Tartışma:Orhun Yazıtları

Sayfa içeriği diğer dillerde desteklenmemektedir.
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Vikiproje Arkeoloji (B-sınıf, Az-önem)
VikiProje simgesi Bu madde, Vikipedi'deki Arkeoloji maddelerini geliştirmek amacıyla oluşturulan Vikiproje Arkeoloji kapsamındadır. Eğer projeye katılmak isterseniz, bu sayfaya bağlı değişiklikler yapabilir veya katılabileceğiniz ve tartışabileceğiniz proje sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
 B  Bu madde B-sınıf olarak değerlendirilmiştir.
 Az  Bu madde Az-önemli olarak değerlendirilmiştir.
 
Vikiproje Moğolistan (B-sınıf, Az-önem)
VikiProje simgesi Bu madde, Vikipedi'deki Moğolistan maddelerini geliştirmek amacıyla oluşturulan Vikiproje Moğolistan kapsamındadır. Eğer projeye katılmak isterseniz, bu sayfaya bağlı değişiklikler yapabilir veya katılabileceğiniz ve tartışabileceğiniz proje sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
 B  Bu madde B-sınıf olarak değerlendirilmiştir.
 Az  Bu madde Az-önemli olarak değerlendirilmiştir.
 

Yazının [1] tarihli hali anonim tarafından çıkarılmış fakat sonradan düzeltilmeden üstüne eklemeler yapılmış. Bilmeden mi yapıldı diye merak ettim, çünkü silinen kısımda baya bir bilgi çöpe gitmiş durumda. ----Dbl2010 18:25, 10 Ekim 2005 (UTC)

Yaptığım şeyi farkettim, benden önce kullanan verileri silerek yazmış üzerine. Tekrar düzenledim.--Ugur Basak 20:28, 10 Ekim 2005 (UTC)
Tamam sağol. Bazen bilinçli olarak bilgi yanlış olduğu için de silinebiliyor. Sizler de eklemelerinizi üstüne yapınca acaba dedim o bilgiler de bir yanlışlık mı var. O yüzden konuya dikkat çekmek istedim. ----Dbl2010 20:38, 10 Ekim 2005 (UTC)

ru:Орхоно-енисейская письменность

Ayrım yapmak lazım[kaynağı değiştir]

Bu makalenin Orhun Yazıtlarına mı yoksa Orhun yazıtlarında kullanılan Orhun abecesine mi ait olduğu konusunda karışıklık var. Öteki dillerdeki bağlantılarda bu makale Orhun Abecesi şeklinde.(bk:İngilizce). Bu makaleyi Orhun Yazıtları ve Orhun Abecesi diye iki kısma ayırmanın gerekli olduğunu düşünüyorum.Lütfen görüş bildirin.--Keleş 20:38, 26 Ocak 2006 (UTC)

Katılıyorum[kaynağı değiştir]

Orhun Yazıtları başka bir başlık altında Orhun Alfabesi başka bir başlıkta anlatılmalıdır.

Wisdom 20:42, 26 Ocak 2006 (UTC)

resmi kaldırıyorum[kaynağı değiştir]

Orhun Abecesinin ilk kullanıldığı yazıt olan Kızıl Şehrindeki yazıtı gösteren resim bu makaleden ziyade Orhun Abecesi makalesine uygundur diye düşünüyorum.Bu nedenle resmi buradan alıp adı geçen makaleye taşıyorum.Ayrıca bu makaleye daha uygun düşeceğini varsaydığım Orhun Yazıtlarını oluşturan;Bilge,Kültigin ve Tonyukuk abidelerinin resmini koymayı uygun buldum--Keleş 18:36, 27 Ocak 2006 (UTC)

Köl Tigin --> Kül Tigin[kaynağı değiştir]

bu abideleri yazarken resim koymanızı tercih ederim memnun olurum.

