Yazılı, Şenkaya
| Yazılı | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Yazılı Yazılı'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1658 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 100 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Yazılı, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahallenin eski adı Lazarvansi (ლაზარვანსი) veya Lazarvans'tır. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde Lazarvans (لازروانس) olarak geçer.[4] Bu yer adı geç dönemde Nazarvans veya Nazirvans'a dönüşmüştür.
Lazarvans köyü Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre bu yerleşim Gürcistan Vilayeti içinde Penek livasının Penek nahiyesine bağlıydı. Lazarvans'ın nüfusu 14 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde buğday, arpa ve darı tarımı ile arıcılık yapılıyor ve koyun besleniyordu.[5]
Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde Nazirvans adıyla kaydedilmiş olan köy, Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı ve bu tarihte köyü oluşturan 12 hanede 35 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Nazirvans köyünün nüfusunun yaklaşık 70 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[6]
Lazarvans köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması’yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresince Nazirvan (Назырванъ) olarak kaydettiği köy, Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 yılındaki nüfus tespitinde köydeki 20 hanede, 60'ı erkek ve 74'ü kadın olmak üzere 134 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Türkmen olarak kaydedilmiştir.[7] Nazirvan köyünün nüfusu 1896 yılında 129 kişi, 1906 yılında ise 221 kişi olarak tespit edilmiştir.[8]
Nazarvans köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Nazarvans / Nazirvans (ناظروانس) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı.[9] 1940 genel nüfus sayımında "Nazirvans" olarak kaydedilmiş olan yerleşim aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 264 kişiden oluşuyordu.[10]
1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Kosor nahiyesi ve Nazirvans köyü bu kazaya bağlandı. Lazarvans veya Nazirvans Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Ildır olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Ildır köyünde 343 kişi tespit edilmişti ve bu nüfus içinde sadece 43 kişi okuma yazma biliyordu.[12] Köyün adı, 2000 yılı öncesi Yazılı olarak değiştirilmiştir.
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[13]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 151 km, Şenkaya ilçe merkezine 36 km uzaklıktadır.[14] Mahalle, Şenkaya'nın kuzeydoğusunda olup, Melikoğlu Deresi Vadisi'ni izleyerek 
numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Yeşildemet Mahallesi üzerinden, 5,6 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[15]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 100[1] |
| 2021 | 96[1] |
| 2020 | 92[1] |
| 2019 | 93[1] |
| 2018 | 89[1] |
| 2017 | 88[1] |
| 2016 | 83[1] |
| 2015 | 93[1] |
| 2014 | 99[1] |
| 2013 | 102[1] |
| 2012 | 101[2] |
| 2011 | 96[2] |
| 2010 | 97[2] |
| 2009 | 87[2] |
| 2008 | 86[2] |
| 2007 | 92[2] |
| 2000 | 93[2] |
| 1990 | 114[16] |
| 1985 | 206[17] |
| 1965 | 343[18] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Yazılı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yazili, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt (1958): s. 567". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 351; III. cilt (1958): s. 567". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 90. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 747". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 120, ISBN 9786052100271.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 765". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 731". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 261.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Yazılı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Yazılı to Yeşildemet". Yazılı to Yeşildemet. 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.