Moria
Moria ya da Khazad-dûm, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir yeraltı şehri.[1]
"Cüce Konağı" anlamını taşıyan Khazad-dûm, cüce krallıkları arasında en ünlüsü ve Cücelerin Yedi Atalarından en büyüğü olan Ölümsüz Durin'in efsanevi konağıdır.[2] Azanulbizar vadisi üzerinde ve Dumanlı Dağlar'ın doğu yamacında doğal mağaralar bulan Durin, Khazad-dûm'u kazarak inşa etmeye başladı.[1]
Tarih ve coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Birinci Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]
Birinci Çağ boyunca Khazad-dûm Cüceleri zenginlik içinde yaşadılar ve Dumanlı Dağlar'ın batı yamaçlarında bir mağara sistemi kazdılar. Birinci Çağ'ın sonunu getiren Öfke Savaşı'nda harap olan iki cüce şehri Nogrod ve Belegost'tan kaçan cüceler Khazad-dûm'a iltica etti; böylece önce Khazad-dûm'un nüfusu arttı, madenlerinde nadir bulunan ve sihirli nitelikler taşıyan bir metal olan mithril keşfedildikten sonra da refahı yükseldi.
İkinci Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]
İkinci Çağı’nda, elfler ve Sauron arasında Güç Yüzükleri yüzünden çıkan savaş sırasında Durin’in soyunun ikamet etmekte olduğu Khazad-Dûm’un kapısı cüceler tarafından dış dünyaya kapatıldı ve cüceler dış dünya ile ilişkilerini kestiler. Kendilerine Sauron'a karşı yardıma gelmeyen cücelere kızan elfler Khazad-Dûm’a Moria (Karanlık Yarık) adını verdiler.
Üçüncü Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]
Moria’da kendilerini dış dünyaya kapamış bulunan cüceler Üçüncü Çağ'ın ortalarına kadar huzur içinde yaşadılar. Ü.Ç. 1980'de mithril çıkarmak için Kızılboynuz (Caradhras) dağının çok altına indiklerinde, Birinci Çağ'dan kalma Moria'ya hapsolmuş ateşten ve gölgeden yaratılmış bir iblis olan Balrogla karşılaştılar. İki cüce kralını öldüren Balrog, Moria’yı ele geçirdi ve tüm cüceleri buradan sürdü. Bu tarihten sonra Moria, Orta Dünya’nın karanlık yerlerinde saklanan orkların ve mağara trollerinin yurdu haline geldi.
Ü.Ç. 2989 yılında Balin önderliğindeki cüceler Moria’yı tekrar ele geçirmeye çalıştı, fakat Balrog ve güçleri tarafından öldürüldüler. Moria Ü.Ç. 3019 yılına kadar Balrog'un hükümdarlığında kaldı. Bu yıl Moria’dan geçmek zorunda kalan yüzük kardeşliğine saldırınca, kardeşliğin önderi olan Gandalf ile karşılaştı. Khazad-Dûm köprüsünde karşılaşan iki büyük güç, köprüden aşağıya düştüler ve dövüşe devam ettiler.
Dördüncü Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]
Moria, Dördüncü Çağ'da tekrar cücelerin yurdu haline geldiyse de bir daha hiçbir zaman eski parlak günlerine dönemedi.
Belirli yerler[değiştir | kaynağı değiştir]
Batı Kapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Durin'in Kapıları ya da Moria'nın Batı Kapısı olarak da bilinir. İkinci Çağ'da Cüce Narvi tarafından inşa edildi. Khazad-dûm'un batı girişi olarak kullanılırdı. O dönemlerde kapı hep açıktı ve nöbetçi ile korunurdu. Elfler ve cüceler bu kapıdan serbestçe girip çıkarak ticaret yaparlardı.
Doğu Kapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Moria'nın Doğu Kapısı'nın diğer adı Dimrill Kapısı'dır. Dimrill Kapısı'nda kapı dikmelerine monte edilmiş iki dev kapı kanadı bulunur. Kapının kanatlarında çeşitli dillerde uyarılar yazılıdır. Khuzdul lisanında, içeri girmeyi engelleyecek tılsımlı sözler işlenmiştir. Sindarin, Quenya, Ortak Lisan, Rohan, Vadi ve Dağlı lisanlarında, Khazad-dûm kralının izni olmadan giriş yapılamayacağı yazılıdır.
Mazarbul Odası[değiştir | kaynağı değiştir]
Mazarbul Odası, "kayıtlar odası", Moria'da Balin'in mezarının olduğu odadır. Yüzük Kardeşliği kafilesi Moria'dan geçerken Balin'in mezarının bulunduğu odaya uğradıklarında, parlak bir gün ışığı hüzmesi dağdaki bir aralıktan Balin'in mezarının üzerine vuruyordu. Odanın duvarlarında çeşitli yarıklar, bölmeler meydana gelmişti. Bu bölmelerden birinde, Balin'in Moria seferinin anlatıldığı Mazarbul Kitabı vardı.
Khazad-dûm Köprüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Khazad-dûm Köprüsü, Moria'nın doğu kapılarının iç tarafında dipsiz bir uçurumun üzerine inşa edilmiştir. "Yüzüklerin Efendisi"nin "İkinci Kitap - Bölüm 5"inde Gandalf, köprüyü Durin'in Köprüsü olarak anmıştır. Gandalf ve Balrog burada dövüşerek köprünün yıkılmasına yol açtılar.
Sonsuz Merdiven[değiştir | kaynağı değiştir]
Sonsuz Merdiven, Moria'nın en dipteki mahzeninden en tepedeki Celebdil doruğuna kadar uzanır. Merdiven, cüceler arasında -gerçekte hiç var olmayan- bir efsane olarak düşünülürdü. Gandalf, Cüce Gimli'ye, Balrog ile dövüşürken Merdiven'i bizzat gördüğünü söyleyerek Merdiven'in gerçek bir yapı olduğunu doğrulamıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Kocher, Paul H. (1980). A reader's guide to The Silmarillion. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-28950-5.
- ^ Bates, Brian (2002). The real Middle-Earth: magic and mystery in the Dark Ages. Londra: Sidgwick & Jackson. ISBN 0-283-07353-5.