Yıldıray Çınar
| Yıldıray Çınar | |
|---|---|
 Yıldıray Çınar'ın Samsun'da bulunan heykeli | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 1940 Samsun, Türkiye |
| Ölüm | 29 Mayıs 2007 (67 yaşında) Atakum, Samsun, Türkiye |
| Tarzlar | Türk halk müziği |
| Meslekler | Müzisyen, oyuncu |
| Etkin yıllar | 1960-1990 |
Yıldıray Çınar (1940, Samsun - 29 Mayıs 2007, Atakum, Samsun) 1960-1980'li yılların ünlü Türk halk müziği sanatçısı ve oyuncusu.[1] Özellikle Çarşamba'yı Sel Aldı türküsü ile tanınır.[2]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıldıray Çınar, dört çocuklu Bekir ve Ayşe Çınar çiftinin son çocuğu olarak 1940'ta Samsun'da doğdu.[3] 2 yaşındayken annesi hayatını kaybetti. Halk tarzında türküler yazan babasının da yönlendirmesiyle dokuz yaşında saz çalmaya başladı.[4] Yaşını büyüterek askerliğini bahriye olarak Gölcük Deniz Ana Üssü yaptı. Buradaki komutanlarından biri Erkut Taçkın'ın babası Namık Taçkın'dı. Askerde görevdeyken komutan Namık Taçkın'ın izniyle Adnan Menderes'in İspanya seyahati sırasında kendisine Çarşamba'yı Sel Aldı türküsünü okur.[4] Menderes türküyü beğenir ve Çınar'a radyoyu denemesini söyler. 1959 yılında askerliğini yaptıktan sonra tekrar Samsun'a döndü ve Çiftlik caddesinde bir dükkân açarak bağlamanın yanı sıra birçok enstrüman dersi verdi.[4] 1962'de TRT Ankara Radyosu'nun açtığı sınavı kazandı.[4] Yurt çapında tanınmasıyla birlikte radyo programları, yurt dışı turneleri, plak ve film çalışmalarını bir arada devam ettirdi. Ankara Radyosunda çalışırken Âşık Veysel ile tanışma şansı buldu. 1969'da Kıbrıs'a giderek Türk askerine, türküleriyle moral verdi. Çarşambayı Sel Aldı, Sarmaşık Bülbülleri, Aman Dünya Ne Dar İmiş ve Şen Ola Düğün en çok bilinen türküleri olan Çınar, 12 altın plak ödülü sahibi oldu.
Çınar, sinemaya 1965 yılında Aman Dünya Ne Dar İmiş filmiyle başladı.[3] 1980'lerin sonuna kadar devam ettirdiği sinema kariyerinde 40'a yakın filmde rol aldı.[4] Bu süre içerisinde spora'da ilgi duyan Çınar, Ahmet Ayık ile birçok kez antrenman yaptı.
Çınar, 1990'lı yıllarda hem sinema hem müzik sektöründen koptu ve hayatının son zamanlarında medyadan uzak kalmayı tercih etti.
Yıldıray Çınar, 2003 yılında Amyotrofik lateral skleroz (ALS) hastalığına yakalandı. Çınar, 29 Mayıs 2007'de 01.40 sıralarında tedavi gördüğü OMÜ Tıp Fakültesi'nde 67 yaşındayken öldü.[5] Cenazesi bir gün sonra Samsun Büyük Camii'de öğle namazının ardından kılındıktan sonra, vasiyeti üzerine Asri Mezarlığı'ndaki babasının yanına defnedildi.[6][7]
İstanbul'da iki Samsun'da da bir sokağa ismi verilen Çınar'ın, ölümünden sonra Çarşamba'ya "Çarşambayı Sel Aldı" türkünün hikâyesinin anlatıldığı yaklaşık 15 metrelik bir rölyef dikildi.[2] İlkadım ilçesinde bulunan Çok Amaçlı Gençlik Merkezi'nin ismi de Yıldıray Çınar Kültür Merkezi olarak değiştirildi.[8] Çarşamba ilçesinde bulunan Çarşamba Ticaret Meslek Lisesi'nin adı " Yıldıray Çınar Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi" olarak değiştirildi.[9]
Filmografisi[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1957: Gelinin Muradı
- 1965: Aman Dünya Ne Dar İmiş
- 1969: Namus Fedaisi
- 1969: Sarı Kurdelam Sarı
- 1969: Şirvan
- 1970: Çarşambayı Sel Aldı
- 1970: Cemo
- 1970: Yeşil Kurbağalar
- 1971: Allı Turnam
- 1971: Elvan
- 1972: Arzu İle Kamber
- 1972: Kara Duvak
- 1972: Kozalı Gelin
- 1972: Kurban
- 1972: Mustafam
- 1972: Tahir İle Zühre
- 1973: Ali'ye Gönül Verdim
- 1973: Çoban
- 1973: Kahpe Felek
- 1973: Zaloğlu Rüstem
- 1974: Emrah
- 1976: Kader Torbası
- 1976: Söyleyin Anama Ağlamasın
- 1976: Yarim İstanbul'u Mesken Mi Tuttun
- 1977: Eşref
- 1977: Garip
- 1978: Aşk ve Adalet
- 1981: Kardeş Kurşunu
- 1983: Çoban Yıldızı
- 1984: Çiğdemcik
- 1986: Ayrılık Hasreti
- 1986: Hekimoğlu
- 1986: Suçlu Kim
- 1987: Mayın
- 1988: Kum
- 1989: Tecelli
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "TSA' da Yıldıray Çınar". tsa.org.tr. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023.
- ^ a b "Ünlü türkü 'rölyef' oldu". Yenisafak.com.tr. 10 Mayıs 2008. 10 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2010.
- ^ a b "Yıldıray Çınar' ın Hayatı". Kralorhangencebay.com. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2010.
- ^ a b c d e "Yıldıray Çınar". Guvensazevi.net. 16 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2010.
- ^ "Yıldıray Çınar hayatını kaybetti". Haber7.com. 29 Mayıs 2007. Erişim tarihi: 7 Aralık 2010.
- ^ "Yıldıray Çınar son yolculuğuna uğurlandı". Ntvmsnbc.com. 30 Mayıs 2007. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2010.
- ^ Koçak, Erhan (31 Mayıs 2007). "Çınar son yolculuğuna uğurlandı". Halkgazetesi.com.tr. Erişim tarihi: 7 Aralık 2010.[ölü/kırık bağlantı]</ref<
- ^ "İlkadım'dan Çınar'a vefa". Halkgazetesi.com.tr. 3 Kasım 2009. 4 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2010.
- ^ "Okulumuzun Yeni İsmi" web kaynağı| url=http://carsambaatml.meb.k12.tr/ 20 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişinm Tarihi= 11 Ekim 2014
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yıldıray Çınar 14 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - T.C. Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
- SinemaTürk'te Yıldıray Çınar
- TSA'da Yıldıray Çınar