VST
Virtual Studio Technology (yaygın kullanımıyla VST), ses sentezleyici ve ses efekt eklentilerinin editör yazılımları ve sabit disk kayıt sistemleri ile kullanılabilmesini sağlayan, gerçek zamanlı işlem yapabilen bir arayüz standardı. Müzik sektöründe önemli bir yer tutan teknoloji Steinberg tarafından geliştirilmiştir.
VST ve benzeri bazı teknolojiler, geleneksel kayıt stüdyolarında kullanılan donanımların yaptıkları işlerin, yazılımlar tarafından, sayısal ortamda yapılabilmesine olanak sağladı. Sektörde kullanılan önemli yazılımların uyumlu olduğu bir teknoloji olan VST, kullanım hakkı serbest bırakılmış veya lisanslı binlerce eklentinin kullandığı, oldukça yaygın bir standarttır. VST'nin lisans hakkı Steinberg'e aittir. Kullanılmakta olan diğer teknolojiler arasından, GNU/Linux'a ait LADSPA ve DSSI, Apple Computer'a ait Audio Units, Microsoft'un sürdüğü DirectX ve Digidesign'ın RTAS'ı sayılabilir.
VST eklentiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir tür yazılım modülü olan VST'ler enstrüman ve efekt eklentileri olarak ikiye ayrılır.
VST enstrümanlar[değiştir | kaynağı değiştir]
VST enstrümanlar veya yaygın kullanımıyla VSTi'ler (VST Instrument), eş zamanlı ses sentezleyen veya örneklenmiş sesleri kullanan enstrüman eklentileridir. Sanal sentezleyici cihazlar ve örnekleyiciler önemli VSTi türleridir. Bu eklentiler uygun yazılım ve donanımla gerçek zamanlı olarak kullanılabilir. Neon VSTi ilk VSTi'lere örnek olarak verilebilir ; eklenti Cubase'in eski bir sürümüyle kullanıcılara sunuldu.
Birçok VSTi bilinen sentezleyicileri hem ses hem görsel olarak taklit ederek sayısal ortama taşıdı. Böylece birçok profesyonel veya amatör kullanıcı gerçekte çok zor ulaşacakları bu cihazları sanal olarak kullanabilme imkânına kavuştu. 1970 yılında Robert Moog ve David van Koevering tarafından tasarlanan Minimoog sanal karşılıkları çıkarılan bu donanımlara örnek olarak verilebilir.
VST efektler[değiştir | kaynağı değiştir]
VST efektler dijital ses kayıtlarını kendi özellikleri doğrultusunda işleyip dönüştüren eklentilerdir. Eko (reverb), geciktirme (delay), dengeleyici (equalizer veya EQ) eklentileri gibi birçok tür istenen sonuca göre kullanılabilir. Uygun yazılım ve donanım konfigürasyonuyla bu eklentiler eş zamanlı işlem yapabilmektedir. Özellikle ASIO protokolünü kullanabilen ses kartlarının düşük gecikme süreleriyle (latency) işlem kabiliyetleri bunu mümkün kılmaktadır. Benzer şekilde Macintosh bilgisayarların ses işlem sistemleri düşük gecikme süreleri verirken Windows'un bu konudaki performans yetersizliği ASIO kullanımını gerekli kılmaktadır.
VST eklentilerin kullanılabildiği yazılımlar[değiştir | kaynağı değiştir]
VST eklentilere ev sahipliği yapabilen (host) ve dijital ses kayıtları ve MIDI protokolüyle etkileşimli olarak kullanılabilmelerini sağlayan yazılımlardan bazıları :
Paylaşıma açık ve açık kaynaklı yazılımlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Ücretli yazılımlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- İlk VSTi'lerden Neon'un indirilebileceği KVR Audio sayfası (Serbest kullanım) 3 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- VST 4 FREE