Yüce Adalet Evi

Yüce Adalet Evi (Farsça: بیت‌العدل اعظم‎‎) Bahai Dini'ndeki idari düzenin dokuz üyeli en yüksek yönetim merciidir.^[1] Kurulması Bahai yasa ve hükümlerini içeren Kitab-ı Akdes'te açıkça belirtilen Yüce Adalet Evi, Bahai Dininin uluslararası idari kurumu olmakla beraber Bahaullah'ın Ahit ve Misak'ının bugünkü merkezidir.^[2] Bahaullah, bu kurumu Bahai kutsal yazılarında ayrıntıları bulunmayan veya yer almayan konularda yasa koyma yetkisi ile donatmış ve kararlarında Tanrı'dan ilham alacağına dair güvence vermiştir.^[3] Dinler tarihinde daha önce benzeri görülmemiş bu kurum ilk olarak 1963'te kurulmuştur ve o tarihten beri her beş yılda bir, dünya çapındaki Bahai Milli Ruhani Mahfillerinin üyelerinden oluşan delegeler tarafından seçilmektedir.

Dinin başı olarak Yüce Adalet Evi, dünya çapındaki Bahai toplumuna öncelikle bir dizi birkaç yıllık planlar ve ayrıca RızvanBayramında (20 veya 21 Nisan) yayınlanan yıllık mesajlar aracılığıyla yön vermiştir. Mesajlar, Mahalli Ruhani Mahfillerin sayısını artırmaya, Bahai literatürünü tercüme etmeye, Bahai Merkezleri kurmaya, Bahai Mabetlerini tamamlamaya, uluslararası konferanslar düzenlemeye ve okuryazarlığı, kadınların rolünü, çocuklar ve gençler için ruhaniyeti, aile hayatını, sosyal ve ekonomik kalkınmayı ve toplumsal ibadeti geliştirmek için eğitim sistemleri geliştirmeye odaklanmıştır.^[1] Yüce Adalet Evi, dünya çapında medyanın ilgisini çekerek İran'da Bahailere yönelik sistemik zulme yanıt vermede de rol oynamıştır.^[4]

Yüce Adalet Evi tarafından yayınlanan kitaplar ve belgeler Bahailer tarafından yetkili ve kararları yanılmaz kabul edilir.^[5]^[6] Yüce Adalet Evi binası Hayfa kentindeki Kermil Dağı'nın yamacında yer alır. En son seçim 29 Nisan 2023 tarihinde 13'üncü Uluslararası Konvenşında gerçekleştirilmiştir.^[7] Bahai Dini'ndeki diğer tüm seçilmiş ve atanmış roller kadın ve erkeklere açık olsa da, Yüce Adalet Evi üyeliği yalnızca erkekler içindir; Bahai yazıları, bunun nedeninin gelecekte netleşeceğini belirtmektedir.^[1]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Bahai Dini'nin kurucusu Bahaullah, Kitab-ı Akdes adlı en kutsal yasa kitabında önce Adalet Evi kurumunu düzenlemiş ve işlevlerini tanımlamıştır. Kurumun sorumlulukları ayrıca Bahaullah’ın Levihleri de dahil olmak üzere diğer bazı yazılarında genişletilmiştir. Bahaullah bu yazılarda Yüce Adalet Evi'nin dinde otorite üstleneceğini ve kendisinin ele almadığı konuları ele alacağını yazmıştır. Kurum üyelerinin ilahi ilhamdan emin olacaklarını, tüm insanlara saygı duyacaklarını ve onların saygınlıklarını koruyacaklarını belirtmiştir.

Daha sonra, Bahaullah'ın oğlu ve halefi Abdülbaha, Vasiyetnamesinde Adalet Evi’nin işleyişini ve yapısını detaylandırmış ve seçim yöntemini özetlemiştir. Yüce Adalet Evi'nin Bahaullah'ın koruması altında olacağını, hatasız ve yanılmaz olacağını ve ona itaatin zorunlu olacağını yazmıştır. Kurumun kararlarının çoğunluk oyu ile alınabileceğini ancak oybirliği ile kararların tercih edildiğini belirtmiştir. Ayrıca, Bahaullah'ın kadınlar ve erkekler ruhen eşit olsa da Yüce Adalet Evi üyeliğinin erkeklerle sınırlı olacağı ve bu kararın ardındaki hikmetin gelecekte ortaya çıkacağı şeklindeki sözlerini de doğrulamıştır.

