Türkiye'deki siyasi partiler listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Türkiye'deki komünist partiler listesi sayfasından yönlendirildi)

Bu maddede, Türkiye'de resmî olarak faaliyet gösteren siyasi partiler listelenmektedir. Türkiye, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemli cumhuriyet ile yönetilmektedir ve 1945 yılından beri çok partili sistem uygulanmaktadır. Siyasi parti illerin kuruluşları, teşkilatlanmaları, işleyişleri, faaliyetleri ve denetlenmeleri gibi esaslar 22 Nisan 1983 tarihinde kabul edilen Siyasi Partiler Kanunu ile düzenlenmektedir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı herkes, yasa ile belirlenen şartları sağladığı sürece önceden izin almaksızın siyasi parti kurma hakkına sahiptir.[1]

Siyaset bilimcilerine göre Türkiye'de siyasi partilerin oluşumu, Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze uzanan bir geçiş süreci olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, Türkiye'de kurulan siyasi parti sisteminin geçmişi, Osmanlı'dan devralınan parlamenter geleneğin oluşum süreçlerine bakılarak anlaşılmalıdır. Türk toplumlarında meclis kavramı, ilk devletlerin kurulduğu dönemlerden beri var olmuştur. Ancak anayasal bir süreç olarak parlamenter sistemin oluşumu, 19. yüzyılın sonlarına doğru Osmanlı siyasi sisteminde görülmeye başlamıştır. Bu anlamda Türkiye'nin ilk yazılı anayasası, 1876 yılında yürürlüğe giren Kanun-i Esasi'dir. Kanun-i Esasi'ye giden yolda ise 1808 Sened-i İttifak, 1839 Tanzimat Fermanı, 1856 Islahat Fermanı gibi gelişmeler, anayasa sürecine geçişte atılan önemli adımlar olarak kabul edilebilir.[2]

Türkiye Büyük Millet Meclisi, Genel Kurul Salonu

Türkiye'de etkin parti sayısı her yıl değişkenlik göstermektedir. Bir yıl içinde birçok parti kurulurken, bazıları da çeşitli nedenlerle siyasetten çekilmektedir. Etkin parti sayı çeltiğini İçişleri Bakanlığı tutmaktadır. Her parti kuruluşu sırasında İçişleri Bakanlığı'na dilekçe verir ve İçişleri Bakanlığı partilerin kongrelerini yapıp yapmadığını ve sürekliliğini takip eder. Etkin olmaktan kasıt, "siyasi düşüncelerini ortaya koymaya devam eden ve olağan toplantılarını yapan parti" anlamındadır.[3]

Partilerin seçime girebilmesi için siyasi partiler kanununun 36. maddesine göre, illerin en az yarısında oy verme gününden en az altı ay evvel yani 41 ilde teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olması gerekmektedir.[4] Ancak etkin olan partilerin birçoğu bu sayıya sahip değildir. Bu partiler, "tabela partisi" olarak adlandırılan, belli bir seçmen kitlesi olmayan ve seçimlere girme yeterliliğini sağlamayan küçük partilerdir.[5] Partilerin adları eğer Yüksek Seçim Kurulu'nun şartlarını yerine getirirse oy pusulalarında bulunur.[6] Genel seçimlerde oyların %7'sinden fazlasını alan ve parlamentoda temsil edilir.[7]

Ocak 2024 itibarıyla Türkiye'de 135 siyasi parti etkin durumda bulunmaktadır.[8][9]

Türkiye Büyük Millet Meclisinde temsil edilen siyasi partiler[değiştir | kaynağı değiştir]

2023 yılı itibarıyla TBMM'de sandalye sahibi partilere ilişkin genel bilgiler burada listelenmektedir. Milletvekili sayısı aynı olan siyasi partiler alfabetik olarak sıralanır.