Göktürk alfabesi maddesi[kaynağı değiştir]

Selamlar. Bu maddeden Göktürk alfabesini anlatan kısmı çıkarıp yeni bir madde Göktürk alfabesi açalım. Uygur alfabesi maddesi gibi bağımsız bir madde olsun. Ne dersiniz? Takabeg 19:46, 8 Mart 2008 (UTC)

Pardon geçen gün farkettim. Göktürk Alfabesi maddesi varmış:)) Şimdi bu maddeden harfleri anlatan kısmı çıkarmamız uygundur. Teşekkür ederim. İyi çalışmalar. Takabeg 17:31, 25 Mart 2008 (UTC)

Kitabelerde merak edilen konular.[kaynağı değiştir]

Kitabeleri defalarca okumam rağmen hala cevabını bulamadığım konular var bu konularda bilgi arkadaşlar eğer bilgileri var ise ekleme yapabilirler mi acaba? Örneğin:

  • Bilge Kağan Abidesi doğu ve güney yüzlerinde(7nci satır) bahsedilen İlker Dağı neresidir?
  • Orda ve daha bir keç yerde bahsi geçen Ku general kimdir?
  • orda anlatılan hangi savaştır?
  • Şad Pıt hangi millettir?
  • Bilge Kagan kendi adı bu olmasına rağmen neden Babası hakkında "Babam Türk Bilge Kagan " tanımını kullanıuyor? (Bilge Kagan Abidesinin güney yüzü 13ncü satırda -Babam Türk Bilge Kagan tahta oturduğunda şimdiki Türk begleri...)
  • Neden Gökyüzü gök kast edilirken Kök değil de başka bir kelime kullanılıyor?
  • Mavi renginden bahsedilirken neden -KÖK ismi kullanılıyor?
  • Ve bu yukarıdakilerle bağlantılı olmakla birlikte birlikte dikkati çeken başka bir konu da Kül Tigin Abidesi 3ncü satırda Kök Türk diye tercüme edilen cümlede neden

şeklinde yazılıyor yani K ile değil de Ök ile Neden birinde diğerinde kullanılmış?

Bu konularda bana yardımcı olabilecek arkadaşlar var mı?Ya da Bu maddeye bu konuları açıklayacak türde katkılarda bulunacak olan?--Kamuran Ötükenli 10:56, 11 Haziran 2010 (UTC)

  • Bu sorularınızı danışma masasına sormanız daha uygundur. Burada tartışılan maddenin içeriği ve geliştirilmeye yönelik bilgileridir, yoksa forum amaçlı kullanmak doğru değil. --Hedda Gabler 13:24, 13 Haziran 2010 (UTC)
  • Sanırım sorulan soruları yanlış okudunuz Sorular okunduğunda forum amaçlı olmanın çok ötesinde olup maddeyi geliştirici ve ansiklopedik anlatım ve tanımlama kazandırmaya yönelik çalışma olduğunu görürsünüz.Herneyse konunun uzmanları ile görüşmek ve önerildiğigi gibi gerektiğinde danışma masasına sormak daha uygun.--Kamuran Ötükenli 21:31, 25 Haziran 2010 (UTC)
  • Hiç kimseden cevap yok mu :((( gerçektende çok işimiz varmış--Kamuran Ötükenli 15:24, 23 Temmuz 2010 (UTC)
Yazıtları yazdıran kişi Bilge Kağan değil onun yeğeni Yolluğ Tigin'dir o yüzden Bilge Kağan'dan söz ederken "apam Türük Bilge Kağan..." demiştir; "apa" sözcüğü "amca" demektir, "baba" değil. Anadolu ağızlarında "gök sırça"(mavi cam), "gök gözlü", "göğermek"(mavileşmek), "gök boncuk" gibi kullanımlar yaygındır. "Kök/Gök" sözcüğü Türkiye Türkçesi dışındaki tüm Türkçelerde sadece "mavi/turkuaz" anlamına gelir ve "gökyüzü" için "asman" sözcüğü kullanılır; Türkiye Türkçesinde ise hem "mavi/turkuaz" hem de "gökyüzü" anlamına gelir. "K" yerine "ÖK/ÜK" harfinin kullanılmasının nedeni, sözcüğün doğru şeklinin "Türk" değil, "Török/Türük/Törük" olmasıdır. Yani "Kök Türük" sözü aslında "Gök Türk" değil, "mavi soylu", "mavi türeyişli" anlamlarındadır ki atalarımız kendilerinin, "kök börü"nün yani mavi kurdun soyundan gelğine ve Kağanın ailesindekilerin kanlarının mavi olduğuna inanırlardı.

