Urmiye
| Urmiye ارومیه Orumiye رضائیه Rızaiye | |
|---|---|
Eyalet Merkezi | |
   | |
| Ülke |  İran |
| Eyalet | Batı Azerbaycan Eyaleti |
| Şehristan | Urmiye şehristanı |
| Bahş | Urmiye merkezî bahşı |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Mehmet Hazretpur |
| Rakım | 1.324 m |
| Nüfus (2012)İran'ın 10. büyük şehri | |
| • Toplam | 1.265.721 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | UTC+03.30 (IRST) |
| • Yaz (YSU) | UTC+04.30 (IRST) |
Resmî site www.urmia.ir | |
Urmiye veya Urumiye (Azerice: اورمو, Urmu, اورمیه, Urumiyə; Farsça: ارومیه, Kürtçe: Ûrmiye, Orumieh, Süryanice: ܐܘܪܡܝܐ, Wurmê; Eski adı: رضائیه, Rızaiye), İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir.
Şehir, bağlı olduğu eyaletin orta kısmında, Urmiye Gölü ile Türkiye sınırı arasında karayoluyla Türkiye sınırına 50 km. uzaklıkta kendi adıyla anılan ovada kuruludur.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
 Urmiye iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 16,4 | 18 | 26 | 26 | 30,6 | 36 | 38 | 38 | 35 | 30 | 22 | 17 | 38 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 2,6 | 4,8 | 10,4 | 16,8 | 22,2 | 27,5 | 31,2 | 31,0 | 27,1 | 20,1 | 12,2 | 5,7 | 17,6 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −3,3 | −1,5 | 4,5 | 10,5 | 15,5 | 20,2 | 23,8 | 23,1 | 19,0 | 12,5 | 6,1 | 0,4 | 10,9 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −6,1 | −4,8 | −0,1 | 5,2 | 9,1 | 12,9 | 16,6 | 15,9 | 11,5 | 6,6 | 1,4 | −3,2 | 5,4 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −22,8 | −22 | −19 | −12 | −1,6 | 4 | 10 | 8 | 3,4 | −5 | −13,4 | −20 | −22,8 |
| Ortalama yağış (mm) | 30,2 | 33,2 | 52,3 | 62,2 | 45,6 | 14,2 | 5,5 | 2,1 | 4,4 | 21,8 | 40,0 | 29,7 | 341,2 |
| Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi[1] | |||||||||||||
Şehrin geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Adının kaynağı[değiştir | kaynağı değiştir]
Urmiye, kadim bir şehirdir. Pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Öneminden dolayı çevresindeki medeniyetler ve milletler tarafından da tanınan her dilde farklı bir şekilde anılan bir şehirdi. Şehre Suriyeliler ve Araplar 'Urmiya', Ermeniler 'Ormi', Persler 'Urumi', Türkler 'Urumiye' demişlerdir. Kelimenin kaynağı tam olarak bilinmemektedir ama Süryanice 'su beşiği' anlamına gelen 'ur-mia' 'dan geldiği tahmin edilmektedir. Asuri kaynaklarında Urmiye Gölü çevresindeki Manna Devleti kayıtlarında 'Urmeyate' adında bir yer belirtilir. Fakat bu ismin şehrin adının kaynağı olması mümkün görülmemektedir çünkü eski Fars kaynaklarında bu isme hiç rastlanmaz.
Kaçarlar devri[değiştir | kaynağı değiştir]
Şehir 1756 yılında Kaçar beyi Muhammed Hasan Han Kaçar tarafından alındı. Onun ölümünden sonra, şehir Afşar beyi Feth Ali Han Afşar tarafından ele geçirilse de Kerim Han Zend tarafından yedi aylık bir kuşatma ile 1759'da Zend Hanedanı'nın hakimiyetine girdi. Zand hanedanı'nın ortadan kalkmasından sonra, Urmiye Afşarları tekrar ayaklansa da başarılı olamadılar.
1828 yılında Urmiye, Rus-İran savaşı sırasında aylarca Rus kuvvetleri tarafından işgal edildi. Valinin yokluğunda şehir, Nacaf-Kulu Han Afşar tarafından idare edilmiştir. Kent yakınlarında, 9 Ocak 2011 tarihinde Iran Air'e ait iç hat seferi yapan bir yolcu uçağı düşmüş, 72 kişi ölmüştür.[2]
Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Ülkenin en büyük onuncu şehri olan Urmiye'nin nüfusu 2012 yılı verilerine göre 1.265.721 kişidir.[kaynak belirtilmeli] Urmiye nüfusunun tahmini %90'ını Azeriler[3]) geri kalan kısmını ise Kürtler, Süryaniler ve Ermeniler oluşturmaktadır.[4]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Urmiye Müzesi
- Batı Azerbaycan Eyaleti Valiliği
- Urmia Branch of Ministry of Internal Affairs 11 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Urmiye Petrokimya Şirketi
- Urmiye Yol ve Ulaşım Ofisi 7 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- WikiMapia: Urmiye 29 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Urmiye İklim Verileri 1961–1990". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2012.
- ^ İran'da uçak düştü, 72 kişi öldü 11 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC, 9 Ocak 2011
- ^ LookLex Encyclopaedia :Orumiyeh 22 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Orumiyeh (Iran) - Britannica Online Encyclopedia". 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.
| Yönetim merkezi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bahşlar |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