# Siyasi parti Kuruluş Siyasi pozisyon İdeoloji Lider Ulusal üyelik Türkiye Büyük Millet Meclisi Büyükşehir Belediye Meclisleri İl Genel Meclisleri Belediye Meclisleri
1 AK Parti
Adalet ve Kalkınma Partisi
2001 Sağ Muhafazakârlık
Sağ popülizm
Recep Tayyip Erdoğan Cumhur İttifakı
264 / 600
1.379 / 2.591
780 / 1.251
10.539 / 20.498
2 CHP
Cumhuriyet Halk Partisi
1992 Merkez sol Sosyal demokrasi
Atatürkçülük
Özgür Özel
129 / 600
664 / 2.591
182 / 1.251
4.669 / 20.498
3 DEM Parti
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi
2012 Sol Azınlık hakları
Yeşil siyaset
Tülay Hatimoğulları Oruç & Tuncer Bakırhan Emek ve Özgürlük İttifakı
57 / 600
0 / 2.591
0 / 1.251
0 / 20.498
4 MHP
Milliyetçi Hareket Partisi
1993 Aşırı sağ Türk milliyetçiliği
Ülkücülük
Devlet Bahçeli Cumhur İttifakı
49 / 600
237 / 2.591
188 / 1.251
2.818 / 20.498
5 İYİ Parti 2017 Merkez sağ Türk milliyetçiliği
Sağ popülizm
Meral Akşener
38 / 600
144 / 2.591
23 / 1.251
1.116 / 20.498
6 SAADET
Saadet Partisi
2001 Aşırı sağ Millî Görüş
İslamcılık
Temel Karamollaoğlu Saadet ve Gelecek İttifakı
20 / 600
9 / 2.591
3 / 1.251
297 / 20.498
7 DEVA Partisi
Demokrasi ve Atılım Partisi
2020 Merkez sağ Liberal muhafazakârlık
Neoliberalizm
Ali Babacan
15 / 600
0 / 2.591
0 / 1.251
6 / 20.498
8 HÜDA PAR
Hür Dava Partisi
2012 Aşırı sağ Radikal İslamcılık
Sosyal muhafazakârlık
Zekeriya Yapıcıoğlu
4 / 600
0 / 2.591
0 / 1.251
6 / 20.498
9 Yeniden Refah
Yeniden Refah Partisi
2018 Aşırı sağ Millî Görüş
İslamcılık
Fatih Erbakan Cumhur İttifakı
4 / 600
0 / 2.591
0 / 1.251
4 / 20.498
10 DP
Demokrat Parti
2007 Merkez sağ Sosyal liberalizm
Sağ popülizm
Gültekin Uysal
3 / 600
0 / 2.591
1 / 1.251
134 / 20.498
11 TİP
Türkiye İşçi Partisi
2017 Aşırı sol Sosyalizm
Marksizm-Leninizm
Erkan Baş Emek ve Özgürlük İttifakı
3 / 600
0 / 2.591
0 / 1.251
0 / 20.498
12 DBP
Demokratik Bölgeler Partisi
2014 Sol Azınlık hakları
Bölgeselcilik
Çiğdem Kılıçgün Uçar & Keskin Bayındır Emek ve Özgürlük İttifakı
2 / 600
0 / 2.591
0 / 1.251
0 / 20.498
13 EMEP
Emek Partisi
1996 Aşırı sol Marksizm-Leninizm
Hocaizm
Seyit Aslan Emek ve Özgürlük İttifakı
2 / 600
0 / 2.591
0 / 1.251
2 / 20.498
14 DSP
Demokratik Sol Parti
1987 Merkez sol Atatürkçülük
Ulusalcılık
Önder Aksakal
1 / 600
6 / 2.591
0 / 1.251
97 / 20.498

Yüksek Seçim Kurulu[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüksek Seçim Kurulu, özel kanunlara göre yapılacak milletvekilliği, il genel meclisi üyeliği, cumhurbaşkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, muhtarlık, ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde ve Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların halk oylamasına sunulmasında genel yönetim ve yargısal denetimi sağlar. Seçimlere katılma yeterliliklerini sağlayan siyasi partileri tespit edip duyurur.