y.h.s harflerının karsılığı[kaynağı değiştir]

Y , H , S Harflerının karsılığı nedır...yardımcı olursanız cok sevınırım

Ben elimden geldiğince yardımcı olayım ama sorunuzu tam anlamadım biraz daha detaylı sorarmısınız?
  • Ama bu arada H harfi yok K harfi kullanılıyor onunda epey çok kombinasyonu var.
  • S nin aS ve eS olarak iki biçimi var ve , bazen-genelde Kültigin yazıtında- Ş olarak ta kullanılıyor.
  • Y harfi Latincedeki D gibi ve Yay'a benziyor, ve diğeri
  • K ya gelince eK , aK , ÖK,KÖ,ÜK,KÜ,K , IK,KI,K OK,KO, UK,KU,K zaten Ok işaretinden türediği ortada.
Şimdilik bukadar eğer sorunuza cevap olmamışsa dediğim gibi daha ayrıntılı sorunca cevap vermeye çalışırız--Kamuran Ötükenli 15:42, 23 Temmuz 2010 (UTC)

Orhun Yazıtları / Yazısı[kaynağı değiştir]

Esasen dilbilimin konusu olan "yazı" (alfabe, abece, yazı sistemi) ile, bu maddenin başlığı olan ve esasen tarih ve arkeoloji disiplinlerinin nesnesi olan "yazıt"lar (kitabe, abide, taşlar) fena halde birbirine karışmış. Kanımca bu ayrım olabildiği kadar netleştirilmeli ve bu maddedeki dile ilişkin bilgi -taşlardaki metnin kendisi, çevriyazımı ve açıklaması hariç- dil maddesine aktarılmalı. Bu yapılırken, dili yeten zamanı olan arkadaşların diğer dillerdeki bulanıklığı da gidermeleri ve bağlantıları düzenlemeleri iyi olabilir. -Ş. 94.54.234.162 16:31, 8 Kasım 2010 (UTC)

5 Manat'ın Arka Yüzünde Bulunan Bilge Kağan Yazıtı Kesiti[kaynağı değiştir]

5 manatın arkasında bulunan runik yazının Bilge Kağan Yazıtı doğu yüzünden alıntı olduğu yazmaktadır.Bu yazı B.K. doğu yüzünden değil; kuzey yüzünden alıntıdır. Ardasarac 02:39, 10 Kasım 2011 (UTC)

Yazıtların resmini yükleyelim lütfen[kaynağı değiştir]

lütfen yazıtların en azından bir resmini yükleyelim!

Dış bağlantılara iki adres eklemiştim, onları neden sildiğinizi gerçekten merak ediyorum. - AzerRail

2020 BİLGE TONYUKUK YILI[kaynağı değiştir]

--176.232.63.50 14.13, 16 Ocak 2020 (UTC)UNESCO Yürütme Kurulunda alınan kararla 2020 yılı; Bilge Tonyukuk Abidesinin Dikilişinin 1300. Yıl Dönümü olarak kutlanacak. Bu vesile ile Orhun Yazıtlarının anlaşılmasında yapılan hataları düzeltmek zorundayız.[yanıtla]


TONYUKUK YAZITI (1.taş Batı), 1.satırda Tonyukuk şöyle der:

Bilge: Tonyukuk (ATUN-UQUQ): Ben: Özüm: Tab(I)gaç: İliŋe: (Q)Kılındım: Türk: Bo(U)dun: Tab(I)gaçk(Q)a: Körür: Erti:

Mananın bütünlüğü bakımından; burada 2 önemli tespit var.