Bahaullah'tan sonra dinin liderleri olan Abdülbaha ve Şevki Efendi, Yüce Adalet Evi'ni kurmayı düşünmekle birlikte, ikisi de bunu yapmayı reddetti. Şevki Efendi'nin nedeni, mevcut Bahai kurumlarının zayıflığına olan inancından kaynaklanıyordu - çok sınırlı sayıda milli ve yerel Mahalli Mahfiller vardı. Böylece Şevki Efendi yaşadığı dönemde yerel ve milli düzeyde güçlü bir idari yapı kurarak Yüce Adalet Evi'nin seçimine hazırlandı. 1951'de dünyada 9 Milli Ruhani Mahfil varken, Şevki Efendi Uluslararası Bahai Konseyi'ne üyeler atadı ve onu embriyonik bir uluslararası Adalet Evi olarak tanımladı. Şevki Efendi'nin 1957'deki beklenmedik ölümünün ardından, Emrin Elleri din işlerini yönetti ve Yüce Adalet Evi'nin seçiminin 1963'te Şevki Efendi tarafından başlatılan uluslararası bir tebliğ planı olan On Yıllık Seferberlik’in sonunda yapılacağını duyurdu.

1961'de Uluslararası Bahai Konseyi, üyelerinin tüm Milli Ruhani Mahfillerin üyelerinin oy kullanmaları ile seçilmiş bir organ olarak değiştirildi. Daha sonra Nisan 1963'te, Şevki Efendi'nin vefatından altı yıl sonra, 56 Milli Ruhani Mahfil tarafından ilk Yüce Adalet Evi seçildi. Bu seçime Türkiye Bahaileri Milli Ruhani Mahfil üyeleri de katılmıştır. Seçim tarihi, On Yıllık Seferberlik’in tamamlanmasına ve ayrıca Nisan 1863'te Rızvan Bahçesinde Bahaullah’ın dinini ilan etmesinin yüzünde yıl dönümüne damgasını vurmuştur. Yüce Adalet Evi o tarihten beri dinin başı olarak hareket etmiştir. Adalet Evi’nin üyelerinin bireysel hiçbir yetkileri yoktur, yalnızca bir heyet olarak yetkileri vardır. Yüce Adalet Evi 1972'de tüzüğünü yayınlamıştır.

Seçim süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüce Adalet Evi, dünya çapındaki yetişkin Bahailer tarafından üç aşamalı bir seçimde gizli oylama yoluyla seçilir. Adalet Evi aday gösterilmeden veya kampanya yapılmadan seçilir ve Bahai toplumunun tüm yetişkin erkek üyeleri Adalet Evi’ne seçilme hakkına sahiptir. Kurum, dünya çapında tüm Milli Ruhani Mahfillerin üyelerinin iştirak ettiği bir kongre (uluslararası konvenşın) sırasında her beş yılda bir seçilir. Kendi ülkelerinin Bahaileri tarafından seçilen çeşitli Milli Mahfillerin her üyesi, dokuz yetişkin erkek Bahai bireye oy verir. Seçime bizzat katılamayan delegeler oy pusulalarını posta ile veya elden gönderir. En çok oyu alan dokuz kişi Yüce Adalet Evi'ne seçilir.

En son yapılan seçim 29 Nisan 2023 tarihinde Hayfa’da gerçekleştirildi ve Yüce Adalet Evi’nin kuruluşunun 60’ıncı yılına işaret etti.

Sorumluluklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüce Adalet Evi bugün küresel Bahai toplumunun büyümesine ve gelişimine rehberlik etmektedir. Bahaullah'ın belirttiği üzere Yüce Adalet Evi'nin genel işlevleri arasında Tanrı'nın dinini yaygınlaştırmak, dinin yasasını korumak, toplumsal işleri yönetmek, insanların ruhlarını eğitmek, çocukların eğitimini garanti altına almak, tüm dünyayı refaha kavuşturmak (aşırı zenginlik ve yoksulluğu ortadan kaldırmak) ve yoksulluk içindeki yaşlılarla ve hastalarla ilgilenmek. Yüce Adalet Evi'nin tüzüğüne göre, yetki ve görevlerinden bazıları şunlardır:

Bahai yaşamını bireysel ve kolektif olarak nitelendiren ruhani nitelikleri teşvik etmek
Bahai kutsal metinlerini korumak, tercüme etmek ve yayınlamak
Küresel Bahai toplumunu baskı ve zulümden korumak ve savunmak
Bahai Dini'nin dünya ruhani ve idari merkezlerini korumak ve geliştirmek
Bahai toplumunun ve yönetiminin büyümesini ve olgunlaşmasını teşvik etmek
Bireysel kişilik hak, özgürlük ve inisiyatiflerini korumak
Bahai ilkelerini ve yasalarını uygulamak
Bahai kutsal metinlerinde kaydedilmeyen yasaları zamanın gereklerine göre geliştirmek, yürürlükten kaldırmak ve değiştirmek
Bahai yasasının ihlallerine yönelik yaptırımları açıklamak
Kendisine atıfta bulunulan uyuşmazlıkları karara bağlamak ve tahkim etmek
Kendisine emanet edilen tüm dini fonları yönetmek

Dahası, Yüce Adalet Evi'ne Bahaullah tarafından insanlığın genel refahı üzerinde olumlu bir etki yapması, dünya milletleri arasında kalıcı bir barışı teşvik etmesi, “halkların eğitimini, milletlerin inşasını, insanın korunması ve onurunun korunması” görevi verilmiştir.