Siyasi partiler kanununa göre, siyasi partilerin seçimlere katılabilmesi için illerin en az yarısında teşkilat kurması ve büyük kongrelerini seçimlerden en az altı ay önce yapması gerekir. 2022 yılında yapılan düzenlemeyle, TBMM'de grup kurmak, seçime katılmak için yeterliliği sağlayan koşullardan biri olmaktan çıkartılmıştır.[10] 2022 yılında eklenen ek fıkraya göre, seçime katılma yeterliliğini kazanan parti, belirtilen süreler içinde ilçe, il ve büyük kongrelerini üst üste iki kez yapmamış ise seçime katılma yeterliliğini kaybedecektir.[11]

Seçimlere katılma yeterliliği bulunan siyasi partiler listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

2 Ocak 2024 tarihi itibarıyla seçime katılma şartlarını yerine getiren partilere ilişkin genel bilgiler burada listelenmektedir.[12][13]

# Siyasi parti Kuruluş Lider Ulusal üyelik Üye sayısı[not 1]
1 AB PARTİ
Adalet Birlik Partisi
2018 İrfan Uzun 3573 azalış
2 AP
Adalet Partisi
2015 Vecdet Öz 5546 azalış
3 AK Parti
Adalet ve Kalkınma Partisi
2001 Recep Tayyip Erdoğan Cumhur İttifakı 11.041.464 azalış
4 ABP

Anadolu Birliği Partisi

2020 Bedri Yalçın 3142artış
5 ANAP
Anavatan Partisi
2011 İbrahim Çelebi 24.240 azalış
6 Aydınlık Demokrasi Partisi 2021 Zeynep Yıkarbaba 7220artış
7 BTP
Bağımsız Türkiye Partisi
2001 Hüseyin Baş 12.162 artış
8 BBP
Büyük Birlik Partisi
1993 Mustafa Destici Cumhur İttifakı 112.277 azalış
9 CHP
Cumhuriyet Halk Partisi
1992 Özgür Özel 1.428.800 artış
10 DEVA Partisi
Demokrasi ve Atılım Partisi
2020 Ali Babacan 146.820 azalış
11 DP
Demokrat Parti
2007 Gültekin Uysal 342.256 azalış
12 DSP
Demokratik Sol Parti
1985 Önder Aksakal 25.570 azalış
13 EMEP
Emek Partisi
1996 Selma Gürkan Emek ve Özgürlük İttifakı 5165 artış
14 Gelecek Partisi 2019 Ahmet Davutoğlu Saadet ve Gelecek İttifakı 70.451 azalış
15 GP
Genç Parti
2002 Hakan Uzan 23.466 azalış
16 GBP
Güç Birliği Partisi
2020 Ali Karnap 3846 azalış
17 HAK-PAR
Hak ve Özgürlükler Partisi
2002 Düzgün Kaplan 1604 azalış
18 HKP
Halkın Kurtuluş Partisi
2005 Nurullah Ankut 1016 azalış
19 DEM Parti
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi
2012 Tülay Hatimoğulları Oruç
Tuncer Bakırhan
Emek ve Özgürlük İttifakı 10.353 artış
20 HÜDA PAR
Hür Dava Partisi
2012 Zekeriya Yapıcıoğlu 13.741 artış
21 İYİ Parti 2017 Meral Akşener 508.578 azalış
22 Memleket
Memleket Partisi
2021 Muharrem İnce 66.738 artış
23 MİLLET
Millet Partisi
1992 Cuma Nacar 4536 artış
24 MHP
Milliyetçi Hareket Partisi
1993 Devlet Bahçeli Cumhur İttifakı 486.896 artış
25 Milli Yol
Milli Yol Partisi
2021 Remzi Çayır 4618 artış
26 Ocak
Ocak Partisi
2023 Kadir Canpolat 4996 artış
27 SAADET
Saadet Partisi
2001 Temel Karamollaoğlu Saadet ve Gelecek İttifakı 243.312 azalış
28 SOL
Sol Parti
2019 Önder İşleyen Sosyalist Güç Birliği 5764 artış
29 TİP
Türkiye İşçi Partisi
2017 Erkan Baş Emek ve Özgürlük İttifakı 43.206 artış
30 TKH
Türkiye Komünist Hareketi
2015 Aysel Tekerek[not 2] Sosyalist Güç Birliği 1179 azalış
31 TKP
Türkiye Komünist Partisi
2001 Kemal Okuyan[not 2] Sosyalist Güç Birliği 7846 artış
32 VP
Vatan Partisi
2015 Doğu Perinçek 13.955 azalış
33 YTP
Yeni Türkiye Partisi
2013 Engin Yılmaz 10.620 azalış
34 YP
Yenilik Partisi
2020 Öztürk Yılmaz 3363 azalış
35 Yeniden Refah
Yeniden Refah Partisi
2018 Fatih Erbakan 365.767 artış
36 Zafer Partisi 2021 Ümit Özdağ 43.515 artış

