Yaylabaşı, Olur

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yaylabaşı
Mahalle
Harita
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum'un Türkiye'deki konumu
Erzurum üzerinde Yaylabaşı
Yaylabaşı
Yaylabaşı
Yaylabaşı'nın Erzurum 'daki konumu
Ülke Türkiye
İlErzurum
İlçeOlur
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım1788 m
Nüfus
 (2022)[1][2]
 • Toplam46
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0442
İl plaka kodu25
Posta kodu25650

Yaylabaşı, Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaylabaşı'nın eski adı Kamrisi'dir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Kamris (كامریص) olarak geçer.[4] Bu yerleşimin adı 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kamis (كامیس) şeklinde yazılmıştır.[5] 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde ise köy "Kyamis" (Кямисъ) adıyla kaydedilmiştir.[6]

Kamrisi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir.

Kamrisi köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde, Penek livasının Panaskerti nahiyesine bağlıydı. Büyük bir yerleşim olan köy bu tarihte 58 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde çoğu Ermeni olmak üzere, Ermeniler ve Gürcüler yaşıyordu.[4][7] Kamrisi köyünde buğday, arpa, yonca ve darı tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. Beş adet su değirmeni bulunuyordu.[8]

Kamrisi, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağının köylerinden biriydi. Sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köyde 15 hanede 32 Müslüman erkek bulunuyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 64 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[9]

Kamrisi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfusu sayımında "Kyamis" (Кямисъ) şeklinde kaydettiği köy, Oltu sancağının Tausker kazasına bağlı Olur nahiyesinin 18 köyünden biriydi. Nüfusu, 47'si erkek ve 35'i kadın olmak üzere, 18 hanede yaşayan ve tamamı Türk olarak kaydedilmiş 82 kişiden oluşuyordu.[6] Havdos veya Havdosi köyünün nüfusu, 1896 yılında 132 kişi, 1906 yılında 123 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu tespitlerde de köyün nüfusunun tamamı Türklerden oluşuyordu.[10]

Kamrisi veya Kyamis, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kamis (كامیس) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasına bağlı Olur nahiyesinin köylerinden biriydi.[5] Kamrisi veya Kamis köyü, 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 181 kişiden oluşuyordu.[11] Kamrisi veya Kamis Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yaylabaşı olarak değiştirilmiştir.[12] 1965 genel nüfus sayımına göre Yaylabaşı köyünde 323 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 135 kişi okuma yazma biliyordu.[13]

1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Olur Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[14]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Mahalle, Erzurum il merkezine 189 km, Olur ilçe merkezine 17 km uzaklıktadır.[15] Mahalle, Olur'un kuzeydoğusunda olup, numaralı Ardanuç-Olur il yoluna, Boğazgören Mahallesi üzerinden 12,7 km.'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[16]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2022 46[1]
2021 54[1]
2020 51[1]
2019 54[1]
2018 54[1]
2017 52[1]
2016 45[1]
2015 45[1]
2014 45[1]
2013 54[1]
2012 50[2]
2011 57[2]
2010 60[2]
2009 61[2]
2008 53[2]
2007 56[2]
2000 72[2]
1990 127[17]
1985 173[18]
1965 323[19]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Olur Yaylabaşı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 26 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  2. ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Yaylabasi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 17 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  4. ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 587". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  5. ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225.
  6. ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı", Sıra no: 778". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  7. ^ "1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre "Gürcistan Vilayeti"nin etnik haritası". 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  8. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 380". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  9. ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 89. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
  10. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 121, ISBN 9786052100271.
  11. ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  12. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 690". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2022. 
  13. ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 260" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ekim 2023. 
  14. ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022. 
  15. ^ "Yaylabaşı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  16. ^ "Yaylabaşı to Yeşil Bağlar". Yaylabaşı to Yeşil Bağlar. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaylabaşı,_Olur&oldid=32456140" sayfasından alınmıştır