Yetki[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüce Adalet Evi'ne ayrıca toplum ilerledikçe ve koşullar değiştikçe insanlık için kılavuzluk sağlama ve uygun tedbirleri alma sorumluluğu verilmiş ve bu nedenle, Bahai kutsal metinlerinde açıkça yer almayan konularda yasama yetkisi ile yetkilendirilmiştir. Yüce Adalet Evi, şartlar değiştikçe kendi mevzuatını değiştirmeye veya yürürlükten kaldırmaya yetkili iken, kutsal metinlerde açıkça yazılı olan kanunların hiçbirini feshedemez veya değiştiremez.

Yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüce Adalet Evi, zamanın gerektirdiği konularda yasama yetkisine sahip olmakla birlikte, 1963'teki kuruluşundan bu yana, bu işlevi yerine getirmeyi sınırlandırmıştır. Bunun yerine, belirli yasalar değil, dünyadaki Bahailere genel rehberlik sağlamıştır; bu rehberlik, Şevki Efendi'nin iletişimine çok benzeyen, genellikle mektuplar ve mesajlar şeklinde olmuştur. Bu mektupların çoğu derlemeler halinde yayınlanmıştır ve ilahi olarak güçlendirilmiş yetkili yazılar olarak kabul edilmektedir. Yüce Adalet Evi’nin kararları Bahailer için yanılmaz kabul edilir. Mektuplar, eğitim-öğretim, dua, aile hayatı ve Bahai yönetimi gibi bir dizi konuyu kapsar. Her yıl Rızvan’ın ilk gününde (Nevruz'un tarihine bağlı olarak 20 veya 21 Nisan olabilir), Yüce Adalet Evi dünya Bahai toplumuna Rızvan mesajı olarak bilinen bir mesaj gönderir.

Kurum ayrıca Bab, Bahaullah ve Abdülbaha’nın yazılarından alıntılar derlemiş ve yayınlamıştır. 1992'de Bahaullah’ın yasalar kitabı olan Kitab-ı Akdes’i İngilizce olarak yayınladı ve o zamandan beri başka çeviriler de yayınlanmıştır. Bu çabalar sırasında, Bahai Dünya Merkezinde araştırma ve arşiv departmanları kuruldu ve 1983 itibariyle, Bahaullah, Abdülbaha ve Şevki Efendi’ye ait 60,000 mektup toplanmıştır. Toplanan bu eserler, Yüce Adalet Evi'nin görüşmelerinde bir temel olarak kullanılmış ve kullanılmaya devam edilmektedir.

Vaat Edilen Dünya Barışı (1985)

160'tan fazla devlet ve hükümet başkanına sunulan "Dünya İnsanlarına" yönelik bildiri. Dünya barışının kurulması için başlıca ön koşulları ve bunlara karşı çalışan engelleri ana hatlarıyla belirtir. Türkçe çevirisi mevcuttur.

Hz. Bahaullah (1992)

Bahaullah'ın vefatının yüzüncü yıldönümü münasebetiyle hazırlanan bu açıklama, onun hayatı ve eserlerinin bir özetidir. Türkçe çevirisi mevcuttur.

İnsanlığın Refahı (1995)

Bahai Öğretileri bağlamında küresel refah kavramı üzerine bir bildiri. Türkçe çevirisi mevcuttur.

Işığın Yüzyılı (2001)

Dramatik değişimlere ve Bahai Dini’nin bilinmezlikten görünür alana çıkışına odaklanan 20. yüzyıl incelemesidir. Türkçe çevirisi mevcuttur.

Dünyanın Dini Liderlerine Mektup (2002)

Mezhepsel nefret hastalığına hitap eden bir mektuptur. Tüm dini hareketleri "uzak bir geçmişten miras kalan sabit kavramların üzerine çıkmaya" çağırmaktadır. Türkçe çevirisi mevcuttur.

Tek Bir Ortak İnanç (2005)

Esas olarak Bahai okuyucu kitlesine yönelik olan bu belgede, dinin tekliği ilkesinin açıklanmasını ve dini önyargıların aşılmasını Bahai toplumu için büyük bir meydan okuma olarak tanımlamaktadır. Türkçe çevirisi mevcuttur.