Seçimlere katılma yeterliliği bulunmayan siyasi partiler listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

19 Ocak 2024 itibarıyla İçişleri Bakanlığı'nda kayıtlı diğer siyasi partilere ilişkin genel bilgiler burada listelenmektedir.[8] Bu partiler, resmi olarak seçime katılma yeterliliğini henüz sağlayamamışlardır.[13]

# Siyasi parti Kuruluş Lider Ulusal üyelik Üye sayısı[not 1]
1 ADEPE
Adalet ve Demokrasi Partisi
2022 Yusuf Diril 0 Sabit
2 AHP
Adalet ve Hürriyet Partisi
2023 İdris Menteş 81 artış
3 Adalet ve Özgürlük Partisi 2021 0 Sabit
4 ADAY PARTİ
Adaletin Aydınlığı Partisi
2021 Altuğ Ergüzel 81 artış
5 ATP
Adil Türkiye Partisi
2023 Michael James Aşkar 198 artış
6 Al Sancak Partisi 2021 Nuri Çelebi 635 artış
7 ANA Parti
Anadolu Medeniyet Partisi
2023 0 Sabit
8 ASP
As Parti
2015 Cavit Kayıkçı 0 Sabit
9 ATA PARTİ
Ata Parti
2023 Namık Kemal Zeybek 0 Sabit
10 AYGİP
Aydınlık Geleceğin Partisi
2020 Murat Danacı 2273 azalış
11 AYP
Ayyıldız Partisi
2003 Serap Gülhan 1 Sabit
12 BEP
Barış ve Eşitlik Partisi
2020 Çağlayan Garipoğlu 68 azalış
13 BCP
Bağımsız Cumhuriyet Partisi
2002 Hakkı Karğın 11 azalış
14 BAP
Bağımsızlık Partisi
2021 Yener Bozkurt 38 artış
15 DEVRİMCİ PARTİ
Birleşik Devrimci Parti
2015 Elif Torun Öneren 95 azalış
16 Bİ PARTİ
Büyük İktidar Partisi
2023 Selamettin Tellioğlu 0 Sabit
17 BP
Büyük Parti
2023 0 Sabit
18 CİHAP
Cihan Partisi
2014 Kürşad Emre Öğretmek 134 azalış
19 Cumhuriyet Partisi 2023 0 Sabit
20 CAP
Cumhuriyet ve Adalet Partisi
2021 Ahmet Sevim 12.209 azalış
21 CİP
Cumhuriyet ve İstiklal Partisi
2020 Atakan Bozyayla 903 azalış
22 ÇDP
Çoğulcu Demokrasi Partisi
2014 Faruk Arslandok 305 azalış
23 DEZA-PAR
Demokrasi Zamanı Partisi
2016 İlhami Çağrıtekin 73 azalış
24 DBP
Demokratik Bölgeler Partisi
2008 Salihe Aydeniz
Keskin Bayındır
Emek ve Özgürlük İttifakı 7002 artış
25 Devlet Partisi 2020 Yaşar Epçaçan 91 artış
26 Devrim Hareketi 2020 Erçin Fırat Sosyalist Güç Birliği 59 artış
27 DİP
Devrimci İşçi Partisi
2007 Ömer Sungur Savran Sosyalist Güç Birliği 49 azalış
28 DSİP
Devrimci Sosyalist İşçi Partisi
1997 Tuna Emren
Şenol Karakaş
73 azalış
29 DOĞRU PARTİ
Doğru Parti
2020 Arda Ateş 1278 azalış
30 DYP
Doğru Yol Partisi
2007 Çetin Özaçıkgöz 2915 azalış
31 DP
Doğuş Partisi
2021 Mahmut Karalar 2067 artış
32 ENPA
Ebedi Nizam Partisi
2007 Seyfettin Koçan 80 azalış
33 EHP
Emekçi Hareket Partisi
2004 Hakan Öztürk 215 azalış
34 ESP
Ezilenlerin Sosyalist Partisi
2010 Özlem Gümüştaş
Şahin Tümüklü
440 azalış
35 GAAP
Güven Adalet ve Aydınlık Partisi
2017 Zeynep Göksu 30 azalış
36 Güzel Parti 2020 Hüseyin Akbulut 1209 artış
37 GTP
Genç Türkiye Partisi
2023 0 Sabit
38 HAP
Hak ve Adalet Partisi
2012 Burhan Ataş 1497 azalış
39 HAK Parti
Hak ve Hakikat Partisi
2008 Kenan Güneş
Serkan Arslan
113 azalış
40 HHP
Hak ve Huzur Partisi
2014 Gürsel Yıldız 112 azalış
41 UMUD PAR
Halkın Umudu Partisi
2023 Davut Güler 0 Sabit
42 HDP

