Soğucak, Arhavi
| Soğucak | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Soğucak Soğucak'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Arhavi |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1035 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 103 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08290 |
Soğucak, Artvin ilinin Arhavi ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Günümüzde Soğucak ve Dülgerli adlarını taşıyan yerleşmelerin ortak eski adı, Potocuri'dir.[3] Lazca Potocuri (Megrelce: პოტოჯური) olarak yazılan ve "büklümdere" anlamına gelen bu yer adı, 1835 tarihli Arhavi Nüfus Defteri ile 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Potocur (پوطوجور) olarak geçer.[4] 1876 ve 1928 yıllarında Potocuri, Potocur-i Ulya (پوطوجور علیا) ve Potocur-i Süfla (پوطوجور سفلا) olmak üzere iki ayrı köydü. 1959 yılında Potocur-i Ulya (Yukarı Potocuri) Soğucak, Potocur-i Süfla (Aşağı Potocuri) ise Dülgerli olarak adlandırılmıştır.[5][6][7]
Potocuri'nin bulunduğu bölge, antik çağda Kolheti Krallığı'nın bir parçasıydı. Osmanlılar bu bölgeyi, 1461 yılında Trabzon İmparatorluğu'nu oradan kaldırdıktan sonra ele geçirdi. Bugün Potocuri'nin yer aldığı Arhavi toprakları, Osmanlı döneminde Lazistan olarak adlandırılan bölgede bulunuyordu. Arhavi bölgesi, erken Osmanlı kayıtlarında Trabzon sancağına bağlı Arhavi kazası olarak geçer. Arhavi kazası, 1486 tahriri sırasında Arhavi-Laz nahiyesinden, 16. yüzyılda ise, Arhavi-Laz, Gonio, Vilayet-i İskele ve Vilayet-i Bağobit nahiyelerinden oluşuyordu.[8]
Lazca Jilen Potocuri (Megrelce: ჟილენ პოტოჯური) olarak yazılan Potocur-i Ulya (Yukarı Potocuri) ve Potocur-i Süfla (Aşağı Potocuri), 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde birlikte kaydedilmiştir. Bu salnameye göre Potocuri, Trabzon vilayetinin Lazistan sancağında Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 177 hanede yaşayan 464 kişiden oluşuyordu. Hane başına ortalama yaklaşık 2,6 kişi düşmesi, sadece erkek nüfusun tespit edilmiş olduğuna işaret etmektedir. Bu durumda erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda köyün nüfusunun yaklaşık 928 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Nitekim 1935 yılında köyde tespit edilen nüfus (iki köyün toplamı 1.016 kişi) da bu ihtimali desteklemektedir. Tarımla geçinen köyde hayvan varlığı olarak 326 keçi/koyun, 508 inek ve 4 öküz tespit edilmiştir.[9][10][11]
Soğucak, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine "Potocur-i Ulya" adıyla Rize vilayetinin Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlı bir köydü.[7] 1935 genel nüfus sayımında "Potucurulya" olarak kaydedilmiş olan yerleşme, Rize ve Artvin vilayetlerinin yerine kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Hopa kazasına bağlı Arhavi nahiyesinin köylerinden biriydi. Bu tespite göre köyün nüfusu 456 kişiden oluşuyordu.[11] Potocuri "yabancı kökten geldiği" için Yukarı Potocuri'nin (Potocur-i Ulya) adı, 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Soğucak olarak değiştirilmiştir.[12] Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte bir süre daha resmi kayıtlarda "Soğucak (Yukarı-Potocur)" biçiminde kullanılmıştır.[13]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Soğucak köyü, Arhavi ilçe merkezine 25 km uzaklıktadır.[14] Soğucak köyünde kayıtlı 712 kişi bulunmaktadır. Bununla birlikte köyde yaz döneminde 28 hane, sürekli 8 hane ikamet etmektedir. Soğucak'ta dokusu bozulmamış 9 ev 9 serender ve 2 adet su değirmeni bulunmaktadır. Geniş bir merası ve şelalesi bulunan köyde Geleneksel Yeşil Yayla Festivali etkinlikleri de düzenlenmektedir.[15] Köyde Kusleta ve Naplat Mahalleleri bulunmaktadır.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 103[2] |
| 2019 | 126[2] |
| 2018 | 138[2] |
| 2017 | 65[2] |
| 2016 | 69[2] |
| 2015 | 76[2] |
| 2014 | 88[2] |
| 2013 | 112[2] |
| 2012 | 63[2] |
| 2011 | 66[2] |
| 2010 | 63[2] |
| 2009 | 63[2] |
| 2008 | 67[2] |
| 2007 | 37[2] |
| 2000 | 66[14] |
| 1990 | 154[14] |
| 1985 | 198[14] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Soğucak, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Artvin Arhavi Soğucak Köy Nüfusu". Nufusune.com. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 221, ISBN 978-605-5708-85-6.
- ^ Ceyhun Akyol, Sinan Güner, Yener Oğan, Ekrem Aydın, Rahime Yüce, Tuncay Uluyurt (2014). "Kırsal Alanların Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi – Artvin İli Arhavi İlçesi Örneği". dergipark.org.tr. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2022.
- ^ "1165 no.lu Arhavi Nüfus Defteri". 1835.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 366, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 621.
- ^ "Kenan Aydın, "Arhavi Kazasında İskân ve Nüfus (1583-1681/1682)" - Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2021 Bahar (34), s. 206". 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2021.
- ^ ""არქაბი" - Megrelce Wikipedia". 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 369, ISBN 9789157871117.
- ^ a b "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 312" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ağustos 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 480". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2021.
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ a b c d "Soğucak Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
- ^ ""Soğucak Köyü (Potocur)" - Arhavizyon". 5 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2021.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yerelnet4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Soğucak, Arhavi için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft