Film Festivali'nin "Klasikler" bölümünde gösterilmiştir.^[8] Film ayrıca, 1970'de düzenlenen 2. Adana Altın Koza Film Festivali'nde beş farklı dalda ödül kazanmış ve 2015'teki 47. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri'nde "100 Yılın En İyi Türk Filmi" seçilmiştir.^[9]

Konusu[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyah–beyaz olarak çekilen filmde, faytonculuk yaparak yaşamını kazanmaya çalışan Cabbar'ın ve ailesinin içine düştüğü çıkmazlardan kurtulmaya çalışması anlatılır. Atı zengin bir adamın arabasının çarpması sonucu ölen Cabbar, ailesini geçindirmek için emeğiyle çalışarak para kazanamayacağını düşünerek kestirme bir yol aramaya başlar. Aldığı Millî Piyango biletine de ikramiye çıkmayınca, bu kez arkadaşı Hasan ve mahalleden Hüseyin Hoca ile birlikte defineci olmaya karar verir.

Oyuncular[değiştir | kaynağı değiştir]

Yılmaz Güney — Cabbar
Tuncel Kurtiz — Hasan
Gülsen Alnıaçık — Fatma
Osman Alyanak — Hüseyin Hoca
Enver Dönmez — Yankesici
Kürşat Alnıaçık — Mehmet Emin
Lütfü Engin — Bakkal
Ahmet Koç — Tamirci
Nizam Ergüden — Nizam
Sema Engin — Cemile
Sevgi Tatlı — Hatice
Hicret Gürson — Hicret
Kemal Tatlı — Polis şefi
Nimet Tezel — Cabbar'ın annesi

Film hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]

Film, 19–26 Eylül 1970 tarihleri arasında düzenlenen 2. Adana Altın Koza Film Festivali'ne katıldı ve festivalde beş farklı alanda ödüle değer görüldü. Öncelikle, festivalin en prestijli ödülü olan En İyi Film Ödülü'nü kazandı. Ayrıca Yılmaz Güney, bu filmle En İyi Erkek Oyuncu ve En İyi Senaryo ödüllerini de kazandı. Filmin dram yönünden ağır basan müziklerini yapan Arif Erkin, bu filmdeki başarısından ötürü En İyi Müzik Ödülü'nün sahibi oldu.^[10] Filmin yapımında önemli rol oynayan Lale Film şirketi de, En İyi Stüdyo Ödülü'nü aldı.^[11] Altın Koza Festivali'ndeki başarılarına karşın Sansür Kurulu, filmde yer alan faytoncunun giyimi ve kuşamının fakirliğin bir sembolü olarak ele alınmasını, karakol sahnesinde devlet polisinin zengin otomobil sahibi hakkında takibat yapmayacağı kanaati verilmesini, faytoncunun iş ararken zengin–fakir ayrımı yapılmasını, Cabbar ve Hasan'ın Amerikalı siyahiyi soymasını ve sabah namazının güneş doğduğu sırada kılınmasını sakıncalı bularak filmi yasakladı.^[4]^[12]

Sansüre uğradıktan sonra film, kaçak olarak 1971 Cannes Film Festivali'nde gösterildi ve bu festivalde gösterilen ilk Türk filmi oldu.^[8]^[13] Filmin başrolü, senaristi ve yönetmeni olan Yılmaz Güney, Çukurova'da çekimlerini yaptığı filmde aslında babasının hikâyesini anlatmıştır.^[8] Konuyla ilgili olarak filmin başrollerinden Tuncel Kurtiz, Güney'in babasının define ararken evlerinin temellerine kadar kazdığını dile getirmiştir.^[14] Yılmaz Güney ise bu konu hakkında 1983 tarihli bir röportajında şöyle demiştir:

Bu film benim için özyaşamsaldı. Çocukken babam da hazine avına çıkmıştı, kendim de bir aralar fayton sürücülüğü yapmıştım. O aralar ülkeyi renkli filmler sarmıştı ve Umut'un siyah–beyaz olması işleri kolaylaştırmadı.
— Yılmaz Güney, Sight and Sound, 1983^[15]

Umut filmi, Sinema Yazarları Derneği üyeleri tarafından, Türk sinemasının 100. yılı hasebiyle 11 Mart 2015 tarihinde düzenlenen 47. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri töreninde "Türk sinemasının en iyi filmi" seçildi.^[16] Ayrıca Hürriyet gazetesinin sinema alanında deneyimli 100 kişiyle gerçekleştirdiği 2017 tarihli çalışmada, "Türk Sinemasının En İyi 100 Filmi" sıralamasında da 1. seçildi. 100 jürinin 1'den 10'a kadar puan verdiği çalışmada 361 puanla 1. seçilen Umut filminin neden en iyi film seçildiğiyle ilgili olarak oyuncu Ercan Kesal şunları yazdı:

"Eve kırk lira bıraktıydım, çoluk çocuk açtır şimdi!" diyerek kendini deliliğin kucağına bırakan Arabacı Cabbar'ın define peşine düştüğü umutsuz hikâyesindeki dünya, Yılmaz Güney'in Adana'sının ve Türkiye'nin fotoğrafıdır.