Halkların Demokratik Partisi

2012 Cahit Kırkazak

Sultan Özcan

Emek ve Özgürlük İttifakı 19.855azalış
43 İDP
İşçi Demokrasisi Partisi
2015 Oktay Çelik 50 azalış
44 İKEP
İşçinin Kendi Partisi
2006 Sevim Kaçmaz 76 azalış
45 Halkın Sesi Partisi 2023 Banu Sevim 0 Sabit
46 KP
Kadın Partisi
2014 Fatma Benal Yazgan 0 Sabit
47 Kızılelma Birliği Partisi 2023 Yalçın Dursun 0 Sabit
48 Komünist Parti 2014 Erkan Yıldız 46 azalış
49 KALP
Küresel Adalet ve Liyakat Partisi
2023 0 Sabit
50 LP
Liberal Parti
2021 Süleyman Halid Soysal 2 azalış
51 LDP
Liberal Demokrat Parti
1994 Gültekin Tırpancı 3601 azalış
52 MAP
Merkez Ana Partisi
2020 Nuriye Bakkal 652 artış
53 MEP
Merkez Partisi
2014 Abdurrahim Karslı 3114 azalış
54 Merkez Sağ Parti 2023 Ömer Bilgin 968 artış
55 Milli Birlik ve Gelişim Partisi 2021 Turgut Cumhur Şanlı 193 azalış
56 MMP
Milli Mücadele Partisi
2014 Ahmet Kaya 0 Sabit
57 Milli Parti 2020 Muhammet Uzun 98 azalış
58 MİLLİ SOL
Milliyetçi Sol Parti
2023 Hüseyin Alpay 0 Sabit
59 Milli Beraberlik Partisi 2023 Peyami Sefa Atıcı 163 artış
69 Milliyetçi Cumhuriyet Partisi 2020 Fehmi Hataş 339 azalış
61 Milliyetçi Türkiye Partisi 2023 Ahmet Yılmaz Yılmaz 0 Sabit
62 MHHP
Müdafaa-i Hukuk Hareketi Partisi
2006 Ufuk Erdüvenci 116 azalış
63 OSMANLI
Osmanlı Partisi
2016 Habip Geleş 4999 azalış
64 ÖTÜKEN
Ötüken Birliği Partisi
2017 Çağatay Korkut Körüklü 0 Sabit
65 ÖSP
Özgürlük ve Sosyalizm Partisi
2011 Sinan Çiftyürek 99 Sabit
66 SAĞDUYU
Sağduyu Partisi
2002 Mehmet Yücel Ağargün 0 Sabit
67 SVS
Sevgi ve Saygı Partisi
2021 Ahmet Fatih Erdilli 0 Sabit
68 SCP
Sosyalist Cumhuriyet Partisi
2021 Yılmaz Ersezer 876 azalış
69 SEP
Sosyalist Emekçiler Partisi
2016 Güneş Gümüş 38 artış
70 SYKP
Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi
2013 Canan Yüce 410 azalış
71 ŞP
Şahlanış Partisi
2022 Murat Altun 121 artış
72 TEK
Tek Parti
1998 Süleyman Yağcıoğlu Türkiye İttifakı 2306 artış
73 1920 TKP

