Uluslararası Matematik Olimpiyatı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Uluslararası Matematik Olimpiyatı logosu.

Uluslararası Matematik Olimpiyatı (IMO), lise öğrencilerinin yarıştığı matematik olimpiyatıdır. Uluslararası Bilim Olimpiyatları'nın en eski dalıdır.[1] İlk olarak 1959'da Romanya'da düzenlenen olimpiyat, o günden beri Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi nedeniyle sadece 1980 yılında yapılmamıştır. Dünya nüfusunun %90'ından fazlasını oluşturan 100'den fazla ülkenin katıldığı olimpiyatlarda, ülkeler altı öğrenci, bir takım lideri, bir yardımcı lider ve gözlemcilerden oluşan bir takım gönderir.[2]

Liste[değiştir | kaynağı değiştir]

1959'dan beri her yıl düzenlenen olimpiyatlar sadece 1980 yılında düzenlenmemiştir. 1980'de Moğolistan'da yapılması planlanmış ancak Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi nedeniyle iptal edilmiştir.[3] Olimpiyatlar başlangıçta Varşova Paktı'na katılan Doğu Bloku ülkeleri için düzenlendiği için[4] ev sahipliği yapan şehirler de Doğu Avrupa'da yer alan şehirler arasından seçilirken sonrasında diğer ülkelere yayılmıştır.[5]

1969'da 14, 1989'da 50 ülkenin katıldığı olimpiyatlara 2009'da 104, 2019'da ise 112 ülke katılmıştır.[6] Takım üyelerinin aldığı puanlara göre en yüksek puana ulaşıp en başarılı ülke olmayı başaran 10 ülke vardır. 20 kez en başarılı ülke olan Çin, 16 kez en başarılı ülke olan Rusya (öncesinde SSCB) ve 8 kez en başarılı ülke olan ABD olimpiyatlardaki en başarılı üç ülkedir.

Olimpiyatlarda hile yaparken yakalanan tek ülke olan Kuzey Kore, 1991'den 2010'a kadar olimpiyatlardan diskalifiye edilmiştir.[7]

Liste[değiştir | kaynağı değiştir]

