Tartışma:Alyuvar

Eritrosit? Alyuvar?

• Merhabalar,

Kan hücrelerini eklemeye karar verdiğimde ve bu maddeyi hazırladığımda ufak bir isimlendirme sorunu yaşadım. Acaba hangisi daha doğru olur? tarzında. İngilizce Vikipedi'de yaygın isim olan red blood cell kullanılmış. Fakat bu sadece alyuvar-akyuvar ikilisi için mümkün. Alt tiplerin, blastların Türkçe karşılıkları yok. Yani eritrosite alyuvar diyeceğiz ama eritroblast eritroblast kalacak, akyuvarın tipi monosit monosit kalacak. Bu hücre isimlerinin çoğunun Türkçe karşılığı yok, 1-2 tanesinin var ve bu 1-2 tane isimden de neredeyse sadece alyuvar ve akyuvar yaygınlaşmış. Bu nedenle, insanlara okuma kolaylığı sağlamak ve rahat bırakmak için maddede kullanımlarına hiç karışmamakla birlikte, ana madde adını eritrosit yapmayı uygun gördüm. Nasılsa alyuvar da buraya yönlendiriliyor. Tıbbi literatürde de benim bildiğim eritrosti kullanılıyor. Sonuçta eğer ulaşımda bir sorun yoksa, maddede kullanımda bir sorun yoksa, başlığın böyle kalması cidden sorunlu mu? - Noumenon ^mesaj_katkılar 08:26, 13 Haziran 2006 (UTC)

• Türkçe karşılığı olan kavramların başka dillerdeki biçimleri ile ana madde adı olarak burada yer alması ilkesel olarak doğru değil. Ana madde adları Türkçe, yaygın diğer adlar ise bu Türkçe ana maddeye yönlendirme şeklinde olmalıdır. Bilmemneblast hücresinin Türkçesi kimseye lazım olmadığından asla Türkçesi üretilemeyecektir. Belki vardır Türkçesi, biz bilmiyor olabiliriz. Bu tür sözcükler için bir şablon yapsak nasıl olur acaba "Türkçesini bilen var mı?" falan şeklinde.----M. Kemal Selanikli 08:53, 13 Haziran 2006 (UTC)

bilmemne blast hücresi dediğiniz şey hematoloji bilimiyle uğraşan yüzlerce doktorun bütün mesailerini verdikleri şeyler. Türkçesini bilen yok çünkü Türkçesi diye bir ayrım yok. Bütün batı dilleri aynı şekilde girmiş olan bu yunanca-latince kırması kelimeler bilim adamlarına ortak bir dil olması için hep aynı kalmıştır. Eğer ¨bilimsel¨ bir madde olacaksa Eritrosit, eritroblast, makrofaj diye kullanılması çok daha doğru olur. Türkçeye çevrilmiş tıp kitaplarına bakarsanız bu şekilde yazıldıklarını görürsünüz. tabii bazı kitaplarda al küre, ak küre gibi öğretim görevlileri tarafından bile artık egzotik görülen Türkçeleştirilmiş yazımlar görebilirsiniz ama Tıp eğitiminde bu kelimeler, dediğim şekilde kullanılıyorlar. --Süleyman Habib 12:05, 13 Haziran 2006 (UTC)

Sanırım çoğu Avrupa dilindeki durumu Türkçe'dekinden pek farklı değil. Örneğin, İngilizce'de de alyuvarlar için "erythrocyte" ve "red blood cell" (al yuvar) diye iki terim var, ama daha az bilinen hücre türleri için yalnızca Yunanca kokenli sözcükler var. İngilizce Wikipedia'da en yaygın bilinen terimleri madde başlığı yapmışlar, kan hücrelerine ait şablon-tabloda "red blood cell" ile "monocyte" beraber listelenmişler. Buna karşın Fransızca Wiki'de madde başlığı "globule rouge" yerine "Érythrocyte" kullanılmış, anlaşılan bu konuda evrensel bir prensip yok. Bence, genel bir prensip olarak okuma rahatlığına seçmemiz, teknik terimleri yeri geldikçe sunmamız iyi olur. Araştırma yapan bir tıp öğrencisi için bu farketmeyecektir, her durumda gereken yönlendirme çalışacaktır. Ama bir yakınının hastalığını anlamak isteyen az bilgili birisi veya Rastgele Sayfa linkine basmış bir meraklı için madde başlığının "alyuvar" olması okumaya daha cezbedici olacaktır. Nasıl olsa maddenin birinci cümlesinde "eritrosit" sözcüğüne değinilecektir. --İnfoCan 15:37, 13 Haziran 2006 (UTC)

