Vikipedi:Politikalar listesi

Bu sayfa, detaylarına kendi sayfalarında yer verilen Türkçe Vikipedi politikalarının bir özetini sunmaktadır. Politikalar kullanıcılar tarafından kabul gören ve uyulması gereken standartlardır. Bu sayfada değişiklik yaparken lütfen yaptığınız değişikliğin ilgili politikalarla uyumlu olduğundan emin olun. Bu konuda şüpheye düşmeniz halinde, lütfen değişikliğinizi öncelikle tartışma sayfasında gündeme getirin.

Kısayol

VP:PL

Bu özet sayfası, atıfta bulunulan politika sayfalarının içeriğini kısaca açıklama amacı gütmektedir. Çelişki halinde politikaların kendi sayfalarında yer alan hükümler geçerli olacaktır. Bu sayfayı değiştirmek ilgili politikayı değiştirmeyeceği gibi, bu özete bir sayfanın eklenmesi de söz konusu sayfayı politika statüsüne çıkarmayacaktır. Politikalar fikir birliği sağlanarak oluşturulmaktadır. Daha fazlası için Vikipedi:Politika ve yönergeler sayfasına bakınız.

Her politika aşağıdaki beş kategoriden birine içerik olarak uygun düşer:

Davranış: Vikipedi'nin herkes için hoş bir deneyim olmasını sağlayabilemek amacıyla davranış standartlarını kapsar.
İçerik ve biçem: Vikipedi'de hangi konuların uygun karşılanacağını anlatanlar ve kalite ile adlandırma standartlarını sunanları kapsar.
Silme: Uygun bulunmayan maddelerin silinmesiyle ilgili alana dair olanları kapsar.
Politikaları uygulama: Diğer politikaları uygulama, koruma ve savunma için yetkili kullanıcıların neler yapabileceğine dair olanları kapsar.
Hukuk: Burada ne tür materyallerin kullanılabileceğine ve yanlış kullanımlara karşı çözüm mahiyetinde, yasal-bazlı olanları kapsar.

Davranış[kaynağı değiştir]

Botlar: Sayfaları yararlı ve zararsız biçimde otomatik olarak güncelleyen programlar, sahipleri öncelikle izne başvurursa ve onların etrafa zarar vermemelerini veya kaynakları tüketmemelerini sağlamak için büyük çaba gösterdiği müddetçe hoş karşılanırlar.
Nezaket: Kaba, duyarsız veya dar kafalı olmak insanların keyfini kaçırır ve Vikipedi'nin düzgün çalışmasını sekteye uğratır. Diğerlerini kabalıktan vazgeçirmeye çalışın ve kişileri istemeden kırmamaya da özen gösterin. Gerektiği durumlarda arabuluculuk mümkündür.
İçerik üzerine yorum yapınız, katılımcı üzerine değil: Vikipedi'deki herhangi bir yerde kişisel saldırıda bulunmayınız. Katılımcıya değil içeriğe yorum yapın. Kişisel saldırılar topluluğa zarar verdiği gibi kullanıcıları da yıldırır. Kimse suistimalden hoşlanmaz.
Maddelerin mülkiyeti: Diğerlerinin sizin çalışmanızda değişiklik yapmasını kabul ettiniz. O zaman lütfen bırakın da yapsınlar.
Kuklacılık: Bir mesele için daha fazla destek olduğu yanılsamasını yaratmak, diğerlerini yanıltmak veya bir engellemeyi atlatmak amacıyla çoklu hesap kullanımından (birden çok hesap kullanmaktan), veya arkadaşlarınızın, sizi veya başkasını desteklemek için, hesap açmalarını istemekten kaçının.
Temiz başlangıç: Geçerli kısıtlamalar veya engellemeler altında olmayan bir kullanıcı, mevcut hesaplarını kullanmayı bırakabilir ve yeni bir hesap ile başlangıç yapabilir. Kullanıcılar, vandalizm karşısında veya olası bir kişisel saldırı karşısında temiz başlangıç yapma ihtiyacı duyabilirler. Bununla birlikte yeni bir kullanıcı, edindiği tecrübeler dahilinde eski davranışlarını düzeltmek için de bu yola başvurabilir. Bu durum kullanıcının iyi niyetle Vikipedi'de devamlılık sağlamasını ve katkıda bulunmasını amaçlar. Temiz bir başlangıç, kukla politikaları dikkate alınarak gerçekleştirilmelidir. Temiz başlangıç yapma ihtiyacı duyan bir kullanıcı, eski hesabını belirtmek zorunda değildir ancak eski hesabı ile ilişkisini de kesmelidir.
Üç geri dönüş kuralı: Herhangi bir sayfayı tamamen veya kısmen 24 saat içinde üç kereden fazla geri almayınız. (Aksi takdirde bir hizmetli hesabınızı engelleyebilir)
Kullanıcı adı: Hoşunuza gidecek uygun bir kullanıcı adı seçin. Genellikle gerektiğinde kullanıcı adınızı isteğiniz üzerine değiştirebilirsiniz, fakat silemezsiniz.
Vandalizm: Vandalizm, ansiklopedinin içeriğini bozmak amacı ile kasıtlı olarak içerik ekleme, silme veya değiştirme eylemidir. Ansiklopediden silinir ki silinmesi de gerektir.