Mevcut üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüce Adalet Evi’nin tüm mevcut üyeleri, daha önce Uluslararası Tebliğ Merkezi’nde hizmet etmişlerdi. Mevcut üyeler aşağıdaki gibidir:

Paul Lample (2005)
Payman Mohajer (2005)
Shahriar Razavi (2008)
Ayman Rouhani (2013)
Chuungu Malitonga (2013)
Juan Francisco Mora (2018)
Praveen Mallik (2018)
Albert Nshisu Nsunga (2023)
Andrej Donoval (2023)

Eski üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

1963'teki ilk seçimde Uluslararası Bahai Konseyi'nden beş, Amerika Birleşik Devletleri'nin Milli Ruhani Mahfilinden iki, Britanya Milli Mahfilinden bir ve Hindistan Milli Mahfilinden bir üye Yüce Adalet Evi üyesi olarak seçildi.

Üyeler ilk seçildikleri yılın altında tabloya kaydedilir. 1963'teki ilk seçimden başlayarak, tüm üyelerin olağan seçimleri her beş yılda bir yapıldı ve 1982, 1987, 2000, 2005 ve 2010 yıllarında tabloda italik olarak belirtilen beş ara seçim yapıldı. Tüm üyeler sonraki konvenşınlarda yeniden seçilince hizmet etmeye devam ettiler. Amoz Gibson, Charles Wolcott ve Adib Taherzadeh görevdeyken vefat ettiler, diğer eski üyelerin emekli olmalarına izin verildi.

1963	1968	1982	1987	1988	1993	2000	2003	2005	2008	2010	2013	2018	2023
Lutfu'lláh Hakím	David Ruhe				Farzam Arbab						Ayman Rouhani
Amoz Gibson		Glenford Mitchell							Gustavo Correa			Praveen Mallik
Charles Wolcott			Peter Khan							Stephen Hall			Andrej Donoval
David Hofman				Hooper Dunbar						Stephen Birkland			Albert Nshisu Nsunga
Borrah Kavelin				Adib Taherzadeh		Kiser Barnes					Chuungu Malitonga
Hugh Chance					J. Douglas Martin			Paul Lample
Hushmand Fatheazam							Hartmut Grossmann		Shahriar Razavi
Ali Nahcıvani							Firaydoun Javaheri					Juan Francisco Mora
Ian Semple								Payman Mohajer

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Smith, Peter (2008). A concise encyclopedia of the Bahá'í Faith. Reprint. Oxford: Oneworld. ISBN 978-1-85168-184-6.
^ Bahai Dini (PDF). Bahai Eserleri Basım Dağıtım A.Ş. Şubat 2020. s. 119. ISBN 978-605-84382-4-8.
^ "Bahailer". Bahai Uluslararası Toplumu. 2017.
^ Javaheri, Firaydoun (1 Aralık 2018). "Constructive Resilience". The Journal of Bahá’í Studies. 28 (4): 7-22. doi:10.31581/jbs-28.4.2(2018). ISSN 2563-755X. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
^ Stockman, Robert H. (2022). The world of the Bahá'í faith. Routledge worlds series. London New York (N.Y.): Routledge, Taylor & Francis Group. ISBN 978-1-138-36772-2.
^ Khan, Peter (1 Aralık 1999). "Some Aspects of Bahá'í Scholarship". The Journal of Bahá’í Studies. 9 (4): 43-64. doi:10.31581/jbs-9.4.3(1999). ISSN 2563-755X. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.
^ "13th International Convention: Representatives from 176 countries cast ballots to elect Universal House of Justice". Bahá’í World News Service. 29 Nisan 2023. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.

Bahâîlik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüce Adalet Evi
Bahaitr.org: Yüce Adalet Evi
Resmi site: The Universal House of Justice 16 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[ReferenceA-1] Smith, Peter (2008). A concise encyclopedia of the Bahá'í Faith. Reprint. Oxford: Oneworld. ISBN 978-1-85168-184-6.

[2] Bahai Dini (PDF). Bahai Eserleri Basım Dağıtım A.Ş. Şubat 2020. s. 119. ISBN 978-605-84382-4-8.

[3] "Bahailer". Bahai Uluslararası Toplumu. 2017.

[4] Javaheri, Firaydoun (1 Aralık 2018). "Constructive Resilience". The Journal of Bahá’í Studies. 28 (4): 7-22. doi:10.31581/jbs-28.4.2(2018). ISSN 2563-755X. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.

[5] Stockman, Robert H. (2022). The world of the Bahá'í faith. Routledge worlds series. London New York (N.Y.): Routledge, Taylor & Francis Group. ISBN 978-1-138-36772-2.

[6] Khan, Peter (1 Aralık 1999). "Some Aspects of Bahá'í Scholarship". The Journal of Bahá’í Studies. 9 (4): 43-64. doi:10.31581/jbs-9.4.3(1999). ISSN 2563-755X. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.

[7] "13th International Convention: Representatives from 176 countries cast ballots to elect Universal House of Justice". Bahá’í World News Service. 29 Nisan 2023. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]