Sibel (mitoloji)
Sibel, Türk mitolojisinde bereketi ve bolluğu simgeleyen bir tanrıça.[kaynak belirtilmeli]
Bir görüşe göre Kibele adlı Anadolu tanrıçasının Türk kültüründeki adıdır.[1][2][3] Başka bir yaklaşımda ise daha eski çağlarda zaten var olan bir Türk tanrıçası Anadolu'da Kibele ile özdeşleşmiştir.[4][5] Türk mitolojisindeki Cembil adlı başka bir tanrıça ile bazı noktalarda benzerlikler gösterir. Bolluğun, bereketin, toprağın, çoğalmanın simgesidir. Pek çok batı diline (okunuş olarak) Sibele veya Sibela şeklinde geçmiştir. Örneğin Fransızcada Cybèle (Sibele okunur) biçiminde yer alır.[6][7] Araplardaki Hübel ile de eşdeğerdir. Dolayısıyla aslında insanlığın mitoloji algısındaki ortak simgelerden birisidir. Taştan doğmuş olduğu rivayet edilir.
Anadolu'da kızlara verilen Sibel adının kökeni doğrudan bu tanrıçadır. Ayrıca sözcük Farsça yağmur damlası manası taşır ve bu dilde sebil (su, çeşme) kelimesi ile aynı kökten gelir. Buğday başağı anlamına da gelir. Kelimenin Yunanca büyücü veya kahin kadın manası taşıdığı da iddia edilmektedir.[8] Dolayısıyla Sibel, pek çok kültürün kesişim noktasında duran ortak bir kişiliktir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Maarten Jozef Vermaseren, Corpus Cultus Cybelae Attidisque, Leyde, coll. "Études préliminaires aux religions orientales dans l'Empire romain", t. III 1977, t. VII 1977, t. IV 1978, t. II 1982, t. V 1986.
- Vassileva, Maya (2001). "Further considerations on the cult of Kybele". Anatolian Studies. Cilt 51, 2001. British Institute at Ankara. s. 51. doi:10.2307/3643027. JSTOR 3643027.
- James Mellaart: Çatal Hüyük - Stadt aus der Steinzeit. 2. Auflage, Lübbe, Bergisch Gladbach 1973
Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Anadolu'ya Farklı Pencerelerden Bir Bakış, Saffet Emre Tonguç (Çatal Höyüklü Kibele) 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Anadolu Medeniyetleri ve Kibele - Anatolian Civilizations and Kibele (Kibele'den Sibel'e) 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sibel Göğen
- ^ Anadolu Mitolojisi, Milli Eğitim Bakanlığı,224TF0011 no.lu Modül
- ^ Arkeo, Eflatun Pınar Anıtı, (Sibel) 2 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Eflatun Pınar". 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2013.
- ^ Ph. Borgeaud, La Mère des dieux. De Cybèle à la Vierge Marie, Le Seuil, 1996.
- ^ Henri Graillot, Le culte de Cybèle, Mère des dieux, Paris, 1912.
- ^ Yunan Mitolojisi Kökenli Kavramlar, Sözcükler, Deyimler - "Sibyl" 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Cybele : Phrygian Mother of the Gods, Theoi Project 11 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Cult of Cybele : Ancient Greek & Phrygian religion, Theoi Project 6 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.