İshak Sangari

İshak Sangari veya Yitzhak ha-Sangari, Ortaçağ Yahudi kaynaklarında Hazar devletini Yahudiliğe geçirdiği iddia edilen hahamdır. Douglas Dunlop'un söylediğine göre; İshak Sangari, 13. yüzyıldan öncesine kadar pek bilinmiyordu, ta ki Nahmanides ondan bahsedene kadar.

Sefer ha-Emunot ("İnançlar Kitabı"; 15. yüzyılın başları) kitabında, Haham ''Shem Tov ibn Shem Tov'' şunları yazdı:

Birkaç kitaptan da bilineceği üzere; benden daha önce, Turgema'daki (Türk ülkesi) Hazar kralının arkadaşı olan ve ona din değiştirten Haham Yitzhak ha-Sangeri vardı. Bu bilgenin Tevrat, Kabala ve diğer alanlardaki bilgeliğini gösteren [rabbinik] cevapları ve değerli ve bilge sözleri Arapça [farklı kitaplarda] bulunmaktadır. İspanya'nın şairi bilge Haham Yehuda Halevi bunları bulup kitabına koydu ve kitap bizim dilimize (İbranice) çevrildi...

Ortaçağ kaynaklarına inanılacak olursa Yitzhak, Orta Çağ'ın ünlü bir hahamıydı. Bilgili bir adamdı, Arapçanın yanı sıra İbranice ve Aramiceyi de biliyordu. Ancak Yitzhak'ın tarihsel gerçekliğini tespit etmek zordur. Akademisyenler, onun ne zaman yaşadığını, hatta yaşayıp yaşamadığını henüz kesin olarak belirleyememiştir. Hazar Yazışmalarında veya Schechter Mektubu'nda, Hazar ülkesinde yaptığı işlere dair herhangi bir ayrıntı verilmemiştir. Bazı İbranice eserlerde Yitzhak el-Mangari olarak anılır.

Kaynaklar

• Douglas M. Dunlop, The History of the Jewish Khazars, Princeton, NJ: Princeton University Press, 1954.
• Norman Golb ve Omeljan Pritsak, Khazarian Hebrew Documents of the Tenth Century. Ithaca: Cornell Üniv. Basın, 1982.