Vanilla planifolia
| Vanilya | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Vanilla planifolia
| ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Vanilla planifolia
Miller |
Vanilya (Vanilla planifolia), Orchidaceae (salepgiller) familyasından birçok tropikal ülkelerde yetiştirilen, tırmanıcı gövdeli bir bitki türü.
Sıcak ve nemli tropikal iklimlerde yetişir.[1] Başlıca yetiştirilme bölgesi Veracruz, Meksika, Tahiti, Endonezya ve Madagaskar'dır.[1]
Kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeşilken toplanıp, sonra suda haşlandıktan sonra kurutulan meyveleri kullanılır. Özel kokulu vanilin maddesi ancak fermentatif bir kurutma sonucunda meydana gelmektedir. Vanilin meyveden glikosit ile bağlı durumdadır. Ancak böyle bir kurutma esnasındaki mayalanma ile serbest hale geçmektedir. Genellikle evlerde kullanılan vanilya doğal değildir. Pasta, çikolata, dondurma, şekerleme, kahve, kakao ve kola, likör gibi pek çok ürüne tat katmak için kullanılır. Vanilya, mide ve sinir sistemini üzerinde uyarıcı etkilere sahiptir. Koku verici olarak gıda ve parfüm sanayiinde kullanılmaktadır.
Vanilya 3 şekilde kullanılabilir. Çubuk vanilyayı bütün olarak, öğütülmüş olarak veya Vanilya Özü olarak kullanabilirsiniz. Vanilyanın belki de en fazla sevildiği alan Dondurma ve sütlü tatlılardır. Ancak genel olarak tüm tatlılarda, hamur işlerinde, kahve, çikolata ve pek çok diğer gıda ürünün tadını ve aromasını zenginleştirir. Ayrıca kozmetik sektörü de vanilyanın yoğun kullanıldığı alanlardan biridir.
Bütün olarak (Vanilya çubuğu)[değiştir | kaynağı değiştir]
Vanilya bütün olarak yemeklere ve tatlılara eklenebilmektedir. Bununla birlikte vanilyanın değişik kullanım yöntemleri de bulunmaktadır. Bunlardan birisi sütlü tatlılarda sütü kaynatırken belirli bir süre vanilya çubuğu ile kaynatılmasıdır. Kuvvetli bir aroma vermek istenildiğinde, vanilya çubuğunu ortadan uzunlamasına ikiye ayırarak kullanılabilmektedir. Ayrıca yemek ve tatlılarda süsleme amaçlı olarak da kullanılır. Bunun dışında şeker, bal veya reçel gibi ürünlerin içinde bekletilerek 1-2 hafta gibi sürelerde aromasını tamamen ürüne verilebilmektedir.
Çekilmiş olarak (sade veya şekerle karıştırılarak)[değiştir | kaynağı değiştir]
Vanilya hazır öğütülmüş olarak alarak veya direkt öğütülerek kullanılabilir. Bu şekilde öğütülmüş vanilya genelde şekerle karıştırılabilir veya tatlılarda kullanılabilir.
Vanilya Özü olarak (Alkol veya gliserol ile karıştırılarak)[değiştir | kaynağı değiştir]
Vanilya çubuklarının belirli bir süre için alkol veya gliserollü bir karışımda bekletilmesi ile elde edilir. Bu şekilde kullanım pratik olduğu için endüstriyel veya ticari kullanımlarda tercih edilmektedir. Vanilya ve solüsyonun oranına göre derecelendirilmektedir. Örneğin 2X olan bir öz 1X olan öze göre 2 kat daha fazla Vanilya özü içerir, yani daha yoğundur ve daha az kullanarak aynı sonucu elde edebilirsiniz demektir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "GRIN-Global Web v 1.9.4.2: Taxonomy of Vanilla planifolia". 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