Soldan sağa ;Gabriel Carroll, ABD, Reid Barton, ABD, Zhiqiang Zhang, Çin, ve Liang Xiao, Çin, 2001 yılında en iyi derece yapan grup.
2015 Olimpiyatlarının kapanış seremonisi.
Şehir Yıl Tarih En başarılı ülke[8] Kaynak
Romanya Brașov ve Bükreş 1959 21-31 Temmuz  Romanya [9]
Romanya Sinaia 1960 18-26 Temmuz  Çekoslovakya [9]
Macaristan Veszprém 1961 6-16 Temmuz  Macaristan [9]
Çekoslovakya České Budějovice 1962 7-15 Temmuz  Macaristan [9]
Polonya Varşova ve Wrocław 1963 5-13 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
Sovyetler Birliği Moskova 1964 30 Haziran-10 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
Doğu Almanya Doğu Berlin 1965 3-13 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
Bulgaristan Sofya 1966 1-14 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Çetine 1967 2-13 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
10  Sovyetler Birliği Moskova 1968 5-18 Temmuz  Doğu Almanya [9]
11  Romanya Bükreş 1969 5-20 Temmuz  Macaristan [9]
12  Macaristan Keszthely 1970 8-22 Temmuz  Macaristan [9]
13  Çekoslovakya Žilina 1971 10-21 Temmuz  Macaristan [9]
14  Polonya Toruń 1972 5-17 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
15  Sovyetler Birliği Moskova 1973 5-16 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
16  Doğu Almanya Erfurt ve Doğu Berlin 1974 4-17 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
17  Bulgaristan Burgaz ve Sofya 1975 3-16 Temmuz  Macaristan [9]
18  Avusturya Lienz 1976 7-21 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
19  Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Belgrad 1977 1-13 Temmuz  ABD [9]
20  Romanya Bükreş 1978 3-10 Temmuz  Romanya [9]
21  Birleşik Krallık Londra 1979 30 Haziran-9 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
  1980 olimpiyatlarının Moğolistan'da yapılması planlanmıştı ancak iptal edildi ve Avrupa'da gayriresmî iki müsabaka düzenlendi.[3]
22  Amerika Birleşik Devletleri Washington, DC 1981 8-20 Temmuz  ABD [9]
23  Macaristan Budapeşte 1982 5-14 Temmuz  Batı Almanya [9]
24  Fransa Paris 1983 1-12 Temmuz  Batı Almanya [9]
25  Çekoslovakya Prag 1984 29 Haziran-10 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
26  Finlandiya Joutsa 1985 29 Haziran-11 Temmuz  Romanya [9]
27  Polonya Varşova 1986 4-15 Temmuz  Sovyetler Birliği
 ABD
[9]
28  Küba Havana 1987 5-16 Temmuz  Romanya [9]
29  Avustralya Sydney ve Canberra 1988 9-21 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
30  Batı Almanya Braunschweig 1989 13-24 Temmuz  Çin [9]
31  Çin Pekin 1990 8-19 Temmuz  Çin [9]
32  İsveç Sigtuna 1991 12-23 Temmuz  Sovyetler Birliği [9]
33  Rusya Moskova 1992 10-21 Temmuz  Çin [9]
34  Türkiye İstanbul 1993 13-24 Temmuz  Çin [9]
35  Hong Kong Hong Kong 1994 8-20 Temmuz  ABD [9]
36  Kanada Toronto 1995 13-25 Temmuz  Çin [10]
37  Hindistan Mumbai 1996 5-17 Temmuz  Romanya [11]
38  Arjantin Mar del Plata 1997 18-31 Temmuz  Çin [12]
39  Tayvan Taipei 1998 10-21 Temmuz  İran [13]
40  Romanya Bükreş 1999 10-22 Temmuz  Çin
 Rusya
[14]
41  Güney Kore Daejeon 2000 13-25 Temmuz  Çin [15]
42  Amerika Birleşik Devletleri Washington, DC 2001 1-14 Temmuz  Çin [16]
43  Birleşik Krallık Glasgow 2002 19-30 Temmuz  Çin [17]
44  Japonya Tokyo 2003 7-19 Temmuz  Bulgaristan [18]
45  Yunanistan Atina 2004 6-18 Temmuz  Çin [19]
46  Meksika Mérida 2005 8-19 Temmuz  Çin [20]
47  Slovenya Ljubljana 2006 6-18 Temmuz  Çin [21]
48  Vietnam Hanoi 2007 19-31 Temmuz  Rusya [22]
49  İspanya Madrid 2008 10-22 Temmuz  Çin [23]
50  Almanya Bremen 2009 10-22 Temmuz  Çin [24]
51  Kazakistan Astana 2010 2-14 Temmuz  Çin [25]
52  Hollanda Amsterdam 2011 12-24 Temmuz  Çin [26]
53  Arjantin Mar del Plata 2012 4-16 Temmuz  Güney Kore [27]
54  Kolombiya Santa Marta 2013 18-28 Temmuz  Çin [28]
55  Güney Afrika Cumhuriyeti Cape Town 2014 3-13 Temmuz  Çin [29]
56  Tayland Chiang Mai 2015 4-16 Temmuz  ABD [30]
57  Hong Kong Hong Kong 2016 6-16 Temmuz  ABD [31]
58  Brezilya Rio de Janeiro 2017 12-23 Temmuz  Güney Kore [32]
59  Romanya Kaloşvar 2018 3-14 Temmuz  ABD [33]
60  Birleşik Krallık Bath 2019 11-22 Temmuz  Çin
 ABD
[34]
61  Rusya Sankt-Peterburg 2020 8-18 Temmuz [35][36]
62  Amerika Birleşik Devletleri Washington, DC 2021 7-16 Temmuz [37]
63  Norveç Oslo 2022 6-16 Temmuz [38][39]
64  Japonya Chiba 2023 2-13 Temmuz [40]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "International Mathematics Olympiad (IMO)". 1 Şubat 2008. 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2008. 
  2. ^ "The International Mathematical Olympiad 2001 Presented by the Akamai Foundation Opens Today in Washington, D.C." 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2008. 
  3. ^ a b 1980'deki gayriresmî müsabakalar Finlandiya ve Lüksemburg'da düzenlendi. "UK IMO register". IMO register. 16 Ekim 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2011. 
  4. ^ "More IMO Facts". 20 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2008. 
  5. ^ "Singapore International Mathematical Olympiad (SIMO) Home Page". Singapore Mathematical Society. 27 Mart 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008. 
  6. ^ "Timeline". International Mathematical Olympiad. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  7. ^ "International Mathematical Olympiad: Democratic People's Republic of Korea". 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2010. 
  8. ^ "Ranking of countries". International Mathematical Olympiad. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2011. 
  9. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai "Historical Record of US Teams". Mathematical Association of America. 28 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2011. 
  10. ^ "IMO 1995" (İngilizce). Canadian Mathematical Society. 29 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  11. ^ "IMO 1996" (İngilizce). Canadian Mathematical Society. 23 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  12. ^ "IMO 1997" (İspanyolca). Argentina. 5 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  13. ^ "IMO 1998". Republic of China. 5 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2008. 
  14. ^ "IMO 1999". Canadian Mathematical Society. 23 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  15. ^ "IMO 2000". Wolfram. 1 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  16. ^ "IMO 2001". Canadian Mathematical Society. 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  17. ^ Andreescu, Titu (2004). USA & International Mathematical Olympiads 2002. Mathematical Association of America. ISBN 978-0-88385-815-8. 
  18. ^ "IMO 2003". Japan. 6 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  19. ^ "IMO 2004". Greece. 27 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "IMO 2005". Mexico. 11 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2008. 
  21. ^ "IMO 2006". Slovenia. 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  22. ^ "IMO 2007". Vietnam. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  23. ^ "IMO 2008". Spain. 26 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  24. ^ "IMO 2009" (Almanca). Germany. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008. 
  25. ^ "51st IMO 2010". IMO. 13 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  26. ^ "52nd IMO 2011". IMO. 13 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  27. ^ "53rd IMO 2012". IMO. 24 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  28. ^ "54th International Mathematical Olympiad". Universidad Antonio Nariño. 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2012. 
  29. ^ "55th IMO 2014". IMO. 14 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  30. ^ "56th IMO 2015". IMO. 14 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  31. ^ "57th IMO 2016". IMO. 13 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  32. ^ "58th IMO 2017". IMO. 13 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  33. ^ "59th IMO 2018". IMO. 29 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  34. ^ "60th IMO 2019". IMO. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  35. ^ "61st IMO 2020". IMO. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  36. ^ "61st IMO 2020". IMO 2020. 17 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020. 
  37. ^ "62nd IMO 2021" (İngilizce). IMO. 18 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  38. ^ "63rd IMO 2022". IMO. 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  39. ^ "63rd IMO 2020". Department of Mathematics, University of Os. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  40. ^ "64rd IMO 2023" (İngilizce). IMO. 9 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.