Tatarlı Höyük
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Tatarlı Höyük |
| il: | Adana |
| İlçe: | Ceyhan |
| Köy: | Tatarlı |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Yapılaşma[1] |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 1621 |
| Tescil tarihi: | 19.11.1993 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Tatarlı Höyük, Adana İl merkezinin yaklaşık 50 km. Ceyhan İlçesi'nin ise 24 km. doğusunda, Tatarlı Köyü içinde yer alan bir höyüktür. Tepe, üzerinde bulunduğu bazalt yükselti ile birlikte 35 metre yükseklikte olup 300 x 180 metre boyutlarındadır. Çanak çömlek buluntularına bakılarak höyüğün 100 metre çapında olduğu belirtilmektedir. Kazı çalışmalarının başlamasından önce höyük üzerinde bir düğün salonu bulunmakta idi.[2] Daha sonra Adana Koruma Kurulu tarafından söz konusu düğün salonu hakkında yıkım kararı alınmıştır.[3]
Kazılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyük ilk olarak M. V. Seton-Williams başkanlığında yapılan Kilikya Yüzey Araştırmaları sırasında, 1951 yılında saptanmış, . James Mellaart tarafından daha sonra höyükte yapılan yüzey araştırmalarında bir Erken Tunç Çağı yerleşimin olarak tanımlanmıştır. Höyüğün kuzey yamacında Roma Dönemi'ne ait bir havuz ve hamam kalıntısı bulunmaktadır.[2] Höyükteki kazılar ise 2007 yılında Çukurova Üniversitesi'nden K. Serdar Girginer başkanlığında Türk Tarih Kurumu'nun maddi desteğiyle başlatılmış olup halen devam ettirilmektedir.[3][4][5]
Tabakalanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Tabakalanmanın Helenistik Dönem, Demir Çağı, Geç Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı, Erken Tunç Çağı olduğu belirtilmektedir.[3]
Buluntular[değiştir | kaynağı değiştir]
Kazılarda Geç Tunç Çağı'na tarihlenen ve A yapısı olarak adlandırılan yapı kompleksinin birçok mekanı ortaya çıkarılmıştır. Yapı kompleksinin ortasından geçen bir atık su kanalı, yapıya ait önemli bir özellik olarak görülmektedir. Söz konusu yapının bir Sur Yapısı olduğu, dönemin başlarında yerleşmede bir açıkhava kutsal alanın da bulunduğu düşünülmektedir. Geç Tunç Çağı'na ait, riton, askos ve halka biçimli sunu kapları gibi dini tören kaplarından çok sayıda ele geçmesi, bu yaklaşımı desteklemektedir.[3] En az üç evreli olan bu Geç Tunç Çağı tapınağının Demir Çağı'nda Bit-Hilani'ye çevrildiği anlaşılmaktadır.
Kazılarda her tabakada çok sayıda ele geçen tezgâh ağırlıkları, 2500 yıllık bir dokuma geleneğini işaret etmektedir.[3]
Demir Çağı çanak çömleği genellikle krem ya da devetüyü renkte astarlı, ağız kenarlarında ve iç kısımlarında band bezemeleri olan, dış yüzeylerinde ise paralel çizgiler ve daireler bulunan çanak çömleklerdir. Geç Tunç Çağı çanak çömleğinde ise sığ, kalın ve yayvan ağız kenarlı büyük tabaklar büyük çoğunluğu oluşturmaktadır. Genellikle devetüyü ya da kahverengi hamurludur.[6]
Kazılarda ele geçen tam olmayan dört figürinden üçü Geç Helenistik Dönem'e, biri ise daha erken dönemlere, MÖ 7. yüzyıla aittir.[7]
Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]
Kazılarda ortaya çıkan yerleşim, 360 x 250 metrelik ölçüleriyle bir yukarı kent (akropol) ve günümüzde Tatarlı Köyü'nün altına doğru yayılan, yukarı kentin 50 metre kuzeyindeki Bucak Tepe'yi de kapsayan oldukça geniş bir aşağı şehirdir.[8]
Tatarlı Höyük'ün, Hititler dönemi boyunca bağımsız olarak varlığını sürdüren, Hitit İmparatorluğu'nun son dönemlerinde İmparatorluğa katılan Kizzuwatna Krallığı'nın en önemli yerleşimlerinden biri olduğu belirtilmektedir. MÖ 2. binyılda olduğu kadar Demir Çağı ve Helenistik Dönem'de de kutsal niteliğini sürdürdüğü anlaşılmaktadır. Ele geçen buluntulara dayanılarak, Tatarlı Höyük'ün Hititler'in Kizzuwatna'daki önemli bir kutsal merkezi olan ve Hitit kraliçesi Pudu Hepa'nın doğduğu yer olan Lawazantiya olabileceği ileri sürülmektedir.[3]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yakın plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Fotoğraflar
- Kazı çalışmalarıyla ilgili fotoğraflar
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b TAY – Yerleşme Ayrıntıları
- ^ a b "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ a b c d e f 2011 Yılı Tatarlı Höyük Kazısı Bilimsel Raporu – TTK[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "TTK". 12 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ 2007 Yılı Bakanlar Kurulu Kararlı Türk Kazıları
- ^ 31. Kazı Sonuçları Toplantısı (2009) Cilt 3, Sh.: 460-461
- ^ 31. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 461
- ^ 2009 Yılı Tatarlı Höyük Kazısı Bilimsel Raporu – TTK[ölü/kırık bağlantı]