Ur-Nammu Kanunları
Ur-Nammu kanunları; Sümerlere ait ve günümüze ulaşmış, kanun maddeleri içeren, bilinen en eski yazılı tablettir. Milattan önce 2100-2050 yıllarına ait olup Sümerce yazılmıştır. Giriş bölümünde Kral Ur-Nammu'ya atıfta bulunulsa da bazı tarihçiler onu Ur-Nammu'nun oğlu Shulgi'ye isnat ederler.[1]
Kil tabletlerde bulunan kanunlar İstanbul arkeoloji müzesi bünyesinde, dünyaca ünlü Sümerolog İlmiye Çığ[2] ve Hatice Kızılyay tarafından transkripte[3] edilmiştir.[4] Bu kanunlara bir örnek:
"M.Ö 2050 yılında üç erkek; bir berber, bir bahçıvan ve mesleği bulunmayan diğer bir kişi Lu İnnana adındaki bir tapınak görevlisini öldürdüler. Katiller, kurbanın karısı olan Nin Dada'ya kocasının öldürüldüğünü söylediler (Neden söyledikleri bilinmiyor).Karısı sırrı tuttu ve yetkililere cinayeti bildirmedi.Ancak kanunun kolu uzundu ve o zamanın yüksek düzeyde medenileşmiş Sümer devletinde de bu bir istisna değildi.
Suç Kral Ur Ninurta'nın dikkatine getirildi, başkent İsin'de kendisi Nippur'daki vatandaşlar mahkemesine davayı götürdü, ki söz konusu yer, adalet mahkemesi olarak işlev görüyordu.
Bu Mecliste dokuz kişi suçlular hakkında kovuşturma açılmasını istedi. Savlarına göre sadece üç katil değil, bunun yanında adamın karısının da idam edilmesi gerektiğini, çünkü suçu öğrendikten sonra sessiz kaldığını ve bu yüzden de öldürmeye yardımcı olduğunu öne sürmüşlerdi. Mecliste bulunan iki adam daha sonra kadını savunmak için söz aldılar. Kadının kocasının öldürülmesinde bir payı olmadığını ve bu yüzden de serbest bırakılması gerektiğini savundular."
Söz konusu davanın tercümesinden sonra, Pennsylvania Üniversitesi Hukuk Fakültesinin Dekanı olan J.Roberts'e görüşü soruldu ve; "Bizim kanunlarımıza göre, olayda karısı herhangi bir suç işlememiştir" cevabı verdi.[5]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Claus Wilcke. "Der Kodex Urnamma (CU): Versuch einer Rekonstruktion." Riches hidden in secret places: ancient Near Eastern studies in memory of Thorkild Jacobson, edited by Zvi Abusch, 2002, ISBN 1575060612
- Martha T. Roth. "Law Collections from Mesopotamia and Asia Minor." Writings from the Ancient World, vol. 6. Society of Biblical Literature, 1995, ISBN 0788501046
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Amelıe Kuhrt, Eski Çağ'da Yakındoğu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2021 İstanbul, Çev. Dilek Şendil, s.84.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2015.
- ^ Transkripsiyon
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2015.
- ^ Senar Turgut, "Mezopotamya'da Kürt Uygarlık Tarihi" s.17-18