Vaud

Vaud
	Arma {{{Name}}}Türkçe: Özgürlük ve Anayurt
Temel bilgiler
Başkent	Lozan
Alan	3'212 km²; (Sıralama 4)
Nüfus	657'700 (2004); (Sıralama 3)
Nüfus yoğunluğu	2059 kişi/km²; (Sıralama 14)
Katılma yılı	1803
Kısaltma	VD
Diller	Fransızca
Web sitesi	Kanton Vaud
Harita
	Harita Kanton Vaud

Vaud İsviçre'nin Fransızca konuşulan bölgesinde bulunan bir kantondur. Lozan, kantonun başkenti ve en önemli şehridir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Vaud ismi Latinceden gelmektedir Pagus Waldensis, yöresel Fransız şivesi ile Vôd.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Pierre Viret tarafından başlatılan reformasyon hareketleri sonucunda Bern tarafından fethedilen Vaud kantonu aslında Savua Dükalığı'nın topraklarının bir parçasıdır. 24 Ocak 1798'de özerkliğini Napolyon Bonapart tarafından kazanan kanton 14 Nisan 1803'te İsviçre Konfederasyonuna katılır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Vaud kantonu İsviçre'nin batısının büyük bir parçasını kaplar. Sınırları Cenevre Gölü'nden, Neuchatel Gölü ve Morat Gölü'ne kadar uzanır.

Batıda (Fransa'nın Ain şehrine olan kara sınırı) ve Güneyde (Yukarı Savua şehrine olan Cenevre Gölü sınırı) Fransa ile uluslararası sınırları paylaşır. Böylece Güneybatı milli sınırlarını Cenevre kantonu, Kuzey sınırlarını Neuchâtel kantonu, Doğu sınırlarını Fribourg kantonu ve Bern kantonu, Güneydoğu sınırlarını Valais kantonu çizer.

Bölgenin önemli sıradağlarından Jura dağı batıda ve Alpler güneydoğuda yer alır.

Bucaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kantondaki 19 bölge içinde yer alan 381 bucak, 2006 yılında yeniden elden geçirilmiştir.

Kantonun en küçük bucağı Rivaz (32 hektar), en büyüğü Château-d'Œx'dür (11.376 hektar). En kalabalık bucağı 123.900 kişi ile başkent Lozandır. Onu 23.991 kişi ile Yverdon-les-Bains ve 22.831 kişi ile Montreux (Montrö) izler. En sakin bucak ise 29 kişi ile Goumoens-le-Jux'dür.

Bölgeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Vaud kantonunun bölgeleri belirli bucakları içeren politik alt bölümlerdir ve kantondaki saçimlerin gruplandırılmasında kolaylık sağlarlar. 1798'de 17, 1803'te 19 olarak belirlenen bölge sayısının, 2003'teki yeni anayasa ile 10'a düşürülmesi öngörülmüştür. Yasa 2008'de yürürlüğe girdi.

Bölgelerin listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

1999'den 2005'e Vaud kantonunun nüfus değişimleri :

	Nüfus 01 Ocak	Doğumlar	Ölümler	Fark		Nüfus 31 Aralık	Artış
	Nüfus 01 Ocak	Doğumlar	Ölümler	doğal	göç	Nüfus 31 Aralık		%
1999	611 613	7 442	5 378	2 064	1 928	616 275	4 662	0,8
2000	616 275					619 097	2 822	0,4
2001	619 097	7 049	5 243	1 806	3 393	624 980	5 883	1,0
2002	624 980	6 788	5 252	1 536	4 525	631 039	6 059	1,0
2003	631 039	6 846	5 417	1 429	7 083	639 105	8 066	1,3
2004	639.105	7 064	5 093	1 971	6 743	647 382	8 277	1,3
2005	647 382	7 199	5 142	2 057	5 279	654 093	6 711	1,0

Kaynak : OFS – Etat de la population et évolution démographique - Analyses14 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Vaud kantonu 1120 yabancı uyruklu vatandaşı, götürü usulü vergi anlaşmaları ile nüfusuna katmıştır. Kantondaki Sébastien Loeb ve Michael Schumacher'in de içinde bulunduğu 1120 kişi İsviçre'de bu amaçla bulunan zenginlerin %30'unu oluşturmaktadır.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Giron Vaud'nun yöresel bir spor ativitesidir. Yaz boyunca kantondaki 4 yörede beşer gün boyunca devam eden aktivitelerde petank, voleybol, futbol, atletizm, halat çekme ve güreş oyunları oynanır.