• Öncelikle, burada falanblast sözcüğü sadece bir örnektir ve bu asil hücreleri aşağılamak gibi bir amaç güdülmemektedir. Yabancı kaynaklı bilimsel terimlerin eğer varlar ise Türkçe karşılıkları öncelikli kullanılmalıdır. Yoklar ise bizzat Atatürk'ün yaptığı gibi karşılıkları türetilmelidir: Müselles-üçgen, zaviye-açı gibi. Bu terimlerin yerlerine genel kabul göreni öyledir diyerek yabancı dillerdeki sözcükleri kullanırsak dilimiz güdük kalır. Yanlış olan bu mantık bizi; bilgisayar sözcüğünü türetmek yerine kompyuter'i, bilişim yerine enformatiği, madenbilim yerine metalürjiyi vb. kullanmaya götürür. Sonra da Skopolamin maddesinde görülebileceği gibi, "bu da ne böyle!" deriz.

Aha burda bir tartışma var Kımıl olma durumuna uygun bir insan demiş ki hematoloji falan diğeri hep şeyi şöyle böyle ettik. iyi de bana ne senin hematolojinden insan ben kımılım ve her insan neden hematoloji bilsin bura bir tematik kütük mü yoksa genel kütük mü. Genel kütükse en geneli düşünmek bir kımıllık prensibidir. Yani olmaz insanlığınıza şeytiremedim bu bakışınızı bırakında ilkokul bebeleriniz bir kaç türkçe kelime öğrensin herşeyin latinismusunu yazacaksanız burada ne işiniz var yani? Gelin Kımıllık yapalım işiniz gücünüz yoksa bir Selkem olaya doğru bakmış gibi geldi kımılllığıma. Diğerlerine de en derin kımıllığımı sunarım.--Kımıl Zararlısı 17:09, 13 Haziran 2006 (UTC)

• saygıdeğer kullanıcı, yeni kelimeler üretmenin ve ürettiğimiz kelimeleri kullanıma koymanın yeri burası değildir. bilim adamları, TDK yetkilisi aziz düşünce adamları, yeni kelimeler üretsinler biz de kullanalım. ¨Benzin vardı da biz mi içtik¨ lafı buraya iyi uyuyor. şu anda bilimsel yazılan çizilen hemen heryerde bu tür kelimelerin maalesef latinceleri kullanılıyor. Marmara Üniversitesi'nde Profesör olan sayın Dr. Süreyya Ülker gibi öncüler, tıbbın Türkçeleştirilmesi için ter döküyorlarsa da ne kadar iş bitirebildikleri tartışmaya açıktır. Ansiklopedide bilimsel dil kullanılmasından yanayım. Bilimsel ortamlarda,kitap-dergilerde hangi dil kullanılıyorsa biz de onu kullanırız çünkü burası konular üzerine yorum yapacağımız ya da (doğru bile olsa) kullanım görmeyen kavramları dile oturtmaya çalışacağımız bir yer değil.

Mühendislik konularından anlamam, coğrafya bilimiyle alakalı özel terimleri bilmem ama tıbbi bir konu oldu mu benim fikrim budur. kabul gören kullanımın burada olması gereken kullanım olduğuna inanıyorum. --Süleyman Habib 17:15, 13 Haziran 2006 (UTC)

• Skopolamin tamamen farklı bir konu. Şahsen Türkçe terminolojiye vakıf olmadığım için söz konusu terimin bir Türkçe karşılığı var mı diye sordum - sözcük karşılığı değil daha çok yerine kullanılan Türkçe bir terim var mı? Zira anlamını biliyorum terimin.

Konuya geri dönersek. Tabii ki yeri geldiğinde Türkçe terimleri kullanacağız. Nitekim bu maddenin isminin Alyuvar olması beni çok rahatsız etmez, yazarken öyle olması gerektiğini düşünmüştüm - geçmişe göz atarsanız. Fakat sonuçta uluslararası terminolojide kullanılan orijinal terimi insanlara tanıtmanın da bir zararı olacağını düşünmüyorum. Ulaşımda zaten bir sorun yok - alyuvar da kırmızı kan hücresi de buraya yönlendirilmiş. Alttaki kan şablonunda da görülüyor. Temel biyolojide kullanılan, halkın bildiği terimleri kullanmayalım demiyorum, fakat ulaşımda bir sorun yoksa tıbbi ismini kullanmanın bir zararını da görmüyorum. Eritrosit tercihimdir, ama fark etmez. Buradan çıkacak karara göre eritrosit maddesinin adını alyuvar'a değiştirebiliriz. - Noumenon ^mesaj_katkılar 17:33, 13 Haziran 2006 (UTC)

