Yürekli, Şenkaya
| Yürekli | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Yürekli Yürekli'nin Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1849 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 169 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Yürekli, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahallenin eski adı Zadgerek'tir. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Zedgerek ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine Zadgerek (زادكرك) olarak geçer.[4][5]
Zadgerek köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirdi. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre köyün nüfusu 42 Hristiyan haneden oluşuyordu.[4]
Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde ise köy Çıldır Eyaleti'nin Penek sancağına bağlıydı ve bu tarihte köyü oluşturan 26 hanede 101 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Zadgerek köyünün nüfusunun yaklaşık 202 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[6]
Zadgerek köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya'sına bırakıldı. Rus idaresinin Zadgerek (Задгерек) adıyla kaydettiği köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 nüfus sayımında köyde 118 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Bu sırada Zagderek aynı zamanda sekiz köyden oluşan bir nahiyeydi ve nüfusu 853 kişiden oluşuyordu. Nahiyenin idari merkezi Vagover köyüydü.[7] Köyün nüfusu 1896 yılında 155 kişiye, 1906 yılıda 198 kişiye ulaşmıştır.[8]
Zadgerek köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Zadgerek (زادكرك) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı.[5] 1940 genel nüfus sayımında "Zatgerek" biçiminde yazılmış olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 369 kişiden oluşuyordu.[9] Zadgerek Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yürekli olarak değiştirilmiştir.[10] 1965 genel nüfus sayımında Yürekli köyünün nüfusu 645 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 249 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 171 km, Şenkaya ilçe merkezine 45 km uzaklıktadır.[13][14] Mahalle, Şenkaya'nın kuzeydoğusunda olup, 
numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Yazılı ve Yeşildemet mahalleleri üzerinden, 10,7 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[15]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 169[1] |
| 2021 | 176[1] |
| 2020 | 194[1] |
| 2019 | 205[1] |
| 2018 | 200[1] |
| 2017 | 183[1] |
| 2016 | 182[1] |
| 2015 | 192[1] |
| 2014 | 196[1] |
| 2013 | 216[1] |
| 2012 | 223[2] |
| 2011 | 225[2] |
| 2010 | 223[2] |
| 2009 | 227[2] |
| 2008 | 231[2] |
| 2007 | 236[2] |
| 2000 | 271[2] |
| 1990 | 365[16] |
| 1985 | 484[17] |
| 1965 | 645[18] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Yürekli Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yurekli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 87. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 90. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ ""Oltu kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 121, ISBN 9786052100271.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 985". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 261.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Yürekli Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Google Maps". Google Maps. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ "Google Maps". Google Maps. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.