Hiç kimse Umut'u seyrettikten sonra dünyaya filmden önceki gözleriyle bakamaz.

İyi filmler insanın kalbinde kıvılcımlar çakar, ateş yakar. Ateş dünyayı değiştirmiştir. İyi filmler de değiştirir. Umut'u en iyi film yapan da budur.
— Ercan Kesal, Hürriyet, 2017^[5]

Ödüller ve festivaller[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl	Ödül töreni	Kategori	Kazanan	Sonuç	Kaynak
1970	2. Adana Altın Koza Film Festivali	En İyi Film	Yılmaz Güney	Kazandı	^[11]
		En İyi Erkek Oyuncu	Yılmaz Güney	Kazandı
		En İyi Senaryo	Yılmaz Güney	Kazandı
		En İyi Müzik	Arif Erkin	Kazandı
		En İyi Stüdyo	Lale Film	Kazandı
2015	47. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri	100 Yılın En İyi Türk Filmi	Umut	Kazandı	^[9]

Yıl	Festival	Ülke	Sonuç	Kaynak
1971	Cannes Film Festivali	Fransa	Gösterildi	^[17]
1981	Toronto Uluslararası Film Festivali	Kanada	Gösterildi
2004	Karlovy Vary Uluslararası Film Festivali	Çekya	Gösterildi
2015	Venedik Uluslararası Film Festivali	İtalya	Gösterildi

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de Umut filmi
MUBI sitesinde Umut filmi
Güney Film'in resmî YouTube kanalında filmin tamamı bulunmaktadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Umut (1970) Filmi". Sinemalar.com. 2 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
^ "Umut (1970)". sinefil.com. 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
^ "Umut (film, 1970) Özeti". Beyazperde. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
^ ^a ^b Dönmez–Colin, Gönül (2007). The Cinema of North Africa and the Middle East (İngilizce). Wallflower Press. ss. 41-49. ISBN 978-1-905674-10-7. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
^ ^a ^b "Sinemamızın en iyi 100 filmi". Hürriyet. 25 Mart 2017. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
^ Uysal, Tamer (12 Ağustos 2020). "Yılmaz Güney Sineması ve Umut". Bandırma Gerçek Gazetesi. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
^ "Lokum yalanıyla 'Umut' yolculuğu". Hürriyet. 2 Ekim 2022. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
^ ^a ^b ^c "Fatoş Güney: Umut, Yılmaz Güney'in babasının hikâyesi!". Radikal. 10 Eylül 2015. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
^ ^a ^b "47. SİYAD Türk Sineması Ödülleri sahiplerini buldu". ensonhaber.com. 12 Mart 2015. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.
^ "Umut Film Müziği – 1970, Arif Erkin". SoundCloud. 15 Mayıs 2020. 18 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024.
^ ^a ^b "1970 Altın Koza Film Festivali Ödülleri". altinkozafestivali.org.tr. 14 Temmuz 2014. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023 – Internet Archive vasıtasıyla.
^ "Sansürlü filmler!". Mynet. 2010. 26 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2010.
^ "Cannes Film Festivali'ne Giden İlk Türk Filmi "Umut"un Yapımcısı Abdurrahman Keskiner". Cansen Erdoğan. 16 Haziran 2021. 4 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023 – YouTube vasıtasıyla.
^ Aydın, Pınar (16 Eylül 2008). "Tuncel Kurtiz ile Yılmaz'lı anılar". Radikal. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
^ Dorsay, Atilla (2022). Yılmaz Güney Kitabı. Puslu Yayıncılık. s. 356. ISBN 978-625-8035-04-9. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
^ "SİYAD, yılın ve yüzyılın en iyi filmlerini açıkladı". NTV. 12 Mart 2015. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
^ "UMUT (1970)". MUBI. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.

[1] "Umut (1970) Filmi". Sinemalar.com. 2 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.

[2] "Umut (1970)". sinefil.com. 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.

[3] "Umut (film, 1970) Özeti". Beyazperde. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.

[:0-4] Dönmez–Colin, Gönül (2007). The Cinema of North Africa and the Middle East (İngilizce). Wallflower Press. ss. 41-49. ISBN 978-1-905674-10-7. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.

[hurriyet.com.tr-5] "Sinemamızın en iyi 100 filmi". Hürriyet. 25 Mart 2017. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.

[6] Uysal, Tamer (12 Ağustos 2020). "Yılmaz Güney Sineması ve Umut". Bandırma Gerçek Gazetesi. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.