İnsanlar, sözcükleri kurumlar değil kullanıcı olan 'insanlar' üretir. Bulun yazın burada işte kütük (siz ansiklopedi diyonuz buna meselam) yazın Türkçeye katkınız olsun azıcık. Kuralcı olmayın arada yaratıcı olun yanem. Okur kitlesi olacak gençlerinizi çocuklarınızı düşünün birazcık ve elbette türkçe öğrenmeye çalışna kımılları lütfen. Tekrar en derin kımıllığımı sunarım insani fikirlerinizi açıkladığınız için--Kımıl Zararlısı 17:44, 13 Haziran 2006 (UTC)

[[skopolamin] in Türkçe karşılığı yok zaten bir madde adıdır. skopolamin maddesindekiler gibi pekçok klimenin Türkçe'de karşılıkları yok, ya da var ama konuyla ilgilenenler arasında ¨oturgaçlı götürgeç¨ deyişinin gördüğü muameleyi görüyorlar. --Süleyman Habib 19:36, 13 Haziran 2006 (UTC)

Burada maddenin başlığını tartışıyoruz, her durumda ilk cümle aynı olacak: "Eritrosit, alyuvar veya kırmızı kan hücreleri olarak da adlandırılan kan hücreleri." Ayrıca "eritrosit" de "alyuvar" da buraya yönlenecek. Sonuçta maddenin ambalajını tartışıyoruz. Tahmin ederim lise eğitimli Türkiye nüfusunun en az yarısı alyuvarı bilir ama eritrosit veya monositi duymus olma oranı %1 gibidir. Ben bu olguya dayanarak, yukarıda da belirttiğim gibi, madde başlığının okuyucuların ona aşinalığına göre seçilmesinin psikolojik bir avantajı olduğunu savunuyorum. Doğru anladıysam Süleyman Habib ve Noumenon ise madde isimlerinde bir tutarlılık olmasının, yani hepsinin -sit ile bitmesinin daha düzenli ve "bilimsel" olacağını savunuyorlar. Burada biraz felsefi bir ansiklopedi anlayışı faklılığı söz konusu. Sonuç olarak benim için de seçimin nasıl olacağı o kadar farketmez ama bu konuda başkalarının görüşünü merak ediyorum. --İnfoCan 16:01, 14 Haziran 2006 (UTC)

Mumkun oldugunca Turkce kelimelerin kullanilmasi tarafim ama bu ve diger maddeler icinde "Alyuvar" kelimesinin kullanimi teknik olarak uygun degildir. Belki madde ismi "Alyuvar" yapilabilir ama ben gene de "Eritrosit" kalmasindan yanayim.

Buna ansiklopedinin bilgi seviyesini dusunerek de karar verebiliriz; ogrenciler ortaokuldan itibaren "eritrosit" kelimesi ile karsi karsiyalar; alyuvar kelimesi ("teknik olarak") ilkokul otesine gecmemektedir. "Bu bizi engellemeli mi?" diyebilirsiniz:

Evet, tum bilimsel terimleri Turkcelestirmek ne yazik ki mumkun degildir. Bilim uluslarasi oldugu icin; iletisimde diger dillerle ortak kelimelerin kullanilmasi kacinilmazdir. Eritrosit (ve digerleri) bu tur kelimelerdendir ve hergun yenileri eklenmektedir.

Bence "alyuvar" olarak da tanimlandiklari belirtilerek "eritrosit" ismi kalmalidirlar. Bu soruna baska teknik terimlerde de karislasacagiz ancak TIP ayricalikli olarak kendi icinde cok buyuk bir butunluk iceriyor; neredeyse kendine has bir dili var ve bize de bunu aciklamak duser. Tesekkurler, Citrat 17:17, 14 Haziran 2006 (UTC)

Benim için farketmez dedim ama İngilizce Wikipedia'nın madde isimlendirme politikasından [1] farklı bir politika önerdiğinize işaret etmek isterim. Oradaki politika, maddeleri en yaygın kullanıma göre adlandırmak. Bu yüzden en:Dog maddesinin adı en:Canis lupus familiaris değil. (Vikipedia'da köpek başlığı seçilmiş.) Genel tutarlılık açısından isimlendirme politakımızı açıkça belirleyelim mi? --İnfoCan 18:43, 17 Haziran 2006 (UTC)

Burası bir tıp ansiklopedisi mi hayır. Burası bir Türkçe ansiklopedi mi? o halde alyuvar olarak kalmalı.--Gül Dost 18:49, 17 Haziran 2006 (UTC)