İçerik ve biçem[kaynağı değiştir]

Yaşayan insanların biyografileri: Yaşayan kişileri konu alan maddeler ki bunlar belirli bir oranda duyarlılık gerektirirler, sıkı bir şekilde Vikipedi'nin içerik politikalarına uymak zorundadır. Yüksek kalitede kaynaklar özellikle de kişisel yaşamının detayları konusunda fazlasıyla katı olun. Yaşayan kişilere dair kaynaksız veya yetersiz seviyede kaynağa sahip materyaller hem maddeden hem de tartışma sayfasından anında kaldırılmalıdır.
Tarafsız bakış açısı: Maddeler, okuyuculara dönük şablonlar dahil, kategoriler ve portallar tarafsız bir bakış açısıyla yazılmalıdır.
Özgün araştırmalara yer vermemek: Maddeler yayımlanmamış kuramlar, veriler, beyanlar, kavramlar, argümanlar veya fikirlerin yanı sıra yayımlanmış veri, beyan, kavram, argüman veya fikirlerin herhangi bir yeni yorumunu (yorumlanmasını), analizini veya sentezini, bir başka deyişle Vikipedi'nin kurucularından Jimbo Wales'in ifade ettiği şekilde bir "roman öyküsü veya tarihî yorumlama"ya yol açacak şeyleri de barındıramaz.
Doğrulanabilirlik: İddiaların doğruluğunu kontrol edemeyiz ama iddiaların saygın bir yayınca yayımlanıp yayımlanmadığını kontrol edebiliriz. Bu sebeple maddeler mümkün olan her zaman kaynak göstermelidirler. Kaynaksız olan herhangi bir materyal itiraz konusu olabilir, silinebilir.
Vikipedi ne değildir: Her gün binlerce Vikipedi maddesi değişikliğe uğrar ve her gün milyonlarca insan Vikipedi maddelerini arar, okur. Vikipedi her şeyden önce bir çevrim içi ansiklopedidir. Lütfen Vikipedi'yi başka amaçlar için kullanma dürtüsünü savuşturunuz.
Vikipedi sözlük değildir: Bir madde iyi bir tanım veya konunun açık bir tarifi ile başlamalıdır. Salt sözlük maddesi olan maddelerin yeri Vikisözlük'tür.

Silme[kaynağı değiştir]

Silme politikası: Maddelerin silinmesi için bir hizmetli gerekir ve genellikle fikir birliği-oluşturucu bir yöntem izlenir. Potansiyel olarak tartışmaları maddelerin çoğu üç adımlı bir süreç ve bir haftalık bir bekleme süresi gerektirir. Ayrıca, bu başlığın altında aday göstererek silme, hızlı silme kriterleri, silme önerisi yoluyla silme politikaları mevcuttur.

Politikaları uygulama[kaynağı değiştir]

Engelleme politikası: Kargaşaya yol açan kullanıcılar kısa veya uzun süreliğine değişiklik yapmalarını önleyecek şekilde engellenebilirler.
Açık proxyler yasaktır: Herhangi biri tarafından gerçek IP adresini saklamak amacıyla kullanılabilecek tüm açık proxy sunucuların Vikipedi'de değişiklik yapmalarına izin verilmez ve bunlar fark edildikleri takdirde engellenirler. (Vikipedi'yi açık proxy sunuculardan okumaya dair herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır.)
Koruma politikası: Sayfalar vandallara karşı veya sert içerik tartışmaları sırasında korumaya alınabilir. Korumaya alınmış sayfalar, genelde aksi gerekse de, hizmetliler tarafından değiştirilebilir. Ayrıca, sık vandalizme konu olan sayfalar daha yeni olan veya kayıtlı olmayan kullanıcılara karşı yarı-korumaya alınabilir.
Anlaşmazlıkların giderilmesi: Herhangi bir anlaşmazlığın giderilmesinin ilk adımı sizinle aynı fikirde olmayanlarla konuşmanızdır. Eğer bu işe yaramazsa, - uygulanabilecek - daha düzenli tartışma şekilleri de mevcuttur.

Hukuk[kaynağı değiştir]

Çocuk koruma: Vikipedi'yi çocuklarla uygunsuz ilişki kurmak için kullanan, Vikipedi dâhilinde veya haricinde çocuklarla uygunsuz ilişkiyi savunan veya kendilerini pedofil olarak tanımlayan kullanıcılar süresiz olarak engellenir.
Telif hakları: Telif haklarını ihlâl eden herhangi bir materyal eklenmemelidir. Telif hakkı ve "adil kullanım"ın hukuki boyutu oldukça karmaşıktır.
İftira: İftira niteliğindeki girdileri sayfa geçmişinden silmek Vikipedi politikasıdır. Eğer iftiraya uğradığınızı düşünüyorsanız lütfen bize ulaşın.
Hukuki tehditler yasaktır: Herkesin iyiliği için hukuki tehditlerde bulunmak yerine anlaşmazlıkların giderilmesi yoluna gidin. Zira hakaret ya da telif ihlaline ilişkin şikayetlere karşı hızlıca harekete geçeriz. Hukuki tehditlerde bulunursanız ya da Vikipedide yaşadığınız bir anlaşmazlık nedeniyle hukuki yollara başvurursanız, meselenin daha da alevlenmesini önlemek adına değişiklik yapmanız süresiz olarak engellenir. Hukuki yollara başvurduysanız, lütfen mesele sonuçlanana kadar değişiklik yapmaktan kaçınınız.

Ayrıca bakınız[kaynağı değiştir]