[7] "Lokum yalanıyla 'Umut' yolculuğu". Hürriyet. 2 Ekim 2022. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.

[Radikal100915-8] "Fatoş Güney: Umut, Yılmaz Güney'in babasının hikâyesi!". Radikal. 10 Eylül 2015. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.

[:1-9] "47. SİYAD Türk Sineması Ödülleri sahiplerini buldu". ensonhaber.com. 12 Mart 2015. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.

[10] "Umut Film Müziği – 1970, Arif Erkin". SoundCloud. 15 Mayıs 2020. 18 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024.

[:2-11] "1970 Altın Koza Film Festivali Ödülleri". altinkozafestivali.org.tr. 14 Temmuz 2014. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023 – Internet Archive vasıtasıyla.

[12] "Sansürlü filmler!". Mynet. 2010. 26 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2010.

[13] "Cannes Film Festivali'ne Giden İlk Türk Filmi "Umut"un Yapımcısı Abdurrahman Keskiner". Cansen Erdoğan. 16 Haziran 2021. 4 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023 – YouTube vasıtasıyla.

[14] Aydın, Pınar (16 Eylül 2008). "Tuncel Kurtiz ile Yılmaz'lı anılar". Radikal. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.

[15] Dorsay, Atilla (2022). Yılmaz Güney Kitabı. Puslu Yayıncılık. s. 356. ISBN 978-625-8035-04-9. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.

[16] "SİYAD, yılın ve yüzyılın en iyi filmlerini açıkladı". NTV. 12 Mart 2015. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.

[17] "UMUT (1970)". MUBI. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

g t d Yılmaz Güney
Filmografisi
Yönettiği filmler‎	At Avrat Silah (1966) • Benim Adım Kerim (1967) • Bana Kurşun İşlemez (1967) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Pire Nuri (1969) • Bir Çirkin Adam (1969) • Aç Kurtlar (1969) • Canlı Hedef (1970) • Yedi Belalılar (1970) • Piyade Osman (1970) • Umut (1970) • İbret (1971) • Umutsuzlar (1971) • Ağıt (1971) • Acı (1971) • Baba (1971) • Vurguncular (1971) • Yarın Son Gündür (1971) • Arkadaş (1974) • Endişe (1974) • Zavallılar (1974) • Sürü (1978) • Yol (1981) • Duvar (1983)
Senaryosunu yazdığı filmler	Karacaoğlan'ın Kara Sevdası (1959) • Ala Geyik (1959) • Bu Vatanın Çocukları (1959) • Yaban Gülü (1961) • Ölüme Yalnız Gidilir (1962) • İkisi de Cesurdu (1963) • Prangasız Mahkumlar (1964) • Koçero (1964) • Kamalı Zeybek (1964) • Her gün Ölmektense (1964) • Krallar Kralı (1965) • Konyakçı (1965) • Kasımpaşalı Recep (1965) • Gönül Kuşu (1965) • Eşrefpaşalı (1966) • At Avrat Silah (1966) • Aslanların Dönüşü (1966) • Kovboy Ali (1966) • Hudutların Kanunu (1966) • Yedi Dağın Aslanı (1966) • Burçak Tarlası (1966) • Tilki Selim (1966) • At Hırsızı Banuş (1967) • Şeytanın Oğlu (1967) • Benim Adım Kerim (1967) • Çirkin Kral Affetmez (1967) • Bana Kurşun İşlemez (1967) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Pire Nuri (1968) • Kargacı Halil (1968) • Azrail Benim (1968) • Aç Kurtlar (1969) • Bin Defa Ölürüm (1969) • Bir Çirkin Adam (1969) • Belanın Yedi Türlüsü (1969) • Şeytan Kayaları (1970) • Sevgili Muhafızım (1970) • İmzam Kanla Yazılır (1970) • Umut (1970) • Canlı Hedef (1970) • Piyade Osman (1970) • Yedi Belalılar (1970) • Vurguncular (1971) • Umutsuzlar (1971) • İbret (1971) • Ağıt (1971) • Acı (1971) • Baba (1971) • Çirkin ve Cesur (1971) • Yarın Son Gündür (1971) • Endişe (1974) • Zavallılar (1974) • Arkadaş (1974) • İzin (1975) • Bir Gün Mutlaka (1975) • Sürü (1978) • Düşman (1979) • Yol (1981) • Duvar (1983)
Yapımcısı olduğu filmler	Pire Nuri (1968) • Seyyit Han (Toprağın Gelini) (1968) • Bir Çirkin Adam (1969) • Umut (1970) • Vurguncular (1971) • İbret (1971) • Ağıt (1971) • Zavallılar (1974) • Endişe (1974) • Arkadaş (1974) • Bir Gün Mutlaka (1975) • İzin (1975) • Sürü (1978) • Düşman (1979)