Yeşilce, Şavşat
| Yeşilce | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Yeşilce Yeşilce'nin Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Şavşat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1639 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 75 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08700 |
Yeşilce, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeşilce köyünün eski adı Manatba'dır. Gürcüce bir yer adı olan Manatba (მანატბა), eski Gürcü dilinde kazık anlamına gelen "mana" (მანა) ile göl anlamına gelen "tba" (ტბა) kelimelerinden oluşmaktadır.[3][4] Bu yer adı Türkçeye de Manatba olarak girmiştir.[5]
Manatba, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Şavşeti bölgesi yazılı kaynaklarda ilk kez 8. yüzyılda geçmektedir. Bununla birlikte Tskalsimeri'deki kazılarda Tunç Çağı'na ait baltaların bulunması, bu bölgenin çok eskiden beri bir yerleşme alanı olduğunu göstermektedir.[6] Osmanlılar burayı 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Manatba, yeni kurulan Çıldır Eyaleti içinde yer aldı.
Nitekim köy, Osmanlı idaresinin vergi tahsil etme ve askere alma amacıyla gerçekleştirdiği 1835 yılındaki nüfus tespiti sırasında, bu eyalete bağlıydı ve Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Ustamisi ise, bu defterde bir köy olarak geçmemektedir. Söz konusu nüfus defterinde Oheti (ოხეთი) köyüyle birlikte Ohet (Uked) - Manatba adıyla geçer. Bu yerleşmede bu tarihte 11 hanede 40 erkek yaşıyordu. Osmanlı idaresi geleneksel olarak sadece erkek nüfus tespit ediyordu. Bundan dolayı köyün toplam nüfusunu bulmak için erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda Tsepta'nın nüfusunun 80 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Bu tarihte çok küçük bir köy olan Ohet-Manatba'nın nüfusu Müslüman ahaliden oluşuyordu.[7]
Manatba ve Oheti, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nde Rusların eline geçti. Rus idaresinin de Ohet-Manatba (Охет-Манатба) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının (okrug) Şavşet-İmerhevi kazasına (uçastok) bağlıydı. Ohet-Mataba, bu kazada yer alan Garkloba nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) 10 köyünden biriydi. 1886 yılında yapılan tespite göre köyde, 20 hanede 150 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Gürcü olarak kaydedilmiştir.[8][9] Rus idaresi sırasında, 1890'ların başında bölgeyi gezen Zakaria Çiçinadze Manatba'yı İmerhevi'de Gürcücenin konuşulduğu köyler arasında sayar.[10]
Oheti ve Manatba, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rus idaresinin sona ermesinden bir süre sonra, bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti, Artvin ve Ardahan bölgelerini boşaltması için Gürcistan hükûmetine ültimatom verdi. Gürcistan hükûmetinin bu iki bölgeden çekilmesi üzerine bu iki köy fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca da bu iki yerleşme Türkiye'ye bırakıldı.[11]
1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitine göre Ohet-Manatba (Ukret-Manatba), Artvin livasının Şavşat kazasına bağlı İmerhevi nahiyesinin 18 köyünden biriydi. Köyde 37 hanede 112'si kadın ve 107'si erkek olmak üzere 219 kişi yaşıyordu. Bu tespitte de köyün nüfusunun tamamı Gürcü olarak kaydedilmiştir.[5] Manatba'da günümüzde de kullanılan Sabadura (საბადურა), Sakaloevi (ნაკალოევი), Vanati (ვანათი), Natsara (ნაცარა) gibi Gürcüce mevki adları da buranın Gürcü yerleşimi olduğuna işaret etmektedir.[12] Manatba, bu tarihten sonraki nüfus tespitlerinde ayrı bir köy olarak geçmemektedir. Bu durum köyün mahalleye dönüştürüldüğünü göstermektedir. 1994 yılında Manatba, Yeşilce adıyla yeniden köy haline getirilmiştir. Bununla birlikte Oheti (Uked / Ukret) adı bu dönemin kayıtlarında yer almamıştır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeşilce köyü, Artvin il merkezine 106 km, Şavşat ilçe merkezine 50 km uzaklıktadır.[13] İmerhevi vadiside kirazıyla ünlü küçük bir orman köyüdür. Geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olup, patates, mısır ve fasulye ekilmektedir.[14]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 79[2] |
| 2020 | 75[2] |
| 2019 | 74[2] |
| 2018 | 75[2] |
| 2017 | 64[2] |
| 2016 | 75[2] |
| 2015 | 71[2] |
| 2014 | 66[2] |
| 2013 | 72[2] |
| 2012 | 81[2] |
| 2011 | 85[2] |
| 2010 | 87[2] |
| 2009 | 96[2] |
| 2008 | 83[2] |
| 2007 | 69[2] |
| 2000 | 133[13] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Yesilce, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Yeşilce Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ "მანა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 6 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "ტბა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 6 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ a b "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021.
- ^ Şavşeti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 8. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6
- ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 19, 111-112". 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2021.
- ^ ""Şavşet-İmerhevi kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021.
- ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 10 7 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-485-24-4.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), Tiflis, 1913, s. 294-297" (PDF). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Nisan 2022.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt, II. cilt s. 41.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 188 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ a b "Yeşilce Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
- ^ ""Yeşilce Köyü (Manatba)" - Şavşat Belediyesi". 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021.