Toplumcu Kurtuluş Partisi

2012 İsmail Kaplan 96azalış
74 TÖP
Toplumsal Özgürlük Partisi
2020 Şilan Sürmeli 427 artış
75 TURAN PARTİSİ
Turan Partisi
2023 0Sabit
76 TURAN
Turan Hareket Partisi
2014 Varol Esen 384 artış
77 TP
Tuğra Partisi
2021 Hatice Çelik İlközen 427 artış
78 TBP
Türk Birliği Partisi
2012 16 azalış
79 Türkiye Emekliler Partisi 2023 Metin İmer 0 Sabit
80 Türkiye Gençlik Partisi 2021 Mesut Kapar 0 Sabit
81 TEKP
Türkiye Ekonomi ve Kalkınma Partisi
2014 Rahim Oluç 63 azalış
82 TGP
Türkiye Güven Partisi
2023 Mehmet Ali Kumru 0 Sabit
83 İTTİFAK
Türkiye İttifakı Partisi
2020 Mehmet Sağlam 5397 artış
84 SES
Türkiye'nin Sesi Altınçağ Partisi
2022 Ayhan Bilgen 1252 artış
85 TSİP
Türkiye Sosyalist İşçi Partisi
1993 Turgut Koçak Sosyalist Güç Birliği 155 artış
86 TUP
Türkiye Uyanış Partisi
2023 Ahmet İmrek 0 Sabit
87 TÜRKİYE'M
Türkiye'm Partisi
2023 0 Sabit
88 ULUSAL
Ulusal Parti
2010 Gökçe Fırat 35 azalış
89 UP
Ulusun Partisi
2023 Tuba Koylan 0 Sabit
90 UYP
Umuda Yürüyüş Partisi
2023 Adnan İldemir 0 Sabit
91 ÜLKEM-P
Ülkem Partisi
2019 Neşet Doğan 3332 artış
92 VSP
Vatan Severler Partisi
2021 Yılmaz Gülümser 301 azalış
93 Vatan ve Hürriyet Partisi 2020 Yalçın Doğan 1206 artış
94 YDP
Yeniden Diriliş Partisi
2021 İsa İlyasoğlu 447 artış
95 YMP
Yerli Ve Milli Parti
2023 Teoman Mutlu 10.229 artış
96 YSP
Yeşil Sol Parti
2023 0 Sabit
97 YURT-P
Yurt Partisi
2002 Sadettin Tantan 210 artış
98 YÜCE DİRİ-P
Yüce Diriliş Partisi
2007 Lütfü Yılmaz 135 Sabit
99 YÜKSELİŞ
Yükseliş Partisi
2021 Nail Çakır 323 artış

Mahkeme sürecinden dolayı faaliyette bulunamayan siyasi partiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu partiler Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının yayımladığı faaliyette olan siyasi partiler arasında yer almamaktadır.[8] Ayrıca resmi olarak kapatılmış, kapanmış ya da resmi olarak kurulmuş değillerdir. Devam eden mahkeme süreçleri bulunmaktadır. Türkiye'deki yasa dışı siyasi partiler listesi arasında da listelenmemektedirler.

# Siyasi parti Kuruluş Lider Üye sayısı Ulusal üyelik
1 PAK
Kürdistan Özgürlük Partisi[14]
2014 Mustafa Özçelik 146 (2018) azalış
2 PSK
Kürdistan Sosyalist Partisi[14]
2016 Mesut Tek 240 (2020) azalış
3 T-KDP
Türkiye Kürdistan Demokrat Partisi[14]
2014 Mehmet Emin Kardaş 38 (2015) azalış
4 YEŞİLLER
Yeşiller Partisi[15][16]
2020 Özlem Teke Taşdemir
Koray Doğan Urbarlı
Sabit Emek ve Özgürlük İttifakı