Guzel bir noktaya parmak basmissin infocan, basligin "Alyuvar" olmasi konusunda sana katiliyorum ancak icerikte eritrosit kalmasi dogru olur. (Bakiniz en:Red_blood_cell). Kopek ornegi de keza oyle; baslik olarak olmali ama icerikte teknik ismi ile gecebilir. Ben boyle yorumladim. Citrat 19:05, 17 Haziran 2006 (UTC)

Alyuvar olmalı. Bütün ders kitaplarında alyuvar olarak geçiyor biz niye İngilizceye çevirmeye çalışıyoruz anlamıyorum. --Ruzgar^mesaj 18:07, 25 Haziran 2006 (UTC)

Ingilizce degil Latince. Citrat 18:13, 25 Haziran 2006 (UTC)

Böyle eğitim kanalıyla yerleşmiş kelimeleri genel bir ansiklopedi de hele iddiasi türkçe olmak olan bir yerde türkçe adıyla kullanmak doğru ve yerindedir. Eğer bu konuda bir uzlaşı çıkmaz ve eritrosit diye ısrar edilirse korkarım bu konuda oylama yapılmasını istemek en doğru yol olacak. latince adı tıp eğitimi alanları bağlar. Ama buraya ders kitabında gördüğü adıyla bakmaya gelecek çocukları bağlamaz. Bu yaklaşımlarınızın türkçe açısından yanlış olduğunu düşünüyorum. Alyuvar madde adı için doğrudur; eğer burası bir genel tıp, hematoloji yada biyoloji ansiklopedisi olmayıp genele dönük türkçe bir ansiklopedi ise. Latince adı türkçe olan 'Alyuvar' adına yönlendirilsin. Türkçe kavram ve kelimelerden korkarak ve imtina ederek türkçe ansiklopedi yapılamaz bunun tartışılması bile başlı başına abestir. Saygılarımla.--LandSCape 18:22, 25 Haziran 2006 (UTC)

Herhalde tibbin tum latince kelimelerine karsi bir Turkce onermiyorsunuz? Herseyden once burasi yenilik yapma yeri degil; ikincisi soylediginiz pratik olarak mumkun degil. Herhalde bu konu ile daha once ugrasmadiniz; Tip sozlugu diye oldukca kalin bir kitap var ve Turkcesin'de her kelime icin bir kelime karsilik gelmiyor. Ayrica bu konun tartisma yeri burasi degil. Konu disina cikmayalim. Citrat 18:47, 25 Haziran 2006 (UTC)

• Alyuvar olarak değiştirilmeli. Zaten terimlerin çoğu için Türkçe karşılık yokken, karşılığı olan hem de çok da güzel türkçeleştirildiğini düşündüğüm "alyuvar" sözcüğünü kullanmak , "eritrosit" ten daha iyi olacaktır. Mskyrider 18:40, 25 Haziran 2006 (UTC)

Myskrider, ne yazikki maddenin icine girdikce Eritrosit kullnamaktan kacinamayacagiz. Turkce "Tibbta" bu sekilde girmis bir cok terim, kisaltma ve kavram var. Ornegin Eritrosit Sedimentasyon hizi (ingilizcesi ESR); bu oturmus bir terimdir. Citrat 18:47, 25 Haziran 2006 (UTC)

Tabii bunun farkındayım, kan tahlillerine de bakacak olursa RBC görüyorsun, zaten Noumenon maddenin adını değiştiriyor ama söylemek istediğim Türkçe kendi dilinde terim üretme konusunda en fakir kalmış dillerden birisi. Daha çok Fransızca okunuşlarıyla üretilmiş terimler kullanılıyor. ESR'e gelince ESR ( Alyuvar Çökme Oranı, Alyuvar Tortulaşma Hızı ) vb gibi tanımlar kullanılabilir. Tabii ki doktorların kendi arasında kullandıkları jargonu değiştirelim demiyorum. [2] ama genele hizmet eden burada mümkün olduğunca dilimize önem versek daha yararlı oluruz görüşündeyim. Mskyrider 18:59, 25 Haziran 2006 (UTC)

• Terimin kullanımını bir kenara koyarsak topluluğun genel görüşü maddenin adının Alyuvar olması yönünde gözüküyor, bu sebeple maddenin adını değiştiriyorum. Teşekkürler, iyi çalışmalar... - Noumenon ^mesaj_katkılar 18:49, 25 Haziran 2006 (UTC)

âÜŞÖ_Şablon:ÖÜığîûşÜüÂâ