1-Tonyukuk, o zaman bazı Türk boylarının Çin’e bağlı olmasını, olumsuz bir durum olarak değerlendirmektedir (ki öyledir). 2-Kendisi de bilge bir komutan, hakanın danışmanı olarak görevlidir. 3- O zaman cümlenin başında da “Bu olumsuz durumda” ne ile görevlendirildiğini yani “kılındığını” açıklaması gerekirdi (ki öyledir), açıklamıştır.

Ama, akademik dünya hala onun Çin yönetimi altında doğduğunu ileri sürmektedir. Şöyle: Ben Bilge Tonyukuk. Ben kendim Çin yönetimi sırasında doğdum. (Çin ülkesinde doğdum, vücut buldum). Türk halkı (o zaman) Çin'e bağımlı idi.

Ama gerçekler, bize göre, şöyledir: Ben kendim Bilge Atun-Ukuk’um. Senin (sana tabi) Tabıgaç memleketine (İl Etiriş Kağanca) tayin olundum. (Çünkü) oradaki Türk kavmi (Yani Oğuz beyleri halkı) Tabıgaç (barbarlar) çıkarına görev yapar (hizmet eder) idi.

Kelimeden bir tarih çıkarmak doğru mu?

Mesel burada “kılmak” fiilinden kaynaklanıyor:

Kıl; isim olarak bedenden çıkan tüy manasındadır. Fiil olarak KIL_; yapmak, eylemek, etmek, kılmak eylemini tarif eder. Ama, Kıl_’dan; “DOĞMAK” anlamını çıkarmak için düşünmek lazım. Çünkü; Doğmak, yaratmak; Tenrimizin (Yaratıcı) bir eylemidir.

Mesela; Kültigin yazıtında… Üze (ÖZE): Kök: Teŋri: Asra: Yagız: Ye(İ)r: Kılındukda (QILINTUQDA) : İkin: Ara: Kişi: Oglı: (Q)Kılınmış… Yani; bunların hepsi, Tenrimizin yaptıkları, kıldıklarıdır.

Ama kişi bazında kullanıldığında mana; edilgenlikle: büyütülmek, yetiştirilmek gibi olur. Mesela: İnisi: Eçisin: Teg: (Q)Kılınmaduk(Q): Erinç: Oglı: (Q)Kaŋın: Teg: (Q)Kılınmaduk(Q): Erinç: Biligsiz: (Q)Kagan: Olurmış: Erinç:

Buradaki çeviriler de şöyle: 1- Kardeşleri, ağabeyleri gibi yaratılmadılar; oğulları babaları gibi yaratılmadılar. 2- Kardeşler abisine benzeyen yapıda olmadığından, oğlu babasına benzeyen yapıda olmadığından…

Mananın bütünlüğü bakımından sorunlar şunlar; 1- O dönemin hakan soyundan gelenlerin; büyükleri gibi, yetenekli olmadıklarına vurgu yapılıyor… 2- Yani izleyen hakanların bilgisizliği; onların yetiştirilme koşullarında ve karakterlerinde aranmalıdır. Akademi, bu bilgisizliği; “yaratılmalarına” yani Tenrinin tercihine bağlıyor. 3-Türklerin inancında ve devlet felsefesinde (efsaneler hariç); başarılı olma veya bilge olma, doğrudan yaratıcıya bağlı değildir. Kişinin eylemine (Kılgısına) bağlıdır. Dahası bunu Toy’larda da görüyoruz. Bilge olamayan, tahta oturamazdı! 4- Bu gerçek ışığında doğru çeviri yaparsak yeteneksizliğin sebebi; “yaratıcıda yada yaratılma” sürecinde değildir. Asıl sebep; büyüklerinin, törenin izinden, kurallarından sapmadır. Ki Orhun Kitabeleri bu örneklerle doludur.

Detaylar; #OrhunYazıtlarıYeniden kitabımızda görülebilir.