Eski siyasi partiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'nin tarihi boyunca Askerî ve sivil mahkemeler ile Bakanlar Kurulu kararları ile yasal olarak kapatılan siyasi partiler olmuştur.[17][18][19]

12 Eylül 1980 Darbesi'nin ardından 16 Ekim 1981'de Millî Güvenlik Konseyi 2533 sayılı kanunla tüm siyasi partilerin kapatılmasına ve mallarının Hazine'ye devredilmesine karar verdi. Bu karar, o güne kadar Türkiye'de var olan tüm siyasi partileri kapattı ve ülke tarihinde ilk kez siyasi partisiz bir dönem başlattı. Askeri darbe döneminin ardından kapatıldıktan sonra aynı isimle tekrar açılan ilk siyasi parti Cumhuriyet Halk Partisi'dir. Yasaklı eski siyasi liderler ise farklı oluşumları de-facto olarak kurdurtmuş ve yönlendirmişlerdir. Adalet Partisi'nin kapatılmasının ardından Süleyman Demirel, Büyük Türkiye Partisi ve Doğru Yol Partisi'ni, Millî Selamet Partisi'nin kapatılmasının ardından Necmettin Erbakan ise Refah Partisi'ni eski oluşumlarının ardılı olarak yönlendirmişlerdir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b En son 4 Ocak 2024 tarihinde güncellenmiştir.
  2. ^ a b Kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komitedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Siyasi Partiler Kanunu" (PDF). 22 Nisan 1983. 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. 
  2. ^ "SIYASAL PARTILERIN DOĞUŞU: TARIHSEL VE TOPLUMSAL KÖKENLERİ". Gökhan GÖKTÜRK. Sosyoloji Konferansları No: 54 (2016-2) / 245-273. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023. 
  3. ^ "Siyasi Parti Kuruluşu Nasıl Yapılır?". 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2021. 
  4. ^ "Siyasi Partiler Kanunu" (PDF). Mevzuat.gov.tr. 5 Temmuz 2022. 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Mart 2023. 
  5. ^ "Türkiye'de 105 siyasi parti var | Hedefleri ne?". DW Türkçe. 5 Nisan 2021. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2021. 
  6. ^ "2007 yılına kadar kurulan siyasi partiler". Türkiye Büyük Millet Meclisi. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2011. 
  7. ^ "Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun". Resmi Gazete. 6 Nisan 2022. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022. 
  8. ^ a b c "Faaliyette Olan Siyasi Partiler" (PDF). Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı. 26 Ocak 2024. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ocak 2024. 
  9. ^ "Siyasi parti genel bilgileri". yargitaycb.gov.tr. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024. 
  10. ^ "Seçim Yasası değişikliği TBMM'den geçti". BloombergHT. 31 Mart 2022. 29 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Mart 2023. 
  12. ^ "YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARI" (PDF). resmigazete.gov.tr. 2 Ocak 2024. 4 Ocak 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024. 
  13. ^ a b "YSK Başkanı yerel seçime girebilecek partileri açıkladı". Yeniçağ Gazetesi. 2 Ocak 2024. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024. 
  14. ^ a b c ""Yargıtay'dan Kürdistan sansürü: Adında Kürdistan kelimesi olan partiler listede anılmadı"". Artı Gerçek. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  15. ^ ERGİN, Sedat. "Mahkeme, Yeşiller ile İçişleri Bakanlığı arasındaki kritik davada kimi haklı buldu?". www.hurriyet.com.tr. 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  16. ^ "Yürütmesi durdurulmuştu: Yeşiller, İçişleri Bakanlığı'na açtığı engelleme davasını kazandı - Yeşil Gazete". 27 Şubat 2023. 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  17. ^ "Siyasi Partiler". TBMM Kütüphane ve Arşiv İşleri Başkanlığı. 1 Nisan 2015. 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2020. 
  18. ^ "Cumhuriyet Döneminde Kurulan ve Kapanan Siyasi Partiler" (PDF). tesav.org.tr. 7 Nisan 2016. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2022. 
  19. ^ Atatürk Döneminde Parlamento Faaliyetleri. Ankara: Cengiz Şavkılı. 2011. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2022.